Τα τελευταία 24ωρα έρχονται στην δημοσιότητα πληροφορίες από τον ανορθόδοξο διπλωματικό διάλογο μεταξύ της καγκελαρίας και του προέδρου Ερντογάν. Σε αυτές τις πληροφορίες συνοψίζεται, θα έλεγε κανείς, όλο το παρασκήνιο των τελευταίων δεκαετιών σε ότι αφορά τις γερμανοτουρκικές σχέσεις, όπως επίσης και ότι θα ζητούσε κανένας για να καταλάβει προς τι η τόση αργοπορία στις πολυπόθητες κυρώσεις που αναζητούν οι χώρες τις Ευρώπης και συγκεκριμένα η χώρα μας απέναντι στην τρομακτική επεκτατική διάθεση του νέου σουλτάνου της γειτονικής χώρας. Μα πώς είναι δυνατόν, θα έλεγε κανείς, μια δυτική, πολιτισμένη χώρα, όπως η Γερμανία, η οποία μάλιστα κρατάει τυπικά και άτυπα τα ηνία της Ενωμένης Ευρώπης, να διατηρεί τόσο χλιαρή στάση απέναντι στην Τουρκία και να συνεχίζει κιόλας να αναπτύσσει οικονομικές συνεργασίες μαζί της; Πώς είναι δυνατόν να αποτελεί το τελευταίο ανάχωμα υπέρ των Τούρκων στις οικονομικές κυρώσεις που περιμένουν με τόση αγωνία ορισμένες χώρες της ένωσης; Πώς είναι δυνατόν να μπαίνει εμπόδιο σε τόσο σημαντικές ενέργειες την ώρα που από αυτές κρίνεται η εδαφική ακεραιότητα χωρών της Ευρώπης; Η απάντηση είναι και πάλι άρρηκτα συνδεδεμένη με τα τελευταία γεγονότα αλλά και το παρελθόν αυτών των σχέσεων.
Η οικονομική-πολιτική και στρατιωτική συνεργασία Γερμανίας-Τουρκίας ανάγεται από την εποχή της Γερμανικής Αυτοκρατορίας και της αντίστοιχης Οθωμανικής (στο τέλος του 19ου αιώνα) και συνεχίζονται, όπως είναι προφανές, μέχρι σήμερα. Η γεωγραφική στρατηγική θέση της Τουρκίας εκείνη την εποχή, αναφορικά και με τον έλεγχο της διώρυγας του Σουέζ ήταν τέτοια, ώστε έκανε την Γερμανία να δημιουργήσει δυνατούς δεσμούς συνεργασίας με αυτήν και να ανοίξει τις πόρτες της στην Ευρώπη. Στο πλαίσιο της προσπάθειας ανταγωνισμού των άλλων ισχυρών χωρών της Ευρώπης, έβλεπαν τους Οθωμανούς ως ισχυρούς συμπληρωματικούς οικονομικούς εταίρους. Ωστόσο, και για την Οθωμανική αυτοκρατορία η Γερμανία αποτέλεσε πόλο έλξης και ακολουθητέο παράδειγμα και έτσι επιδόθηκαν σε αθρόες εισαγωγές γερμανικών εξειδικευμένων μηχανημάτων που είχαν να κάνουν με την αγροτική παραγωγή, ενώ ισχυρές ήταν και οι εισαγωγές γερμανικού πολεμικού υλικού. Παράλληλα, άνοιξαν και οι ευρωπαϊκές αγορές στην εισαγωγή τουρκικών προϊόντων.
Η συνεργασία αυτή μετατράπηκε σε στενή αμυντική συμφωνία, όταν πλέον οι γεωπολιτικές επιδιώξεις της Γερμανικής Αυτοκρατορίας συμβάδιζαν πλήρως με τις επεκτατικές διαθέσεις των Νεότουρκων, οι οποίοι ονειρεύονταν την αναγέννηση της αυτοκρατορίας τους. Έτσι, ως φυσικό επακόλουθο, η Τουρκία συμμετείχε στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό των κεντρικών δυνάμεων ως στρατιωτικός σύμμαχος. Στα μάτια της ηγεσίας των Τούρκων, αυτή ήταν η καλύτερη ευκαιρία για να αναπληρώσουν το χαμένο οθωμανικό κύρος προς βορειοανατολικά.
Χρόνια αργότερα, η πολυετής συνεχόμενη γερμανική στήριξη που έλαβε η Οθωμανική Αυτοκρατορία, καθώς και η στρατιωτική εκπαίδευση από ανώτερους γερμανούς στρατιωτικούς έφτασε και στη συνεργασία τους με τους Ναζί. Αν και η Τουρκία διατήρησε μια ουδέτερη στάση στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η ναζιστική Γερμανία “επέτρεψε” αυτή την ουδετερότητα του τουρκικού κράτους, καθώς ανθούσαν απρόσκοπτα οι διμερείς εμπορικές σχέσεις τους ιδίως ως το 1939. Βέβαια, αυτή η ουδετερότητα ήταν εντελώς τυπική, καθώς οι ναζί προμηθευόντουσαν τεράστιες ποσότητες πρώτων υλών για τη στρατιωτική τους βιομηχανία. Ακόμη, φημολογείται ότι η Τουρκία διαπραγματευόταν την έξοδό της στον πόλεμο στο πλευρό των ναζιστών έναντι εδαφικών ανταλλαγμάτων.
