Ο ρόλος του εκπαιδευτικού:
Ο εκπαιδευτικός έρχεται σε καθημερινή επαφή με τα παιδιά. Εκτός από τον εκπαιδευτικό του ρόλο, έχει την ευθύνη της συναισθηματικής ανάπτυξης και της ψυχικής υγείας των παιδιών. Το παιδί έρχεται από το σπίτι με κάποια εφόδια, τα οποία ο δάσκαλος πρέπει να τα ενισχύσει και κάποια να τα αναπληρώσει. Είναι ο δεύτερος σημαντικός φορέας κοινωνικοποίησης μετά την οικογένεια. Το παιδί περνάει πολύ χρόνο στο σχολείο. Ο εκπαιδευτικός είναι υπεύθυνος για τη διαμόρφωση ενός κατάλληλου κλίματος για την ψυχολογία των παιδιών, ώστε να νιώθουν ασφάλεια. Η συμβολή του εκπαιδευτικού στην ψυχική υγεία των παιδιών είναι καθοριστική. Το γεγονός πως στα ελληνικά δημόσια σχολεία δεν υπάρχει ψυχολόγος, το βάρος για την ψυχική ευημερία άλλα και τον εντοπισμό ψυχικών προβλημάτων βαραίνει αποκλειστικά τον εκπαιδευτικό.
Η ανίχνευση:
Σύμφωνα με έρευνες, μεγάλο ποσοστό παιδιών με προβλήματα ψυχικής υγείας δεν ανιχνεύονται. Επίσης επιδημιολογικές έρευνες αποδεικνύουν πως το 20% των παιδιών στις ΗΠΑ πληρούν τα κριτήρια για ψυχιατρική διαταραχή (Costello, Mustilllo, Erkanli, Keeler, Angold 2003 οπως αναφ. στο Αραβοσίτας & Κούρτη-Καζούλη&Σκούρτου&Τρίφωνας). Μικρό ποσοστό όμως ανιχνεύεται εγκαίρως. Η συμβολή του εκπαιδευτικού για τον εντοπισμό και την παραπομπή σε ένα ειδικό ψυχικής υγείας θεωρείται αναγκαίο. Ειδικά αν οι υπηρεσίες ψυχικής υγείας υπάρχουν στο πλαίσιο του σχολείου είναι ακόμα πιο θετικά τα αποτελέσματα.
Επιπλέον οι γονείς αρκετές φορές ζητούν τη γνώμη του εκπαιδευτικού για τη συμπεριφορά του παιδιού τους και πώς να την αντιμετωπίσουν. Αρκετές περιπτώσεις παιδιών που παρουσιάζουν προβλήματα ψυχικής υγείας μπορεί να οφείλεται σε κάποια μαθησιακή δυσκολία η οποία μπορεί να μην έχει ανιχνευθεί. Μπορεί να παρουσιαστεί διαταραχή της διαγωγής, η οποία μπορεί να οφείλεται σε κάποια μαθησιακή δυσκολία, αλλά και σε δυσμενείς συνθήκες που αντιμετωπίζει το παιδί στο οικογενειακό του περιβάλλον. Είναι πάρα πολύ σημαντικό οι εκπαιδευτικοί να έχουν επιμορφωθεί ώστε να μπορεί να γίνει η ανίχνευση κάποιου προβλήματος ψυχικής υγείας.
Η πρόληψη και η παρέμβαση από τον εκπαιδευτικό:
Το σχολείο και ο εκπαιδευτικός μπορούν να έχουν σημαντικό ρόλο στην πρόληψη των προβλημάτων ψυχικής υγείας. Η πρόληψη αφορά κυρίως την ενίσχυση των προστατευτικών παραγόντων και την αποφυγή παραγόντων κινδύνου. Η ενίσχυση των παιδιών μπορεί γίνει με την ανάπτυξη της ψυχικής ανθεκτικότητας των παιδιών, με την ανάπτυξη και ενίσχυση των κοινωνικών δεξιοτήτων και των δεξιοτήτων επίλυσης προβλημάτων.
Είναι επιπλέον καθοριστικός παράγοντας να υπάρχει ένα όμορφο κλίμα στη τάξη με τον εκπαιδευτικό και τους συνομήλικους. Να μην αισθάνεται ο μαθητής πως αποδοκιμάζεται από τον εκπαιδευτικό της τάξης ή τα υπόλοιπα παιδιά. Πιο συγκεκριμένα, τα παιδιά που νιώθουν κοντά τους τον εκπαιδευτικό, ότι μπορούν να του μιλήσουν άνετα και να μην νιώθουν φόβο ή ντροπή έχουν πιο προσαρμοστική συμπεριφορά και ενισχύονται οι ακαδημαϊκές επιτυχίες. Η διαθεσιμότητα του εκπαιδευτικού στο μαθητή και η υποστήριξή του δεν πρέπει να υπάρχει μόνο στις μικρές ηλικίες, αλλά και σε μεγαλύτερες ηλικίες.
Ο εκπαιδευτικός μπορεί να δημιουργήσει προγράμματα για την ενίσχυση αυτών των δεξιοτήτων σε όλα τα παιδιά. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθούν και ως τρόπος παρέμβασης σε παιδιά που εκδηλώνουν προβλήματα ψυχικής υγείας. Η συνεργασία του εκπαιδευτικού με τους γονείς και τον ψυχολόγο είναι αναγκαία αρκετές φορές ώστε να γίνει μια καθολική παρέμβαση στην οποία θα συμμετέχουν όλοι. Η ψυχική υγεία των παιδιών πρέπει να αποτελεί καθολική μέριμνα.
Έτσι ο εκπαιδευτικός συμβάλει στην ανάπτυξη της συναισθηματικής νοημοσύνης των παιδιών και στην ανάπτυξη κοινωνικών και επικοινωνιακών δεξιοτήτων. Το σχολικό περιβάλλον θεωρείται αρωγή για τη δημιουργία ομαλών κοινωνικών σχέσεων. Επίσης, αποτελεί και το πλαίσιο ανίχνευσης προβλημάτων ψυχικής υγείας. Μη λησμονούμε το γεγονός πως το σχολείο έχει την ευθύνη όχι απλώς της μόρφωσης των παιδιών, αλλά και για την αγωγή και την παιδεία του παιδιού.
πηγές:
Αραβοσίτας Θ., Κουρτη -Καζούλη Β., Σκούρτου Ε., Τρίφωνας Π. (επιμ.) (2019) Ζητήματα γλώσσας ετερότητας και εκπαίδευσης .Αθήνα:Gutenberg
Φρέσκου Α., από http://psychologie-psychanalyse.blogspot.com/2007/01/blog-post_22.html τελευταία προβολή 2/5/2020
Σφήκα Δ. από https://www.iatronet.gr/ygeia/psyxiki-ygeia/article/1106/o-rolos-toy-ekpaideftikoy-stin-psyxiki-ygeia-twn-mathitwn.html τελευταία προβολή 2/5/2020
