Ο Αργεντινός συγγραφέας, Χόρχε Λουίς Μπόρχες, είναι ο ποιητής εκείνου που δεν μπορεί να περιγραφεί. Πολυμαθής και εντελώς τυφλός από τα 55 του χρόνια και ύστερα, ο Μπόρχες θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους λογοτέχνες του 20ου αιώνα, σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι επιρροές του καλύπτουν μια εξαιρετικά ευρεία γκάμα, καθώς η δουλειά του, αποτελούμενη κυρίως από διηγήματα και δοκίμια, έχει δανειστεί στοιχεία, τόσο από τους κλασσικούς (Δάντης Αλιγκέρι, Πετράρχης, Ιερός Αυγουστίνος, Βιργίλιος, κ.α.), όσο και από το Μοντερνισμό και ιδιαίτερα το κίνημα του Συμβολισμού. Σε επίπεδο γραφής, όμως, ο Μπόρχες χρωστάει πολλά και στον μετρ της λογοτεχνίας τρόμου, Χ. Φ. Λάβκραφτ, ο οποίος, αφενός έγινε διάσημος για έργα ίδιου περίπου μεγέθους με εκείνα του Μπόρχες και αφετέρου επιχειρούσε και εκείνος να αποτυπώσει στο χαρτί, με λεπτομερείς περιγραφές, το υπερφυσικό, εκείνο δηλαδή που ο άνθρωπος αδυνατεί να συλλάβει πλήρως, πόσο μάλλον να μεταφέρει σαν εικόνα στο συνάνθρωπό του.
Με τον ίδιο τρόπο που ο Λάβκραφτ μας μεταφέρει στη R’lyeh, μία μυθική χαμένη πόλη σε ένα παράλληλο σύμπαν με απίθανα γεωμετρικά σχήματα που κατοικείται από θεούς και τέρατα, σαν τον Κθούλου, ο Μπόρχες μας μιλάει για μία αλλόκοσμη και μυστηριώδη γλώσσα ενός ξεχασμένου πολιτισμού («Τλον, Ούκμπαρ, Όρμπις Τέρτιους», 1940), ένα αντικείμενο που αποτελεί το σημείο που περιέχει όλα τα άλλα σημεία («Το Άλεφ», 1949), μία μεγαλοφυΐα που διαθέτει απεριόριστη μνήμη και μπορεί να μάθει μία νέα γλώσσα μέσα σε μερικές ώρες («Φούνες ο Μνήμων», 1942), ή μία άλλη εκδοχή του «Δον Κιχώτη» του Θερβάντες, η οποία είναι στην ουσία μία μετάφραση του έργου που εμβαθύνει σε τέτοιο σημείο, που ο μεταφραστής του είναι σαν να το γράφει εκ νέου («Πιέρ Μενάρ, ο συγγραφέας του Δον Κιχώτη», 1939). Η φανταστική λογοτεχνία του Μπόρχες («speculative fiction» στα Αγγλικά) ανάγεται βέβαια σε κάτι το ακαδημαϊκό και ενίοτε φιλοσοφικό.
