Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι, η επανάσταση και ο έρωτας του παντός

Περί Μαγιακόφσκι

Φουτουριστής, σοσιαλιστής και κορυφαίος ποιητής της οκτωβριανής επανάστασης, ο Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι αποκαλύπτει την ποίησή του ως Ερωτικό Λόγο του κόσμου. Γεννημένος μέσα από την πείνα και τη δίψα για ολοκλήρωση και απελευθέρωση, παρασύρεται από το μανιακό έρωτα του παντός. Το μεγαλύτερό του μέλημα υπήρξε η αισθητικοποίηση, η βίωση της κάθε στιγμής μέσα στην πράξη ενοποίησης της διασκορπισμένης ύλης του κόσμου. Αυτή η ερωτική και επαναστατική πρακτική θα καθορίσει την επιτυχία ή την αποτυχία του ανθρώπου να πραγματοποιήσει την υπέρβαση του χρόνου και την κατάργηση της καθυστέρησης. Έγραφε γιατί πίστευε πως ωφελούσε τη χώρα του, απευθυνόταν στο προλεταριάτο και νοιαζόταν γι’ αυτό. Έτσι δημιούργησε μια αληθινά λαϊκή ποίηση που παρόλη την πρωτοτυπία και τους αντιμαχούντες της είχε τεράστια απήχηση.

Ανθρωπιστής ποιητής

Η κοινωνική συνείδηση στην ποίηση του Μαγιακόφσκι δεν είναι απλά η συνείδηση του «εμείς», αλλά η συνείδηση της διαλεκτικής του «εγώ» με το «εμείς». Γιατί το μέσα και το έξω σώμα μας, το «εγώ μας για το εγώ μας» και το «εγώ μας ως προς τον άλλο» είναι μια διαλεκτική διαδικασία. Ο ανθρώπινος χώρος είναι η κατεξοχήν περιοχή όπου κινείται και υπάρχει ο «άλλος», δίνοντας στο «εγώ» μας τη δυνατότητα να εξέλθει από το «εγώ» του και μέσα από την αγάπη να καταλύσει τη μοναξιά. Η Λίλια Μπρικ, σύντροφος του Μαγιακόφσκι, στα απομνημονεύματά της λέει, πως ο Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι πονούσε για τους ανθρώπους, για τα ζώα, για «τον πιο μικρό σπόρο ζωής». Ήταν θλιμμένος για όλους τους δυστυχισμένους, όλους όσους ζούσαν χωρίς χαρά, αγάπη και έρωτα. Αυτό είναι το βασικό βίωμα που είναι κοινό στους Ντοστογιέφσκι και Μαγιακόφσκι. Ο άνθρωπος που ψάχνει να βρει τον εαυτό του μέσα στο σιωπηλό «εμείς» και ανιχνεύει την ατομική και τη συλλογική ύπαρξή του, διαλέγεται με την πράξη του κόσμου, παίρνει μέρος και είναι στοιχείο της επανάστασης.

Όπως λέει ο Μαγιακόφσκι στο «Γι’ αυτό» :

«Δοσμένος, πάνω στη γέφυρα,

Advertising

Advertisements

στην περιφρόνηση

στο χλευασμό των χρόνων,

εξιλαστήριο θύμα του έρωτα

πρέπει να μείνω,

Advertising

θα μείνω,

για όλους

για όλους θα πληρώσω

για όλους θα κλάψω»

Advertising

Τα θεμέλια της ποιητικής του 

Η ποιητική του αρνείται κάθε ποιητικότητα που δεν είναι ενσαρκωμένη, που δεν γεννιέται από τη σάρκα και το αίμα του ανθρώπινου πάθους. Το στοίχημα είναι στην επίτευξη της ένωσης του εσωτερικού με το εξωτερικό. Στοχεύει στην υλοποίηση της κάθε ιδέας που θα προάγει την απελευθέρωση του ανθρώπου και συνεπώς της κοινωνίας ολόκληρης. Ο φουτουρισμός του Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι αναδύεται με την αγωνία και το φόβο για το μέλλον. Τίποτα δεν πρόκριται να έρθει από μόνο του ευοίονο χωρίς την επανάσταση ( Το μέλλον δε θα ‘ρθεί από μοναχό του, έτσι νέτο-σκέτο, αν δεν πάρουμε μέτρα κι εμείς. – απόσπασμα από το «Ξελασπώστε το μέλλον» σε μετάφραση Γ. Ρίτσου). Το όραμα και η ενσάρκωση της επανάστασης αποτέλεσαν τα θεμέλια της ποιητικής του. Η ρομαντική ιδέα της εξέγερσης ενάντια στην αστική κουλτούρα και τις αστικές παραδόσεις άσκησε φοβερή γοητεία στον ποιητή. Προφήτευσε την προλεταριακή επανάσταση για το 1916, πέφτοντας έξω μόλις ένα χρόνο.

Πιστός στην επανάσταση

Η αυτοκτονία του το 1930 έρχεται να σφραγίσει τη διαμαρτυρία του ενάντια στη μικροαστική συνείδηση και αντηχεί σαν απελπισμένη ερωτική κραυγή μέσα στο σύμπαν. Αυτό που προσδοκούσε από την επανάσταση δεν ήταν μόνο η εξάλειψη της ταξικής εκμετάλλευσης, αλλά και η εξάλειψη του μικρόκαρδου και ανέραστου ανθρώπου. Εκείνου που έχει σκεπαστεί με τα πέπλα του παρελθόντος. Την ίδια άποψη φυσικά εφάρμοζε και στο έργο του:

«Η καινοτομία είναι υποχρεωτική στο ποιητικό έργο. Το υλικό των λέξεων και των προφορικών συνδυασμών, στο οποίο προσκρούει ο ποιητής πρέπει να ξαναεπεξεργαστεί. Αν για να γίνει ένας στίχος χρησιμοποιούνται παλιά προφορικά απορρίματα, η ποιότητά τους πρέπει ν’ ανταποκρίνεται αυστηρά με αυτή του νέου υλικού. Από την ποσότητα και την ποιότητα αυτού του τελευταίου θα εξαρτηθεί αν το κράμα είναι κατάλληλο για την κατανάλωση.» – (Β. Μαγιακόφσκι «Πώς φτιάχνονται οι στίχοι» – 1926)

Πηγή κεντρικής εικόνας : artviews.gr