Όταν ακούμε τη φράση εκπαίδευση ζώου, αμέσως σχηματίζουμε μια νοητική εικόνα ενός σκύλου να το διατάζει κάποιος με το πρόσταγμα Κάτσε και αυτό να υπακούει χωρίς δισταγμό. Στην πραγματικότητα, η εκπαίδευση ενός κατοικιδίου έχει μεγαλύτερη βαρύτητα από αυτή που δίνουμε συνήθως, καθώς η εκπαίδευση αποσκοπεί στην αρμονική συμβίωση ανθρώπου – ζώου. Ο ιδρυτής της dogtalk.gr και σύμβουλος συμπεριφοράς σκύλων, Αθανάσιος Πισανίδης, απαντά σε θέματα που αφορούν την ευζωία των καλύτερων τετράποδων φίλων μας αλλά και την υγιή και ηθική αντιμετώπιση όλων των καταστάσεων που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε σε αυτή τη μακρόχρονη σχέση.
Επιμέλεια συνέντευξης: Στράτος Λάγιος
Ποια είναι η πιο αποτελεσματική μέθοδος εκπαίδευσης σκύλου;
Η πιο αποτελεσματική μέθοδος εκπαίδευσης είναι αυτή που προτείνει ο διεθνής σύλλογος κτηνιάτρων συμπεριφοριστών, δηλαδή αυτή που έχει επιστημονικά αποδεδειγμένα πιο μακροπρόθεσμα θετικά αποτελέσματα. Αυτό δεν σημαίνει ότι κάποια άλλη μέθοδος δεν είναι αποτελεσματική ή δεν λειτουργεί αλλά ότι οι έρευνες απέδειξαν πως οι περισσότερες μέθοδοι εκπίπτουν ηθικά και ενέχουν μεγάλο ρίσκο συναισθηματικού αντίκτυπου στο ζώο. Η μόνη εκπαιδευτική προσέγγιση που έχει μελετηθεί ότι έχει τον ελάχιστο δυνατό αντίκτυπο και το μικρότερο δυνατό ρίσκο είναι η συστημική εκπαιδευτική διαδικασία που βασίζεται τόσο στις ανάγκες του ζώου όσο και στην θετική ενίσχυση συμπεριφορών.
Ποια είναι τα πιο συχνά λάθη που κάνει ο κηδεμόνας ενός σκύλου σχετικά με την πειθαρχία του;
Εξαρτάται για ποιανού την πειθαρχία μιλάμε. Αν αναφερόμαστε σε αυτή του σκύλου, τότε το σημαντικότερο λάθος που κάνουμε ως κοινωνία, στο σύνολο, είναι ότι αποζητάμε την πειθαρχία του ζώου και την άνευ όρων υπακοή του σε εμάς. Εντούτοις αυτό που πραγματικά χρειάζεται είναι η αρμονική και αμφίδρομη συνεργασία, σεβόμενοι πρώτα τις ανάγκες του ζώου και μετά διδάσκοντας όσα θέλουμε να μάθει ο σκύλος. Συνεπώς το ουσιώδες λάθος που κάνει ένας κηδεμόνας ατομικά είναι ότι έχει περισσότερες προσδοκίες και απαιτήσεις από το ζώο από τις ρεαλιστικά εφικτές ενώ ταυτόχρονα αδυνατεί να αντιληφθεί τους τροπους επικοινωνίας του ζώου και το συναισθηματικό αντίκτυπο που έχει η συμπεριφορά μας πάνω του, ακόμα κι αυτή πηγάζει από νοιάξιμο ή ενδιαφέρον.
