
Ο διαβήτης τύπου 1 ή ινσουλινο-εξαρτώμενος διαβήτης αποτελεί μία από τις μορφές του σακχαρώδη διαβήτη. Είναι αυτοάνοση πάθηση κατά την οποία καταστρέφονται τα κύτταρα παραγωγής ινσουλίνης. Περίπου το 5% – 10 % των ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη πάσχει από διαβήτη τύπου 1.
Χαρακτηριστικά – Συμπτώματα
Ο διαβήτης τύπου 1 επηρεάζει κατά βάση νεαρά άτομα κάτω των 30 χρόνων, γι’ αυτό και συνηθίζεται να λέγεται νεανικός διαβήτης. Στα κορίτσια κορυφώνεται μεταξύ των ηλικιών 10-12, ενώ στα αγόρια στα 12-14 έτη. Τα πάσχοντα άτομα συνήθως είναι αρκετά αδύνατα και αντιμετωπίζουν συμπτώματα έντονης δίψας και συχνοουρίας. Σημαντικές είναι επίσης οι διαταραχές ηλεκτρολυτών.
Έπειτα από τη λήψη τροφής τα άτομα χωρίς διαβήτη εμφανίζουν αύξηση στη συγκέντρωση γλυκόζης και ινσουλίνης, οι οποίες κορυφώνονται μέσα σε 30-60 λεπτά και επιστρέφουν στις βασικές συγκεντρώσεις μέσα σε 2-3 ώρες. Αυτή τη διαδικασία αναλαμβάνει να βγάλει εις πέρας η χορηγούμενη ινσουλίνη στα άτομα με διαβήτη τύπου 1.
Ινσουλίνη
Η ινσουλίνη εκκρίνεται από τα β κύτταρα των νησιδίων του Langerhans. Η σημαντικότερη λειτουργία της είναι ο έλεγχος της συγκέντρωσης της γλυκόζης του αίματος, η οποία κυμαίνεται μες στην ημέρα. Η ινσουλίνη απελευθερώνεται μέσω της δράσης του αυτόνομου νευρικού συστήματος, δηλαδή μέσω των γαστρεντερικών ορμονών που εκκρίνονται έπειτα από την κατανάλωση τροφής. Τα άτομα αυτά εξαρτώνται από την εξωγενή ινσουλίνη.

Η χορηγούμενη (ενέσιμη )ινσουλίνη έχει 3 στάδια: εκδήλωση, κορύφωση, διάρκεια και 4 τύπους: ταχείας δράσης, βραχείας δράσης, ενδιάμεσης δράσης, μακράς δράσης.
Ταχείας δράσης: οδηγεί σε λιγότερα υπογλυκαιμικά επεισόδια και λειτουργεί παρόμοια με την ανθρώπινη ινσουλίνη. Εκδηλώνεται σε 15 λεπτά, κορυφώνεται σε 60-90 λεπτά και διαρκεί 3-5 ώρες.
Βραχείας δράσης: εκδηλώνεται από 15- 60 λεπτά, διαρκεί 5-8 ώρες. Για καλύτερα αποτελέσματα πρέπει να λαμβάνεται μισή με μία ώρα πριν από τα γεύματα.
Ενδιάμεσης δράσης: η έναρξη της δράσης της είναι 2 ώρες μετά την ένεση και κορυφώνεται μέσα σε 6-10 ώρες.
Μακράς διάρκειας: η αρχή της εκδήλωσης δράσης είναι 2 – 4 ώρες, δεν υπάρχει κορύφωση και διαρκεί από 18-24 ώρες.
