Ο γοητευτικός τρόπος γραφής του Πλάτωνα

Πλάτων

Ο πολυγραφότατος Πλάτων μελετήθηκε και μελετάται, αφού το εκτενές έργο του εντυπωσιάζει ακόμη και σήμερα, όχι λόγω της έκτασης, αλλά λόγω των θεμάτων που πραγματεύεται αλλά και του τρόπου κατά τον οποίον τα πραγματεύεται. Τα πλατωνικά έργα στο σύνολό τους, μπορούν να χαρακτηριστούν  ως διαχρονικά, ως αναλλοίωτα μέσα στο χρόνο. Ο τρόπος γραφής του Πλάτωνα είναι εξαιρετικά καινοτόμος για την εποχή του, αφού μεταφέρει σκηνικούς διαλόγους, τον προφορικό λόγο με εξαιρετική πιστότητα και ζωντάνια, καθιστώντας τον φιλοσοφούντα αναγνώστη κοινωνό της φιλοσοφικής πορείας που προσδίδει η ζωντάνια του διαλόγου. Μελετώντας κανείς τους πλατωνικούς διαλόγους, από τους πρώιμους έως και τους ύστερους, μπορεί να συναντήσει στοιχεία δραματικότητας και ορθολογικότητας, αφού έχουν τη δυναμική των επιχειρημάτων αλλά ταυτόχρονα και τη δυναμική της έντονης συνομιλίας, με περιγραφή σκηνικών, με παρουσίαση προσώπων. Η δυναμική των πλατωνικών έργων λοιπόν, λόγω της διαλογικής τους μορφής και της φιλοσοφικής τους ροής, μπορούν να παιχτούν και στη σκηνή ως θεατρικά έργα.

Ο αναγνώστης, μελετώντας τα πλατωνικά κείμενα, φαντάζεται πρόσωπα- σκηνές, μεταφέρεται στην εποχή της απαρχής της φιλοσοφίας, μίας εποχής που χαρακτηρίζεται από διαχρονικότητα, καθώς οι θεματικές που συζητούνται (πχ αρετή) είναι διαχρονικές και απασχολούσαν και απασχολούν τον σκεπτόμενο άνθρωπο ακόμα και σήμερα. Οι πλατωνικοί διάλογοι χαρακτηρίζονται από θεατρικότητα εφόσον στην αρχή του κάθε διαλόγου παρουσιάζεται το σκηνικό και τα πρόσωπα που συμμετέχουν σ’ αυτόν ενώ παράλληλα χαρακτηρίζονται από ορθολογικότητα, αφού διανθίζονται από επιχειρήματα, αντεπιχειρήματα έχοντας ως κύριο συμμετέχον πρόσωπο τον Σωκράτη. Προχωρώντας προς τους ύστερους πλατωνικούς διαλόγους παρατηρείται το εξής: Οι πρώιμοι πλατωνικοί διάλογοι έχουν εντονότερο το διαλογικό φαινόμενο ενώ από τους μέσους και κυρίως στους ύστερους διαλόγους, ο διάλογος καθίσταται μονόλογος του Σωκράτη, με τον συνομιλητή του να συμμετέχει λιγότερο ενεργά. Όμως η δυναμική του επιχειρείν που προσδίδει ορθολογικότητα στους φιλοσοφικούς διαλόγους, παραμένει η ίδια.

Διαβάστε επίσης  Δωρεάν διαμονή για ψηφιακούς νομάδες σε ιταλικό χωριό

Το ύφος του γράφοντος Πλάτωνος, είναι εξαιρετικά ιδιάζων, αφού προσαρμόζεται σε μία οιονεί γνήσια φιλοσοφική σκέψη, η οποία παραπέμπει στη διαλογική δυναμική, μία δυναμική που εισήγαγε ο Σωκράτης. Λέγεται, ό,τι ο Σωκράτης ισχυρίστηκε το εξής για το γραπτό λόγο: «Το γραπτό είναι βουβό, αφού δεν δύναται να απαντήσει περαιτέρω στον αναγνώστη του». Ο Πλάτων, αν και υιοθετούσε τις αρχές του δασκάλου του, εν τούτοις, τις προσάρμοσε στο γραπτό λόγο, γράφοντας διαλογικά, ούτως ώστε να δώσει πνοή στα κείμενά του, λόγο, ομιλία, κάτι που αντιπαρατίθεται σε «ένα βουβό κείμενο». Τοιουτοτρόπως άφησε σημαντική παρακαταθήκη στη μετέπειτα φιλοσοφική σκέψη.