Όσον αφορά τώρα στην πειθαρχία του κηδεμόνα, το πράγμα περιπλέκεται περισσότερο καθώς η φροντίδα ενός ζώου δεν περιλαμβάνει απλά την κάλυψη βασικών αναγκών (φαγητό, νερό, βόλτα, τουαλέτα και λίγο παιχνίδι) αλλά περικλύει μια πολυσύνθετη δομή καθημερινότητας που βοηθά τόσο στον συναισθηματικό δεσμό ζώου και κηδεμόνα όσο και στην νοητική ανάπτυξη και συναισθηματική ισορροπία του σκύλου μέσα στο περιβάλλον του. Αυτό απαιτεί δέσμευση από τον κηδεμόνα του ζώου, προγραμματισμό, παρατήρηρη, προνοητικότητα/πρόληψη, ενημέρωση και πάνω απ’όλα κριτική σκέψη με βάση την ηθική σκοπιά.
Ο κηδεμόνας του σκύλου φωνάζει και ο σκύλος στρεσάρεται. Πώς αντιδράς εκείνη τη στιγμή;
Ανάλογα με την περίπτωση, αν αυτό συμβαίνει κάπου που τυχαίνει να παρευρίσκομαι και δω το περιστατικό μπροστά μου, έχω μάθει στον εαυτό μου να ζυγίζω ανάλογα την κατάσταση. Αν μου δωθεί η ευκαιρία, θα προσπαθήσω να συμβουλεύσω όσο πιο καλοπροαίρετα και ευγενικά μπορώ αλλά αν δω ότι έχω να κάνω με άτομο που αρνείται να ακούσει, λόγω προσωπικών πεποιθήσεων, θα αποφύγω να επεκτείνω την κουβέντα όσο γίνεται.
Αν απ’την άλλη συμβεί σε οικείο μου πρόσωπο ή σε μαθητή μου, υπάρχουν δύο δρόμοι που ακολουθώ, ζυγίζοντας πάλι την κατάσταση: α) Μπαίνω δραστικά στη μέση με όσο το δυνατόν πιο ευχάριστο τρόπο ώστε να ανακατευθύνω την προσοχή του σκύλου και να του δώσω κάτι να ασχόληθει για να αποφύγω τη συμπεριφορά που στρεσάρει τον κηδεμόνα, ενώ παράλληλα ανακατευθύνω τη σκέψη του κηδεμόνα παρασέρνοντας τον σε μια συζήτηση που θα τον βοηθήσει να κατανοήσει περισσότερο το σκυλάκι του. β) δίνω χρόνο να ηρεμήσουν και οι δυο πλευρές και να εξομαλυνθεί η κατάσταση για να παρέμβω και να εξηγήσω στον κηδεμόνα αναλυτικά τι αντίκτυπο έχει αυτή η αντίδραση στο σκυλί, τι προσπαθούσε να επικοινωνήσει ο σκύλος που δεν αντιλήφθηκε και ποιες διαδικασίες και μηχανισμούς χρειάζεται να επιστρατεύει σε ανάλογες περιπτώσεις. Τέλος είναι καθοριστικό να του δώσω να καταλάβει ότι είναι άνθρωπος και είναι ΟΚ να θυμώνει και να αντιδράει κάποιες φορές, δεν χρειάζεται να καταβάλλεται από τύψεις ή να αυτοτιμωρείται γι’αυτό. Η ουσία είναι να μην αποτελεί αυτή η συμπεριφορά, μέρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
Κολάρο ή σαμαράκι; Το αιώνιο δίλημμα.
Σε κάθε περίπτωση το σαμαράκι είναι η πρώτη και, πολλές φορές, μοναδική επιλογή κάθε ηθικού επαγγελματία στον χώρο. Δεν ρισκάρουμε ποτέ και για κανέναν λόγο να τοποθετήσουμε οτιδήποτε στον λαιμό του σκύλου, ειδικά αν τραβάει και τεντώνει απότομα το λουρί. Η ανατομία και φυσιολογία του λαιμού είναι ένα πολύπλοκο και πολύ ευαίσθητο θέμα που δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζεται επιπόλαια από κανέναν, ιδίως από κάποιον επαγγελματία.