Έλεγχος γλυκόζης

Τα πάσχοντα άτομα αυτό- ελέγχουν τη γλυκόζη του αίματός τους καθημερινά. Αυτή η διαδικασία μπορεί να γίνεται έως και 8 φορές ημερησίως. Το πρωί μόλις ξυπνήσουν, πριν το πρωινό και 1-2 ώρες μετά, αυτό γίνεται σε όλα τα κύρια γεύμα (και μεσημεριανό και βραδινό) καθώς και κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Πρέπει να καταγράφουν τις μετρήσεις, ώστε να βλέπουν τα επίπεδα γλυκόζης αίματος και να μπορούν να ρυθμίσουν τη δόση της ινσουλίνης που θα λάβουν σε περίπτωση υπό ή υπερ -γλυκαιμίας. Αυτή η διαδικασία βέβαια απαιτεί εκπαίδευση του πάσχοντα από τους ειδικούς.
Διατροφική αντιμετώπιση
Είναι σημαντικό το διατροφικό πλάνο να είναι εξατομικευμένο σύμφωνα με το διατροφικό ιστορικό του πάσχοντα. Καθώς και το άτομο με διαβήτη να μάθει τα μακροθρεπτικά συστατικά, τις ομάδες τροφίμων, τις ολικές θερμίδες και την περιεκτικότητα υδατανθράκων των τροφίμων. Τα άτομα με διαβήτη θα πρέπει ακόμη να εκπαιδευτούν στην κατανόηση της διατροφικής ετικέτας.
Οι ημερήσιες διατροφικές συνήθειες δεν απέχουν από αυτές των ατόμων που δεν έχουν διαβήτη. 3 κύρια γεύματα και ενδιάμεσα snack που περιέχουν όλα τα θρεπτικά συστατικά, πρωτεΐνες , υδατάνθρακες και λίπη. Τα snack είναι εξαιρετικά σημαντικά, διότι προλαμβάνουν την υπογλυκαιμία ανάμεσα στα γεύματα. Αυτό που θα πρέπει να προσέχουν ιδιαιτέρως είναι η μέτρηση των υδατανθράκων των γευμάτων.
Άσκηση
Η άσκηση είναι αναγκαία στα άτομα με διαβήτη και δε θα πρέπει να παραλείπεται (όπως είναι σωστό να συμβαίνει σε όλα τα άτομα). Η άσκηση μειώνει την ευαισθησία ινσουλίνης, καθώς και τους παράγοντες εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων. Άσκηση μέτριας έντασης, 3-4 φορές την εβδομάδα από 30- 60 λεπτά, μπορεί να βελτιώσει έως και 20% τα επίπεδα της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης. Βέβαια πρέπει να ελέγχονται τα επίπεδα γλυκόζης πριν και μετά την άσκηση, ώστε να τροποποιηθούν και οι προσλαμβανόμενοι υδατάνθρακες, καθώς και οι δόσεις ινσουλίνης.
Εξερχόμενοι σύνδεσμοι: http://www.eof.gr/c/document_library/get_file?p_l_id=14016&folderId=34730&name=DLFE-2801.pdf
Εσωτερικοί σύνδεσμοι: https://maxmag.gr/soma-igia/sakcharodis-diavitis-ke-epidrasi-tou-stin-orasi/
Πηγές άρθρου:
Biesalski H. K., Grimm P., Εγχειρίδιο Διατροφής, επιμέλεια: Παπαβασιλείου Α. Γ., μτφρ.: Σταθόπουλος Α., Τριανταφύλλου Α., Τα θρεπτικά συστατικά, Υδατάνθρακες, Ομοιόσταση της γλυκόζης: Ινσουλίνη και γλυκαγόνη, σελ. (64-65), Εφαρμοσμένη Ιατρική και Διατροφολογία, Ιατρική διατροφή, σελ. (342), έκδοση: Broken Hill Publishers LTD (2008)
Mahan L. K., Escott-Stump S., Krause’s Θεραπευτική Διατροφή, μτφρ.: Χανιώτης Δ., Κωνσταντινίδου Μ., κεφ. 5, Ιατρική Διατροφική Θεραπεία για Σακχαρώδη Διαβήτη και Υπογλυκαιμία Μη Διαβητικής Αιτιολογίας, Διαβήτης Τύπου 1, σελ. (112-152), εκδόσεις: Ιατρικές εκδόσεις Λίτσας (2014)