Στιγμές έντονων διπλωματικών και στρατιωτικών διαπραγματεύσεων. Αντικρουόμενα συναισθήματα χαράς και ήττας. Ένας κόσμος που χάθηκε κι ένας κόσμος που κερδήθηκε. Στα 112 χρόνια ζωής του το Μουσείο Βαλκανικών Πολέμων Θεσσαλονίκης μπορεί να περηφανευτεί ότι στέγασε κάποιες από τις κρισιμότερες ημέρες της νεότερης ιστορίας.
Ιστορία της βίλας
Το Μουσείο Βαλκανικών Πολέμων ή βίλα Μοδιάνο, όπως ονομαζόταν αρχικά, χτίστηκε στο χωριό Γέφυρα (ή Τόψιν, σύμφωνα με την τουρκική ονομασία, που σημαίνει τόπος κανονιού), 25 χλμ μακριά από τη Θεσσαλονίκη, στην ανατολική όχθη του ποταμού Αξιού. Οικοδομήθηκε το 1906 για να στεγάσει την εβραϊκή οικογένεια Γιακώβ Μοδιάνο, συγγενών του δεύτερου μεγαλύτερου ιδιοκτήτη ακινήτων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, Σαούλ Μοδιάνο. Αρχιτέκτονας ορίστηκε ο Πιέτρο Αριγκόνι που μεσουρανούσε εκείνη την εποχή στη Θεσσαλονίκη.
Εκτός από το κυρίως κτίριο, το αγρόκτημα περιελάμβανε πλήθος οικίσκων και αποθηκών όπου αποθηκεύονταν τα αγροτικά προϊόντα της εύφορης κοιλάδας του Αξιού. Ο ιταλοτουρκικός πόλεμος του 1911 και οι οικονομικές παρενέργειες που προκάλεσε στην-ιταλικής υπηκοότητας-τραπεζιτική οικογένεια Μοδιάνο επέφερε την αλλαγή ιδιοκτήτη και η βίλα πέρασε σε Οθωμανό. Ο νέος ιδιοκτήτης έζησε εκεί για 14 χρόνια. Το 1925 πωλήθηκε στους μεγαλοκτηματίες της περιοχής Σαρόγλου και Παπαγεωργίου. Κατά τη διάρκεια του Β’ Π.Π. η βίλα επιτάχθηκε από τους Γερμανούς, μετατράπηκε σε στρατηγείο και σε νοσοκομείο. Μετά την Κατοχή η ιδιοκτησία (ξανα)περνά στα χέρια των Παπαγεωργίου, Σαρόγλου και Βοϊβόδα έως το 1983. Η αλλαγή ιδιοκτητών για το Μουσείο Βαλκανικών Πολέμων σταμάτησε το 1999 οπόταν και αγοράστηκε από το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας.
Οι κρίσιμες ώρες…
Έπειτα από την απελευθέρωση των Γιαννιτσών στις 19 και 20 Οκτωβρίου 1912 οι Τούρκοι οπισθοχωρώντας θέλησαν να καθυστερήσουν τον ελληνικό στρατό καταστρέφοντας τις γέφυρες του Αξιού. Ανεπιτυχής προσπάθεια καθώς οι ενθουσιώδεις κάτοικοι της Χαλάστρας με παντζούρια, πόρτες και έπιπλα που ξήλωσαν και διέλυσαν από τα σπίτια τους και υπό καταρρακτώδη βροχή έχτισαν γέφυρα μέσα σε 48 ώρες προκειμένου να περάσει ο στρατός.
Το βράδυ της 24ης Οκτωβρίου το Γενικό Στρατηγείο κατέλυσε στη βίλα Μοδιάνο. Αμέσως άρχισαν διαπραγματεύσεις μεταξύ του Αρχιστράτηγου Κωνσταντίνου και του Διοικητή της πόλης Χασάν Ταχσίν Πασά που κράτησαν 2 ημέρες. Το μεσημέρι της 26ης Οκτωβρίου οι Τούρκοι απεσταλμένοι δήλωσαν στον Κωνσταντίνο την άνευ όρων παράδοση της Θεσσαλονίκης στους Έλληνες. Αργά τη νύχτα οι αξιωματικοί Ι. Μεταξάς και Β. Δούσμανης υπέγραψαν στο Διοικητήριο της πόλης τα πρωτόκολλα παράδοσης.
Σήμερα
Το Μουσείο Βαλκανικών Πολέμων άνοιξε τις πόρτες του για το κοινό το 1999 ώστε να «αφηγηθεί» και μόνο του τον παλμό της ιστορίας . Στρατιωτικές στολές, εξοπλισμός της εποχής, αλλά και το αντίγραφο της παράδοσης της Θεσσαλονίκης κοσμούν τις προθήκες του. Πίνακες που αναπαριστούν τον Ταχσίν Πασά να υπογράφει και στιγμές από τους Βαλκανικούς Πολέμους διακοσμούν τους τοίχους. Στους κήπους του βρίσκεται από το 2002 ο τάφος του τελευταίου πασά μαζί με τα οστά του γιου του, Κενάν Μεσαρέ.
Ωράριο Λειτουργίας : Καθημερινά 09:00 – 14:00
Υπεύθυνη Μονάδα : 787 ΤΜΕ
Τηλέφωνο : 2310716000, 2391022560