Ποια διαδικασία ακολουθείς για να αναγνωρίσεις προβλήματα συμπεριφοράς σε ένα σκύλο;
Χρειάζεται να ξεκαθαρίζουμε, πρώτα, ότι δεν υπάρχουν προβλήματα συμπεριφοράς. Οι συμπεριφορές σε κάθε πλάσμα στη Γη, τουλάχιστον, έχουν τον μηχανισμό του αιτίου-αποτελέσματος. Αυτό σημαίνει ότι είτε η ίδια η συμπεριφορά εκδηλώνεται ως αποτέλεσμα ενός ερεθίσματος ή μιας ανάγκης, είτε ότι το αποτέλεσμα της ίδιας της συμπεριφοράς δημιούργησε συνθήκες επανάληψής της. Επίσης, μην ξεχνάμε ότι ένα πρόβλημα είναι «πρόβλημα» όταν το ονομάζουμε έτσι, όταν το βλέπουμε ως τέτοιο.
Όσον αφορά τώρα στη διαδικασία που ακολουθώ για να αναγνωρίζω τις συμπεριφορές, αρχικά χρησιμοποιώ ως εφόδια τις γνώσεις που μας παρέχονται από τους μηχανισμούς συμπεριφορών – όπως προαναφέρθηκα – τη γλώσσα του σώματος του σκύλου και τις θεωρίες μάθησης. Αυτά τα τρία στοιχεία είναι που με βοηθούν να εντοπίσω ανά πάσα στιγμή τις λεπτομέρειες που μου χρειάζονται για να δημιουργήσω μία πλήρη εικόνα ιστορικού, εντοπίζοντας πράγματα που οι κηδεμόνες αποφεύγουν ή παραλείπουν να μου πουν.
Το σκυλί δεν λέει ποτέ ψέμματα, ακόμα και το παραμικρό βλέμμα μπορεί να προδώσει μια ολόκληρη ιστορία αν ξέρεις να την διαβάζεις σωστά.
Η ισχύουσα νομοθεσία προστατεύει πλήρως τα ζώα συντροφιάς;
Πλήρως σίγουρα όχι, αλλά έχουμε κάνει πολύ αξιόλογη πρόοδο τα τελευταία χρόνια. Βέβαια το θέμα δεν είναι κατά πόσο η νομοθεσία προστατεύει τα ζώα αλλά κατά πόσο εφαρμόζεται και η πολιτεία έχει δημιουργήσει μηχανισμούς που επικεντρώνεται στην εφαρμογή του. Δυστυχώς ο κόσμος δεν γνωρίζει καν τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματά τους κι επειδή πολλά από αυτά αντιτίθενται σε παλιές αντιλήψεις, είναι πολύ συχνό φαινόμενο να εγείρονται διαπληκτισμοί μεταξύ πολιτών που πρακτικά η πολιτεία δεν είναι σε θέση να διαχειριστεί. Κι αυτό είναι το μεγάλο παράπονο της φιλοζωικής κοινότητας που βλέπει τους ελεγκτικούς μηχανισμούς να κωλυσιεργεί ενώ τής έχει αφαιρεθεί η όποια δυνατότητα παρέμβασης. Από τα πιο απλά όπως το να κυκλοφορεί ο σκύλος σε δημοσιους χωρους πάντα με λουρί ή να στειρώνεται και να μην αναπαράγεται ποτέ σκύλος που δεν είναι εγκεκριμένος για εκτροφη, μέχρι την απαγόρευση χρήσης κακοποιητικών εργαλείων εκπαίδευσης (πνίχτες, ηλεκτρικά κολάρα κτλ.), όλες οι περιπτώσεις έχουν ανάγκη από φορείς πρόληψης, επίβλεψης και διαχείρισης μεμονωμένων περιστατικών.