Σε αυτό το σημείο όμως, αν εξετάσει κάποιος τις συνθήκες που η Τουρκία επέλεξε να χρησιμοποιήσει αυτή την δόλια ουδετερότητα, θα δει εύκολα ότι ακολουθούσε μια τακτική που μοιάζει με την σημερινή της εξωτερική πολιτική. Τότε, φοβόταν αντίποινα από τους Βρετανούς όπως επίσης ήθελε και να διευρύνει τις διακρατικές της σχέσεις. Έτσι, αποφάσισε να μετριάσει κάπως την εξάρτηση της από την Γερμανία έστω και τυπικά. Σύμφωνα με στοιχεία της εποχής, κάποιοι υποστηρίζουν ότι τα ίδια εδαφικά ανταλλάγματα ζητούσαν κρυφά και από τη Βρετανία. Σήμερα ακολουθεί και πάλι την πολιτική του «εκρεμμούς». Κάθε φορά που κάποια χώρα-υπερδύναμη δεν ανταποκρίνεται πλήρως στις απαιτήσεις της, στρέφεται σε κάποια άλλη αντίπαλο της, προσαρμόζοντας ανάλογα και την θερμότητα των οικονομικών σχέσεων τους. Έτσι, ερχόμαστε στις πρόσφατες αποκαλύψεις που αναφέρθηκαν στην αρχή για την συνομιλία Ερντογάν – Μέρκελ, κατά την οποία ο πρόεδρος της Τουρκίας ανακοίνωσε ότι εάν δεν του αποσταλεί το στρατιωτικό υλικό που είχαν συμφωνήσει, θα στραφεί προς την Ρωσία για βοήθεια.
Τα επόμενα χρόνια η σχέση τους παραμένει ίδια, εμπορικές-οικονομικές και στρατιωτικές σχέσεις δεν έχασαν ποτέ την ισχύ τους. Αλλά ας έρθουμε στο σήμερα.
Η Γερμανία αποτελεί τον σπουδαιότερο προορισμό των τουρκικών εξαγωγών. Οι τούρκικες εξαγωγές στη Γερμανία αφορούν οχήματα, διάφορα τμήματα και εξαρτήματα αυτοκινήτων και υφάσματα, ενώ οι κύριες εισαγωγές από τη Γερμανία είναι μηχανήματα, ηλεκτρονικά, οχήματα, φάρμακα, οπτικά και διάφορα τμήματα και εξαρτήματα για την κατασκευή κινητήρων αυτοκινήτων, αλλά και υλικό για σιδηροδρόμους. Σημαντικές, επίσης, είναι οι εισαγωγές για οπλικά συστήματα από τη Γερμανία. Τους οκτώ πρώτους μήνες του 2019 ανήλθαν σε 250,4 εκατ. ευρώ (277 εκατ. δολάρια).
Χιλιάδες επιχειρήσεις και των δύο χωρών λειτουργούν στα εδάφη τους, με τζίρους δεκάδων δισεκατομμυρίων. Συγκεκριμένα, 80.000 τουρκογερμανικές επιχειρήσεις λειτουργούν στη Γερμανία με ετήσιο τζίρο περίπου 52 δισ. ευρώ. Χιλιάδες, επίσης, είναι οι εργαζόμενοι που απασχολούνται σε αυτές σε Γερμανία-Τουρκία.
Εύκολα λοιπόν βλέπει κάποιος ποια είναι η πραγματική εικόνα των αντιστάσεων που θέτει η Γερμανία στις οικονομικές κυρώσεις που ζητά σύσσωμος ο ευρωπαϊκός νότος. Οι οικονομικές και εμπορικές κυρώσεις αυτές θα δημιουργούσαν ζημιά και σε αυτήν, και το να το επιλέξει η ίδια θα ήταν σχεδόν παράλογο στην παρούσα φάση. Το ερώτημα όμως είναι, αξίζει η συνεργασία 2 χωρών, να οδηγήσει στην καταστροφή όλης της ένωσης; Αξίζει να συνεχίζεται αυτή η ουδετερότητα όταν υπάρχει μια διαρκής απειλή στα σύνορα Ευρώπης;
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν στο άρθρο αυτό:
Γερμανία-Τουρκία : Σύμμαχοι διαχρονικά, Εταίροι και στον 21ο αιώνα; Ανακτήθηκε από: https://www.capital.gr/arthra/3480671/germania-tourkia-summaxoi-diaxronika-etairoi-kai-ston-21o-aiona
Διαχρονικά σφιχτές σχέσεις Γερμανίας – Τουρκίας. Ανακτήθηκε από: https://neaselida.gr/efimerida/diachronika-sfichtes-scheseis-germanias-toyrkias/
