
Η ενσυναίσθηση είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται πλέον πολύ συχνά στην καθημερινότητά μας. Αποτελεί σημαντική παράμετρο της συναισθηματικής νοημοσύνης (emotional intelligence) και απαραίτητη για τη σύναψη και διατήρηση υγιών διαπροσωπικών σχέσεων. Τον όρο της ενσυναίσθησης (empathy) εδραίωσε ο Carl Rogers, ο εμπνευστής της προσωποκεντρικής μεθόδου. Ο ίδιος υπογράμμισε τη σημασία της σε θεραπευτικό επίπεδο. Πιο συγκεκριμένα, αναφερόμενος στη σχέση θεραπευτή-θεραπευόμενου, όρισε την ενσυναίσθηση ως την ικανότητα του θεραπευτή να ακούει και να αισθάνεται τα συναισθήματα του άλλου, να αντιλαμβάνεται τις συνδέσεις και τα νοήματα που υπάρχουν στα λόγια και τη συμπεριφορά του θεραπευόμενου.
Σε γενικές γραμμές, η ενσυναίσθηση αναφέρεται στην ικανότητα εμβίωσης της κατάστασης του άλλου. Αναπτύσσεται μέσα από την προσπάθειά μας να μπούμε στη θέση του άλλου, να αναγνωρίσουμε και να κατανοήσουμε τα συναισθήματά του, τις σκέψεις του ή την κατάστασή του.
Πόσο εύκολο είναι να καλλιεργήσουμε την ενσυναίσθηση στις διαπροσωπικές μας σχέσεις;
Δυστυχώς, λόγω των έντονων ρυθμών και του άγχους της καθημερινότητας, δύσκολα μπορούμε να ακούσουμε και να αισθανθούμε τους άλλους. Είναι πιο εύκολο να δώσουμε στους ανθρώπους βιαστικές απαντήσεις ή συμβουλές χωρίς στην πραγματικότητα να τους ακούμε και να προσπαθούμε σε βάθος να τους κατανοήσουμε. Η ενσυναίσθηση προϋποθέτει την ύπαρξη χρόνου μεταξύ των ανθρώπων και ενεργητικής ακρόασης. Ακούμε με προσοχή, δίνοντας χρόνο στο άλλο άτομο για να εκφραστεί.
Καταλαβαίνουμε, όμως, και συναισθανόμαστε, δε σημαίνει ότι ταυτιζόμαστε απόλυτα με το άλλο άτομο, ούτε ότι πρέπει να συμφωνούμε με τις πράξεις του. Η ενσυναίσθηση μπορεί να μας βοηθήσει να αιτιολογήσουμε, όχι όμως και να δικαιολογούμε πάντα τις πράξεις των άλλων. Μπαίνω στη θέση του άλλου δε σημαίνει ότι είμαι ο άλλος. Προσπαθώ, όμως, να δεχτώ τον άλλον όπως είναι και να τον καταλάβω παρά τη διαφορετικότητά του από μένα. Σε διαφορετική περίπτωση, τη θέση της ενσυναίσθησης παίρνει η άμυνα, η κριτική, ο θυμός και διάφορα άλλα αρνητικά συναισθήματα, τα όποια μας απομακρύνουν από τους άλλους καθημερινά.

Ας λειτουργήσουμε, λοιπόν, με περισσότερη ενσυναίσθηση
Για να καταφέρουμε να λειτουργήσουμε με περισσότερη ενσυναίσθηση στην καθημερινότητά μας και στις διαπροσωπικές μας σχέσεις, μπορούμε να ξεκινήσουμε βήμα-βήμα κάνοντας απλά πράγματα. Έτσι, είναι σημαντικό :
- Να αφιερώνουμε χρόνο στον άλλον, χρόνος ο οποίος είναι ουσιαστικός και ποιοτικός, με σκοπό την καλλιέργεια μιας υγιούς επικοινωνίας.
- Να είμαστε ενεργοί ακροατές και δέκτες πληροφοριών και μηνυμάτων, τόσο σε λεκτικό όσο και σε μη λεκτικό επίπεδο.
- Να μην προσπαθούμε να δώσουμε βιαστικές λύσεις στο πρόβλημα του άλλου. Εξάλλου, είναι πιο σημαντικό να ακούσουμε και να κατανοήσουμε τον άλλον, παρά να του δώσουμε μια γρήγορη απάντηση και λύση.
- Να δείξουμε το ενδιαφέρον μας προς το άτομο με το οποίο συνομιλούμε, καλλιεργώντας μια αμοιβαία σχέση σεβασμού και εμπιστοσύνης.
- Τέλος, είναι εξίσου σημαντικό να μπορούμε να διαχειριστούμε τα αρνητικά συναισθήματά μας.
Μπορούμε, λοιπόν, να κατανοήσουμε πως η ικανότητα της ενσυναίσθησης προϋποθέτει προσωπική δουλειά με τον εαυτό μας. Απαιτεί θέληση, ώστε να αφήσουμε για λίγο στην άκρη τη δική μας στάση ζωής και να μπορέσουμε να δώσουμε χώρο και χρόνο στο άλλο άτομο, με σκοπό να συμμετάσχουμε στη συναισθηματική του εμπειρία.