Μπορούμε να καταλάβουμε πώς αισθάνεται ο σκύλος μας;
Αρχικά θα ήταν αστείο να αρνηθούμε ότι οι σκύλοι έχουν συναισθήματα. Πληθώρα ερευνών έχει αποδείξει το αντίθετο και μάλιστα πολλά συναισθήματα έχουν καταφέρει να τα αποκωδικοποιήσουν ως ένα βαθμό. Μελετώντας λοιπόν τη γλώσσα του σώματος ενός ζώου είμαστε σε θέση να διακρύνουμε πώς νιώθει και πώς αυτό επηρεάζει τις συμπεριφορές του και τη διάδραση με το περιβάλλον του.
Η παγίδα εδώ είναι ότι πολλές φορές δίνουμε στα συναισθήματα ιδιότητες που τα περιπλέκουν και τα φορτίζουμε με προσωπικές εμπειρίες και προσδοκίες δημιουργώντας μια ψευδή εικόνα του συναισθήματος αυτού καθ’εαυτού. Στην περίπτωση του ζώου χρειάζεται να τα εντοπίζουμε στην πιο καθαρή, απλή μορφή τους (φόβος, χαρά, ασφάλεια, λύπη, στοργικότητα κτλ.) και να κατανοήσουμε τη λειτουργία τους χωρίς προσωπική κρίση.
Αν για παράδειγμα απλώσω το χέρι μου και το σκυλί γλείψει τη μύτη του, αποτραβηχτεί ή ακόμα κι αν γρυλίσει, θα καταλάβω ότι πιθανόν φοβάται ή αισθάνεται απειλη. Σε αυτή την περίπτωση δεν θα κρίνω ότι κακώς φοβάται, ότι δεν θα έπρεπε, ούτε θα το πάρω προσωπικά διερωτώμενος «γιατι;». Αντίθετα, θα δείξω κατανόηση και σεβασμό, δίνοντας χώρο στο σκυλί ώστε να καταλάβει ότι το συναίσθημα που επικοινώνησε, έγινε αντιληπτό. Αυτό είναι καθοριστικό για τη σχέση που αναπτύσσουμε με το σκυλάκι μας και για την εμπιστοσύνη που προσπαθούμε να κερδίσουμε από αυτό.
Με ποια κριτήρια επιλέγουμε έναν επαγγελματία εκπαιδευτή;
Πολύ ωραία ερώτηση. Δυστυχώς το επάγγελμα του εκπαιδευτή εμπίπτει στην κατηγορία των επαγγελμάτων που δεν έχουν κάποια κρατική αναγνώριση και δεν υπάρχει εκπαιδευτικό ίδρυμα που να παρέχει πτυχίο ή έστω μία βεβαίωση εκπαιδευτικής επάρκειας.
Μέχρι πρότινος το βασικό κριτήριο με το οποίο κάποιος επέλεγε έναν εκπαιδευτή ή αντίστοιχα ένας εκπαιδευτής χρησιμοποιούσε ως επιχείρημα για να διαφημιστεί ήταν η εμπειρία χρόνων. Δυστυχώς όμως η εμπειρία που δεν συνοδεύεται με επαρκή αποδεδειγμένη γνώση, έχει μηδενική αξία, ειδικά σε ένα επάγγελμα, πάνω στο οποίο η επιστήμη έχει κάνει αλματώδη βήματα τις τελευταίες δεκαετίες. Είναι σαν να θέλω να διδάσκω αρχαία χωρίς να είμαι φιλόλογος με μόνο επιχείρημα ότι διαβάζω Πλάτωνα και Σοφοκλή για πολλά χρόνια.
Όταν, λοιπόν, αναζητούμε κατάλληλο εκπαιδευτή, εξετάζουμε πρωτίστως αν έχει κάποια πιστοποίηση, ποια είναι αυτή και από ποιους οργανισμούς αναγνωρίζεται ( π.χ. ISAP, ICAN, ICB, IAABC, CCPDT, APDT κ.α.) Στη συνέχεια φροντίζουμε να βρούμε τους οργανισμούς αυτούς και να ελέγξουμε αν ο εν λόγω επαγγελματίας, βρίσκεται όντως στη λίστα τους. Να μην φοβάστε να ζητάτε διαπιστευτήρια και αποδείξεις, ένας επαγγελματίας που πραγματικά σέβεται αυτό που κάνει δεν έχει τίποτα να κρύψει και ενεργεί με πλήρη διαφάνεια.