Το σύντομο δοκίμιο του Μπόρχες, «Περί της ακρίβειας εν τη επιστήμη» (1946), που συμπεριλαμβάνεται στη συλλογή του «Παγκόσμια ιστορία της ατιμίας» (1935, επανέκδοση 1954), αποτελείται από μία σύντομη παράγραφο και αναφέρεται σε μία ιδέα που πρώτος ανέπτυξε ο Λιούις Κάρολ στο διήγημά του, «Σίλβια και Μπρούνο» (1889), όπου αναφέρεται ένας φανταστικός χάρτης με κλίμακα ένα προς ένα. Ο Μπόρχες μπαίνει έτσι σε μία ευρύτερη φιλοσοφική συζήτηση σχετικά με το «σημαίνων» και το «σημαινόμενο», που είχε εξερευνήσει νωρίτερα και ο ακαδημαϊκός, Άλφρεντ Κορζίμπσκι, διατυπώνοντας για πρώτη φορά το φιλοσοφικό ρητό, «Ένας χάρτης δεν είναι η περιοχή που απεικονίζει». Ο Μπόρχες μοιάζει να υποστηρίζει πως αν και το «σημαίνων» (περιοχή) δεν είναι ταυτόσημο με το «σημαινόμενο» (χάρτης), τα δύο, σε ένα καθαρά θεωρητικό επίπεδο, μπορούν να φτάσουν αρκετά κοντά μεταξύ τους. Ο Μπόρχες κάθε άλλο παρά πολιτικά προσεγγίζει το θέμα, σε αντίθεση, ας πούμε με τον Μάρσαλ ΜακΛούαν στο βιβλίο του «Το μέσο είναι το μήνυμα» (1967), όπου μιλάει για τη διαφήμιση και υποστηρίζει πως το διαφημιζόμενο προϊόν συχνά δεν έχει σημασία. Ο Αργεντινός συγγραφέας ήταν ένας «συντηρητικός αναρχικός», όπως είχε αποκαλέσει τον εαυτό του, και η τοποθέτησή του επάνω στο αίνιγμα αυτό της γλωσσολογίας, μοιάζει να είναι πως με τη φαντασία μπορεί κανείς να προσεγγίσει σε πολύ μεγάλο βαθμό μια πραγματική κατάσταση.
Δεν είναι άδικο, λοιπόν, ότι ο Μπόρχες έχει χαρακτηριστεί «πατέρας» του κινήματος του μαγικού ρεαλισμού. Το είδος, που είχε τεράστια απήχηση στη Λατινική Αμερική, επηρέασε τον Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες και τον Πάουλο Κοέλιο, μεταξύ άλλων, και εισήγαγε «μαγικά» στοιχεία σε μία κατά τα άλλα ρεαλιστική διήγηση. Θα ήταν, βέβαια, κάπως στενός σαν ορισμός για να περιγράψουμε έτσι τα πολυεπίπεδα γραπτά του Μπόρχες, καθώς ένας έμπειρος αναγνώστης μπορεί να βρει περισσότερα κοινά με τα βιβλία του Κάφκα από ότι με τα καλύτερα από τα έργα του Κοέλιο. Στο σημερινό αναγνώστη, κάποια έργα του Μπόρχες μπορεί να μοιάζουν αποκρυφιστικά και δυσπρόσιτα, όμως ο ίδιος δεν φαίνεται να ακολούθησε τίποτε άλλο παρά το ένστικτό του και αυτά που του τραβούσαν περισσότερο το ενδιαφέρον για να βρει τη θεματολογία του. Δεν θα μπορούσε, άλλωστε, κανένας άλλος εκτός από ένα γνήσιο βιβλιολάτρη να έχει γράψει ένα διήγημα-ωδή στον κόσμο της λογοτεχνίας, σαν τη «Βιβλιοθήκη της Βαβέλ» (1941).
Μέσα από τις συλλογές διηγημάτων και κριτικών δοκιμίων του, «Το Άλεφ» (1949), «Μυθοπλασίες» (1944), «Λαβύρινθοι» (1962) και «Παγκόσμια ιστορία της ατιμίας» (1935, 1954), μπορούμε σήμερα να γνωρίσουμε και να απολαύσουμε την ιδιαίτερη δουλειά του Μπόρχες. Μπορεί οι μέρες που δίδασκε στο Πανεπιστήμιο του Μπουένος Άιρες και έμοιαζε να διαβάζει τον Όμηρο μέσα από το βιβλίο, μέχρι που οι μαθητές του συνειδητοποιούσαν πως ήταν αδύνατο να το διαβάζει και πως το απήγγειλε μόνο από μνήμης, να έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Έχει όμως ακόμα αξία να γυρίσει κανείς στα γραπτά του, για να βρει μία λογοτεχνία που δεν ενδιαφέρεται για βραβεία και επαίνους, αλλά για την Τέχνη και ακόμη περισσότερο, μιας και επρόκειτο για ένα μεθοδικό και ιδιαίτερα αναλυτικό δημιουργό, τη Φιλοσοφία.
Συνέντευξη με τον Μπόρχες από το 1977, για την εκπομπή «Firing Line» του συντηρητικού Αμερικανού τηλεπαρουσιαστή, Ουίλιαμ Φ. Μπάκλεϊ:
