Κάθε χορδή, μια ιστορία και κάθε τάστο, ένα συναίσθημα. Η εξέλιξη της κιθάρας ανά τους αιώνες έχει δυναμική προοπτική ανάπτυξης μέχρι και σήμερα. Η εκμάθησή της απαιτεί αφοσίωση και αγάπη. Ο Κώστας Τοσίδης, έλληνας σολίστας κλασσικής κιθάρας, μάς διηγείται τη δική του πορεία στη ζωή της μουσικής. Μια πορεία επιλογών, ικανοποίησης, επιτυχίας και ατομικής προσπάθειας.
Ας ξεκινήσουμε με μια κλισέ ερώτηση. Ποια ήταν η στιγμή που κατάλαβες ότι θέλεις να ασχοληθείς με την κιθάρα;
Θυμάμαι ένα βράδυ , περπατώντας μόνος στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, έξω από την εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, πρέπει να ήμουν κοντά 15 ετών. Είδα πως υπήρχε μια αφίσα Α4 για ένα ρεσιτάλ κλασσικής κιθάρας και προσπάθησα να δω την ώρα έναρξης. Η ώρα είχε ήδη περάσει αλλά είπα να ρίξω μια ματιά. Μπήκα όσο πιο προσεκτικά μπορούσα . Η κιθαρίστας ήταν στη σκηνή και ερμήνευε ένα έργο, ήταν κάτι πολύ εντυπωσιακό. Δεν πίστευα πως με μια κιθάρα θα μπορούσε κάποιος να παίξει κάτι τέτοιο. Ήταν η στιγμή που είπα αυτό και μόνο θέλω να κάνω. Το έργο ήταν η δωδεκάτη σπουδή του βραζιλιανου συνθέτη Heitor Villa Lobos. Κάπως έτσι ξεκίνησε το μεγάλο μου ταξίδι στην κλασσική κιθάρα.
Πώς αισθάνεσαι όταν παίρνεις την κιθάρα στα χέρια σου;
Δεν ξέρω για τους υπόλοιπους μουσικούς αλλά με μένα είναι μια σχέση αγάπης και μίσους. Για να μπορέσεις να βγεις στη σκηνή περνάς εκατοντάδες, χιλιάδες καλύτερα, ώρες μόνος σου. Είναι μια διαδικασία πάρα πολύ όμορφη δημιουργώντας, αποκρυπτογραφώντας το κείμενο του έργου. Αυτό είναι μαγικό αλλά και ψυχοφθόρο. Οι περίοδοι σαν φοιτητής στην Ελλάδα αλλά και στην Αυστρία προϋπόθεταν από 6 μέχρι και 10 ώρες μελέτης στο όργανο. Παράλληλα με αυτό, είναι όλα τα θεωρητικά μαθήματα, ανάλυση έργου, μελέτη της εποχής, του συνθέτη, της τεχνοτροπίας και χίλιες δυο άλλες λεπτομέρειες. Μαζί με τη προσωπική μελέτη είναι και οι πρόβες για τη μουσική δωματίου που για μένα είναι πολύ σημαντικό. Όλα αυτά έχουν και ένα κόστος, κοινωνικό και ψυχολογικό, λιγότερες επαφές με φίλους και σχέσεις αλλά και αφόρητο άγχος πριν από κάποια εμφάνιση. Οπότε ναι, αισθάνομαι πολύ τυχερός που βρέθηκε η μουσική στο δρόμο μου αλλά το έχω «πληρώσει» πάρα πολύ ακριβά. Αν με ρωτήσεις βέβαια αν θα άλλαζα κάτι στη ζωή μου αν είχα μια δεύτερη ευκαιρία, θα έκανα ακριβώς τα ίδια με τον ίδιο τρόπο!
Αν δεν είχες γίνεις μουσικός, υπάρχει κάτι άλλο που θα ήθελες να είχες γίνει;
Αν δεν ήμουν μουσικός, θα ήμουν μάλλον κάτι που θα είχε σχέση με τη μουσική, δεν ξέρω ακριβώς όμως τι. Ίσως ντράμερ, ίσως DJ, παραγωγός… σήμερα μπορώ να πω πως ίσως να ήμουν και εκπαιδευτής σκύλων με ειδίκευση στην ανίχνευση οσμών, αναζήτηση ανθρώπων.
Τελείωσες το μουσικό ωδείο του Αγίου Παύλου στη Θεσσαλονίκη, έπειτα μεταπτυχιακό και λίγο αργότερα ξεκίνησες το διδακτορικό σου στο Βασιλικό Ωδείο των Βρυξελλών. Η εκμάθηση της κιθάρας σταματά κάποια στιγμή;
Η μουσική είναι επιστήμη. Δε γίνεται να μην υπάρχει διαρκής εξέλιξη. Όπως ένας γιατρός ή επιστήμονας που σέβεται την επιστήμη και την κοινότητα θα πρέπει να ενημερώνεται, να διαβάζει και να ερευνά, είναι ακριβώς το ίδιο με τους μουσικούς. Θα πρέπει να ενημερωνόμαστε για κάθε εξέλιξη πάνω στον τομέα μας, όχι μόνο γιατί θα βρεθούμε μπροστά στο κοινό αλλά επειδή θα πρέπει ως παιδαγωγοί να είμαστε πάντα έτοιμοι να δώσουμε απαντήσεις στις ερωτήσεις των νέων φοιτητών μας.