Τα δύο τελευταία χρόνια με τον κορωνοϊό στη ζωή μας, η κοντινή επαφή με τους ανθρώπους ήταν απαγορευτική. Αυτό επηρέασε το μάθημα της εκπαίδευσης;
Δυστυχώς η πανδημία επηρέασε το μεγαλύτερο κομμάτι του παγκόσμιου πληθυσμού και αποτέλεσε μετάβαση προς μια νέα πραγματικότητα. Μέρος αυτής της πραγματικότητας είναι και η εξ αποστάσεως εργασία που σε πολλούς τομείς άνοιξε διαύλους συνεργασίας σε διεθνές επίπεδο. Σαφώς δεν θα μπορούσε να απέχει και η εκπαίδευση σκύλων από την νέα προσαρμογή αυτή. Την αρχή έκαναν επιφανείς επιστήμονες και εκπαιδευτές σε Ευρώπη και Αμερική που είχαν ήδη αναπτύξει μηχανισμούς και μεθόδους ώστε να επιτύχουν αποτελεσματική μάθηση τόσο σε επαγγελματίες όσο και σε καθημερινούς κηδεμόνες. Πολύ σύντομα, όλο και περισσότεροι εκπαιδευτές άρχισαν εργάζονται διαδικτυακά και πλέον δεν είναι λίγοι αυτοί που δουλεύουν αποκλειστικα με αυτόν τον τρόπο.
Η διαδικτυακή εκπαίδευση δεν υστερεί σε τίποτα από την δια ζώσης και μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις έχει αποδειχθεί πολύ βοηθητική. Για να είναι, όμως, αποτελεσματική, χρείαζεται ο εκπαιδευτής να είναι πολύ καλός γνώστης του αντικειμένου και να έχει αναπτύξει τις διδακτικές δεξιότητες που χρειάζεται για να μπορεί να καθοδηγεί σωστά τους κηδεμόνες-μαθητές του.
Τελικά ποιος εκπαιδεύεται; Ο σκύλος ή ο άνθρωπος;
Αν θέλουμε να είμαστε κυριολεκτικοί σε αυτό θα άρμοζε να πούμε ότι ο άνθρωπος εκ-παιδεύεται και ο σκύλος μαθαίνει. Η μάθηση είναι ένα πολύπλοκο φαινόμενο που συμβαίνει ασταμάτητα στο μυαλό του σκύλου. Το τι μαθαίνει εξαρτάται απ’τις ανάγκες του, το περιβάλλον του και από εμάς. Η εκπαίδευση, λοιπόν, αφορά αποκλειστικά σε εμάς καθώς αποκτάμε τις γνώσεις και τις δεξιότητες που χρειαζόμαστε για να καθοδηγήσουμε το σκυλί σε μια αποτελεσματική μάθηση.
Χρειάζονται εργαλεία εκπαίδευσης; Ποια από αυτά επικρατούν στην εκπαίδευση στη χώρα μας;
Το μόνα εργαλεία που χρειάζεται ένας καλός εκπαιδευτής είναι οι γνώσεις του, οι σωστές ικανότητες διαχείρισης, οι μηχανικές και χρονικές του δεξιότητες και οι ενισχυτές που θα χρησιμοποιήσει.
Δυστυχώς, τόσο στη χώρα μας όσο και παγκοσμίως, υπάρχει μια πολύ μεγάλη μερίδα ατόμων του χώρου που, λόγω έλλειψης εμπιστοσύνης στις θεωρίες μάθησης και ανεπάρκειας γνώσεων και σωστής ενημέρωσης, καταφεύγουν σε παρεμβατικές πρακτικές, οι οποίες πλέον θεωρούνται ξεπερασμένες με κάποιες να εκλαμβάνονται και ως κακοποιητικές. Οι πρακτικές αυτές συστήνουν τη χρήση εργαλείων που έχουν στόχο την ευκολία του ανθρώπου να κερδίσει αυτό που θέλει χωρίς να δίνει σημασία στον συναισθηματικό αντίκτυπο που έχουν στον σκύλο, μακροπρόθεσμα. Τα περισσότερα εργαλεία παρεμβαίνουν τιμωρητικά στις συμπεριφορές του σκύλου μέσω του πόνου, όπως πνίχτες, prongs ή ηλεκτρικά κολλάρα, ενώ άλλα καταπιέζουν τις συμπεριφορές δημιουργώντας περισσότερο στρες και εκνευρισμό στο ζώο, όπως head collars, crates κ.α.
Με τα σημερινά δεδομένα, τι θεωρούμε κακοποίηση;
Κακοποίηση, τόσο στον άνθρωπο όσο και στα ζώα είναι οποιαδήποτε μορφή μεταχείρισης αποσκοπεί στην επίτευξη προσωπικών σκοπών και καταπατά θεμελιώδη δικαιώματα του ατόμου καταπιέζοντάς το σωματικά, συναισθηματικα και ψυχολογικά. Ως κακοποίηση εκλαμβάνονται και η παραμέληση, η εγκατάληψη και η στέρηση κάλυψης βασικών φυσικών και ιατρικών αναγκών.
Με δεδομένα τα παραπάνω, θεωρούμε κακοποίηση στον σκύλο, όχι μόνο τη σωματική βία αλλά και τον ψυχολογικό εκφοβισμό ή τον συναισθηματικό εκβιασμό με στόχο το προσωπικό κέρδος αγνοώντας τις ανάγκες και τα συναισθήματα του ζώου.
Τι σημαίνει για σένα ηθικός εκπαιδευτής και πώς ανταποκρίνεται αυτό στις σπουδές σου;
Ηθικός εκπαιδευτής θεωρείται ο επαγγελματίας που υιοθετεί πρακτικές βασισμένες στον σεβασμό απέναντι στο κάθε άτομο ξεχωριστά (ζώο ή άνθρωπο) και επιστρατεύει τις μέγιστες δυνατές γνώσεις του για να καθοδηγήσει αποτελεσματικά τον κηδεμόνα και τον σκύλο του να αναπτύξουν πρωτίστως μια σχέση εμπιστοσύνης, κατανόησης και επικοινωνίας.
Η ηθική είναι ένας κλάδος της φιλοσοφίας στον οποίο επικεντρώνονται οι ακαδημαϊκές σπουδές μου στο Α.Π.Θ., όπου εχουμε και την ευτυχία να διδάσκει στο τμήμα μας ένας καθηγητής που εξειδικεύεται στην ηθική ζώων και η βιβλιογραφία του αναφέρεται από ομότιμούς του διεθνώς.
Ποιο είναι το καλύτερο σχόλιο που έχεις πάρει από μαθητή σου;
Η αλήθεια είναι ότι λαμβάνω πολύ όμορφα μηνύματα από τους μαθητές μου και αισθάνομαι ευλογημένος για κάθε έναν μαθητή μου ξεχωριστά. Αυτό που μου στέλνουν οι περισσότεροι είναι ότι τους έχω βοηθήσει να καταλάβουν καλύτερα το σκυλάκι τους, να δημιουργήσουν έναν πολύ ισχυρό δεσμό μαζί του και με ευχαριστούν για τα εφόδια ζωής που τους έχω εξοπλίσει.
Τι διαπιστεύσεις έχεις στην εκπαίδευση σκύλων;
Αναφορικά με την εκπαίδευση ζώων, πήρα την πρώτη μου πιστοποίηση με τίτλο «Diploma in Canine Behaviour & Training» απο την Kynagon Animal Trainers Academy. Αυτόματα αναγνωρίστηκα ώς ενεργό μέλος από το International Society of Animal Professionals. Πρόσφατα έγινα δεκτός στο Pet Industry Advocacy International.
