Το Μάνσφηλντ Παρκ της Τζέην Ώστεν… Τι να πω για αυτό το βιβλίο; Εξαιρετικό! Η Ώστεν εναπόθεσε μπροστά μας μια ιστορία ηθογραφική, μια ιστορία έρωτα και φιλίας. Το Μάνσφηλντ Παρκ είναι μια περιοχή στο Ηνωμένο Βασίλειο που φιλοξενεί την οικογένεια Μπέρτραμ και την οικογένεια του εφημέριου του Μάνσφηλντ, η οποία από ένα σημείο και μετά εμπλουτίζεται από τα δύο αγαπητά αδέρφια της γυναίκας του εφημέριου, την Μαίρη και τον Χένρυ Κρώφορντ. Η ιστορία μας παρουσιάζεται μέσα από τα μάτια της ήσυχης, ευαίσθητης και ντροπαλής Φάνης Πράις, της ανιψιάς του κύριου Μπέρτραμ που επιλέχθηκε να μείνει μαζί με τους πλούσιους θείους της και να ξεφύγει από την φτώχεια των γονιών της. Η Φάνη παρακολουθεί όσα γίνονται από την αφάνεια την οποία πάντα επιδιώκει. Η ψυχή της επηρεάζεται από τον έρωτα, την απογοήτευση, τις αλλαγές και τα σκάνδαλα που ξεσπούν. Είναι μια ηρωίδα σχεδόν αντίθετη από τις προηγούμενες που μας παρουσίασε η Austen. Όλες οι προηγούμενες(από την Περηφάνια και Προκατάληψη, μέχρι την Πειθώ) μας παρουσιάζονταν μεν ευαίσθητες αλλά δυναμικές και η αυτοπεποίθηση δεν τους έλειπε. Στην περίπτωση της Φάνης, όμως, η Austen πρωτοτύπησε: έφτιαξε έναν χαρακτήρα έξυπνο αλλά πολύ ήσυχο, με αποτέλεσμα πολλές φορές να την αγνοούν, να της φέρονται άσχημα και να την εκμεταλλεύονται. Και εκείνη τα δέχεται όλα, δεν την βλέπεις να επαναστατεί όπως ένιωθες ότι έκανε με την τρόπο της η Άννα Έλιοτ στην Πειθώ. Αυτή είναι η ζωή της Φάνης στο Μάνσφηλντ και παράλληλα με αυτήν, βλέπουμε και την ζωή που κυλάει στο μεγαλόπρεπο αυτό σπίτι με γεύματα, θεατρικές παραστάσεις και βόλτες στην εξοχή.
Η καημένη η Ώστεν μοιάζει πως γράφοντας αυτό το βιβλίο γνώρισε για πρώτη φορά την κακή πλευρά των ανθρώπων… Ή, ίσως, πως κουράστηκε να ασχολείται με του καθένα τις παραξενιές και να τις δικαιολογεί. Στην Περηφάνια και Προκατάληψη παρουσιάζει τις αδυναμίες της κοινωνίας του Χερντφορντσάιρ με παιχνιδιάρικη και σατυρική διάθεση, ενώ ο αδερφός της, Χένρυ Ώστεν, στο σημείωμα που συμπεριέλαβε στο τέλος των βιβλίων Πειθώ και Tο Αββαείο του Νορθάνγκερ, μετά τον θάνατο της συγγραφέως, βεβαιώνει πως η Ώστεν ήταν μια καλόκαρδη και καλοπροαίρετη κοπέλα που πάντοτε δικαιολογούσε τα ελαττώματα των γύρω της χωρίς να έχει την διάθεση να κατακρίνει κανέναν. Σε αυτό το βιβλίο, όμως, η Τζέην, θεωρώ πως παρέκκλινε λίγο από αυτό το μοτίβο. Ναι, μεν μέσα από το κείμενό της δεν λείπει η ειρωνεία, ναι, μεν δεν καταδικάζει- φανερά- κανέναν για την πονηριά, την επιπολαιότητα, την ζήλια και-σε μερικές περιπτώσεις-την ανηθικότητα αλλά δεν παραλείπει να αφήσει να εννοηθεί μέσα από τις περιγραφές της και μέσα από τις συζητήσεις της ηρωίδας της με άλλους, πως όλα τα παραπάνω δεν είναι καθόλου αποδεκτά. Και εδώ έγκειται η διαφορά με τα υπόλοιπα έργα της: η ύπαρξη και μόνο τέτοιων συμπεριφορών αλλά και η αποδοκιμασία της για αυτές καθιστούν αυτό της το μυθιστόρημα πιο σκοτεινό-σε σχέση πάντοτε με τα άλλα, σε καμία περίπτωση δεν μοιάζει σε αυτόν τον τομέα με τα έργα των αδελφών Μπροντέ- και πιο ρεαλιστικό. Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει ότι διαβάζοντάς το θα ψυχοπλακωθούμε! Είναι, τις περισσότερες φορές, αρκετά ανάλαφρο και ευχάριστο!
Μια άλλη διαφορά που θα προσέξει κανείς σε αυτό το μυθιστόρημα είναι η παρουσίαση του φλερτ ανάμεσα στους νέους. Στα προηγούμενα έργα της, ακολουθώντας την αρχή της αποστασιοποίησης που χαρακτηρίζει τους ανθρώπους της Βρετανικής νήσου, περιορίζονταν στις ομιλίες και τις ευγενικές χειρονομίες, όμως, εδώ το φλερτ το βλέπει κανείς, θα έλεγα, πιο… θερμό. Γίνονταν πιο φανερά, χωρίς ιδιαίτερη συστολή. Φυσικά, μέσα στα όρια της ευπρέπειας!
Ένα μυθιστόρημα που παρουσιάζει την αστική τάξη και τις ασχολίες της στις αρχές του 19ου αιώνα, είναι πραγματικά εξαιρετικό, ένα από τα καλύτερα έργα της Ώστεν, δεν μπορείς να το αφήσεις απ’ τα χέρια σου!
Information
- Το Μάνσφηλντ Παρκ μεταφέρθηκε το 1999 στον κινηματογράφο με την Frances O’Connor στον ρόλο της πολυαγαπημένης Φάνης.