Έχεις δώσει συναυλίες σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αγχώνεσαι ακόμα πριν από κάθε σου ζωντανή συναυλία;
Ναι, το άγχος των ημερών πριν από μια συναυλία είναι εξαντλητική κάποιες φορές. Βέβαια δεν έχει την ίδια ένταση και δυναμική όπως παλιά γιατί είναι άλλη η θέση και η συνθήκη. Η έκθεση δημιουργεί πάντα μια ένταση γιατί είσαι εκεί πάνω γυμνός και έκθετος. Πολλές φορές πρέπει να αποδείξεις γιατί βρίσκεσαι εκεί. Η εμπειρία όμως σου δίνει τη δυνατότητα να κάνεις το άγχος δημιουργικό και όχι καταστροφικό. Δεν είναι λίγοι οι μεγάλοι καλλιτέχνες που δεν άντεχαν αυτήν την πίεση μέχρι τα βαριά τους γεράματα παρόλη την εμπειρία χρόνων πάνω στο σανίδι. Πλέον δε φοβάμαι να το αντιμετωπίσω ούτε να αποδεχτώ πως αγχώνομαι.
Ποια είναι τα προσόντα που κάνουν έναν καλό κιθαρίστα;
Σίγουρα δε φτάνει μόνο το ταλέντο. Δε θεωρώ τον εαυτό μου ταλαντούχο αλλά έναν πολύ καλό εργάτη με οργάνωση και μεθοδολογία. Το ότι δεν ήμουν το παιδί-θαύμα με βοήθησε στο να δώσω απαντήσεις στο πώς θα πρέπει να γίνει το κάθε τι που με δυσκόλευε πάνω στο όργανο. Αυτό μου έδωσε τη δυνατότητα να δημιουργήσω μια μεθοδολογία όπου με βοήθησε να φτάσω εδώ που είμαι. Το σημαντικότερο όμως είναι πως πλέον μπορώ να μεταδώσω αυτή τη γνώση με πολύ ξεκάθαρο τρόπο στους μαθητές μου. Ένας καλός κιθαρίστας πρέπει να ψάχνει, να ενημερώνεται, να δοκιμάζει και να βγαίνει εκτός του comfort zone του. Πρέπει να έχει μια ταυτότητα και κάτι καινούργιο να πει.
Πώς σου αρέσει να χαλαρώνεις τον ελεύθερο χρόνο σου;
Ο ελεύθερος χρόνος μου είναι μεταξύ προπονήσεων για μεσαίες και μεγάλες αποστάσεις, ακρόαση μουσικής, συναντήσεις με φίλους που είναι η δεύτερή μου οικογένεια , βόλτες στο βουνό και εκπαίδευση με τον σκύλο μου, τον Μπάμπη.
Θυμάσαι το πρώτο κομμάτι που έπαιξες στην κιθάρα; Νοσταλγείς τις μέρες μαθητείας σου στην τάξη του Γιάννη Παπακρασσά;
Δε θυμάμαι το πρώτο κομμάτι που έπαιξα αλλά έχω πολλά έργα που με έχουν σημαδέψει. Ένα από αυτά είναι το έργο που ανέφερα παραπάνω, στο λόγο δηλαδή που ξεκίνησα να παίζω κλασσική κιθάρα. Η σχέση μου με τον δάσκαλό μου, Γιάννη Παπακρασά, είναι μια σχέση ζωής, φιλική και συνεργατική. Ένα μεγάλο μέρος του διδακτορικού μου είναι σε συνεργασία με τον Γιάννη, οπότε δεν υπάρχει η αίσθηση της μελαγχολίας , αντιθέτως υπάρχει η αίσθηση της εξερεύνησης και της δημιουργίας μεταξύ μουσικού και συνθέτη.
Με τί ασχολείσαι αυτόν τον καιρό;
Προσπαθώ να τελειώσω τη διδακτορική μου διατριβή. Αυτό περιλαμβάνει τη συγγραφή ενός βιβλίου για τη σύγχρονη τεχνική της κιθάρας με τη συνοδεία κάποιων βίντεο, έρευνα πάνω στη βελτιστοποίηση κινήσεων, την ηχογράφηση ενός νέου δίσκου με πρωτότυπα έργα συνθετών, τη διασκευή ενός έργου από τσέλο για κιθάρα, συναυλίες που έρχονται από τον Ιανουάριο, ταξίδια για διδασκαλία στην Αυστρία, Βέλγιο και Ισπανία, καθώς και τις προπονήσεις για τον μαραθώνιο της Βιέννης και το κυνήγι τρούφας με τον σκύλο μου, Μπάμπη.
Τι να περιμένουμε από εσένα στο μέλλον;
Αυτή είναι μια ερώτηση που δεν ξέρω να απαντήσω, ακούγεται αρκετά πιεστικό! Εγώ δεν περιμένω κάτι απο μένα. Τίποτα παραπάνω δηλαδή από το να είμαι χαρούμενος με ό,τι κάνω, να είμαι με τους ανθρώπους που με κάνουν και τους κάνω ευτυχισμένους. Είναι άλλωστε αυτό που μένει και έχει περισσότερη σημασία. Να ζω τη στιγμή και όχι αυτό που θα έρθει, κάτι που με διδάσκει καθημερινά ο σκύλος μου, Μπάμπης.
Ευχαριστώ πολύ για τη συνέντευξη. Αναμένουμε για περισσότερα μαγικά ταξίδια με τους ήχους της κλασικής κιθάρας.
Σε ευχαριστώ πολύ για την τιμή και για τον χρόνο σου.
Αν θέλετε κι εσείς να ακολουθήσετε τον Κώστα Τοσίδη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, θα τον βρείτε στις ακόλουθες διευθύνσεις:
Facebook: Κώστας Τοσίδης
Website: Κώστας Τοσίδης