Σύντομα θα ξεκινήσω τις διαδικασίες για την πιστοποίηση μου ως Fear Free trainer.
Μέχρι στιγμής έχω παρακολουθήσει τρία διεθνή συνέδρια που αφορούν στην εκπαίδευση ζώων συντροφιάς, την ευζωία και τη συμπεριφορά, εκ των οποίων στο ένα είχα υποτροφία.
Πρόσφατα προσεκλήθην και ως ομιλητής στο Πανελλήνιο Συνέδριο KCAT.
Ανάμεσα στα παραπάνω συγκαταλέγω και την αδιάκοπη μελέτη επιστημονικών ερευνών και δημοσιευμάτων αλλά και η ακαδημαϊκή μου ενασχόληση με τον συμπεριφορισμό και τα διδακτικά μοντέλα στην επιστήμη της αγωγής σε συνδυασμό με τη ηθική φολοσοφία.
Οι απόψεις που εκφράζεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πολλές φορές σε φέρνουν σε σύγκρουση με άλλους επαγγελματίες του χώρου. Τι προσφέρει σε εμάς τους θεατές αυτή η αντιπαράθεση;
Δυστυχώς ο χώρος απαρτίζεται, στην πλειοψηφία του, από άτομα που αρνούνται την εξέλιξη και δυσκολέυονται να αντιληφθούν την ηθική σκοπιά του επαγγέλματός μας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αναπαράγουν παγιωμένες απόψεις που στερούνται λογικής και, φυσικά, απόδειξης. Είναι σημαντικό λοιπόν να υπάρχει ο αντίποδας, να εκφράζεται δηλαδή η επιστημονικά αποδεδειγμένη αλήθεια και να ξεκινήσει μια δημόσια συζήτηση που θα βοηθήσει το κοινό να αναπτύξει μια κριτική σκέψη και να μην δέχεται αβίαστα οποιαδήποτε πληροφορία λαμβάνει απ’τον καθένα.
Ποιο είναι το δικό σου όνειρο και πώς θα ήθελες να ζουν τα ζώα συντροφιάς στην Ελλάδα του 2030;
Το όνειρό μου είναι να βελτιωθώ ακόμη περισσότερο στο κομμάτι της χωρίς πίεση εκπαίδευσης, να αναπτύξω κι άλλο τις δεξιότητές μου σε αυτό και να καταφέρω να το μεταδώσω σε όλο και πιο πολύ κόσμο. Ταυτόχρονα με ενδιαφέρει να συμβάλλω επιστημονικά και ερευνητικά στον χώρο της εκπαίδευσης και συμπεριφοράς με στόχο την εξέλιξη και ανάπτυξη νέων προσεγγίσεων και τεχνικών.
Ελπίζω και εύχομαι ο Έλληνας του 2030 να αποκτήσει ακόμη μεγαλύτερη ενσυναίσθηση απέναντι στα ζώα και να δυναμώσει περισσότερο ο δεσμός ανθρώπου ζώου, αποτινάσσοντας τα παλιά χειριστικά πρότυπα που μας σκιάζουν ακόμα ως ένα βαθμό.
Ποια συμβουλή δίνεις σε αυτούς που αποκτούν κατοικίδιο για πρώτη ή για πολλοστή φορά;
Όσες φορές και να αποκτήσει κάποιος κατοικίδιο, κάθε φορά θα μοιάζει σαν πρώτη. Επομένως η βασική συμβουλή που δίνω πάντα στην αρχή είναι: σωστή προετοιμασία, πρόληψη, πλάνο, προγραμματισμό και άφθονη υπομονή. Αυτά είναι τα πιο σημαντικά βοηθήματα για την πρώτη δύσκολη περίοδο προσαρμογής.
Αν θέλετε κι εσείς να ακολουθήσετε τον Αθανάσιο Πισανίδη στα social media, θα τον βρείτε στις ακόλουθες διευθύνσεις:
Instagram: @dogtalkgr
Tiktok: dogtalk.gr