Advertising

Advertisements
Ad 14

Πλάτων

Τα πλατωνικά κείμενα, έχοντα διαλογικό ύφος, φαίνεται να αποπνέουν ορθολογικότητα. Ο φιλοσοφικός όρος ορθολογισμός ή λογοκρατία (rationalismus) μπορεί να αποσαφηνιστεί ως τη θεωρία, σύμφωνα με την οποία η γνώση μπορεί να αποκτηθεί αποκλειστικά μέσω του λόγου ή της νόησης. Ο ορθολογισμός πρεσβεύει τη διδασκαλία, σύμφωνα με την οποία η ανθρώπινη γνώση αποτελεί προϊόν ανώτατων αρχών, οι οποίες είτε υπάρχουν έμφυτες στο νου είτε μπορούν άμεσα να συλληφθούν από το νου άμεσα, χωρίς τη διαμεσολάβηση των αισθήσεων. Ο ορθολογισμός όμως, δεν αναφέρεται μόνο στο πεδίο της γνώσης αλλά τονίζει και άλλους τομείς, όπως την ηθική φιλοσοφία ή τη φιλοσοφία της θρησκείας. Ειδικότερα, ο Πλάτων επιχείρησε να προσδιορίσει την ηθική συμπεριφορά του ανθρώπου, βάση της γνώσης την οποία αποκτά μέσω του νου ή του λόγου. Ο ορθολογισμός λοιπόν, αντιδιαστέλλεται  προς τον εμπειρισμό, ο οποίος θεωρεί τις παραστάσεις ως πηγή γνώσης τις παραστάσεις των πραγμάτων του εξωτερικού κόσμου, οι οποίες γίνονται αντιληπτές μέσω των ανθρώπινων αισθήσεων και τροφοδοτούν την εμπειρία.

Διαβάστε επίσης  Πλάτων περί έρωτος: μεταξύ θνητότητας και αθανασίας

Επίσης, είναι γίνεται εμφανής μέσω των πλατωνικών διαλόγων και η δραματικότητά που αποπνέουν, μία δράση λόγου και αντιλόγου ή και μονολόγου πολλές φορές, μία οιονεί φανέρωση αντιθέσεων, συγκρούσεων, διαφωνιών, η οποία διανθίζεται από εικόνες, σκηνικά τα οποία μπορούν να αναπαρασταθούν στο νου του αναγνώστη αλλά και σε μία θεατρική παράσταση. Ο όρος δραματικότητα, σχετίζεται με το δράμα, το οποίο είναι είδος της αρχαίας ελληνικής ποίησης, αλλά και νεότερο θεατρικό είδος, το οποίο μπορεί να φανερώσει ένταση πολλές φορές σε μεγάλο βαθμό, να εκδηλώσει συναισθήματα , όπως την αγωνία, τη λύπη, τον πόνο και να φανερώσει έντονες αντιθέσεις και συγκρούσεις. Το δράμα είναι λογοτεχνικό είδος που παρουσιάζεται στο θέατρο, προήλθε από τη λατρεία του Διονύσου που αναπτύχθηκε στο θέατρο κατά τους κλασσικούς χρόνους.

Ο Πλάτων λοιπόν, δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί μόνο ως φιλόσοφος, αλλά και ως λογοτέχνης ή και θεατρικός συγγραφέας, αφού κατέχει πλήρως και παραθέτει την τέχνη του λόγο με εντυπωσιακό τρόπο. Αν και εναντιώθηκε στις τέχνες, ο ίδιος τις προβάλλει με τον τρόπο του μέσω του λόγου του, αφού ο ίδιος ο λόγος του είναι εν-τεχνος. Αξίζει να μελετήσει κανείς έστω και ένα έργο του και θα αισθανθεί τη δύναμη της τέχνης της γραφής του.

Advertising

 

 

Είμαι απόφοιτη της Φιλοσοφικής Σχολής ΑΠΘ με μεταπτυχιακές σπουδές στο τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής (ειδίκευση: Συστηματική Φιλοσοφία) της Φιλοσοφικής Σχολής ΑΠΘ. Σχεδιάζω να συνεχίσω τις σπουδές μου. Τα ακαδημαϊκά μου ενδιαφέροντα σχετίζονται με τις σχέσεις φιλοσοφίας και λογοτεχνίας, την ανάλυση και ερμηνεία κειμένων και τη διδακτική μεθοδολογία. Παραδίδω ιδιαίτερα φιλολογικά μαθήματα, δακτυλογραφώ και επιμελούμαι κείμενα και βιβλία. Αγαπώ τη μουσική, τις τέχνες, τα βιβλία, τη φύση, τα ταξίδια, τον εθελοντισμό και ιδιαίτερα τη σκέψη. Η αγάπη μου για τη φιλοσοφία μου δίνει ευκαιρίες να σκέπτομαι και να εκφράζομαι. Άλλωστε, ορθώς είπε ο Βίκτωρ Ουγκώ ότι "η φιλοσοφία είναι το μικροσκόπιο της σκέψης".
Με εκφράζει απόλυτα το "Carpe diem"!

Αρθρα απο την ιδια κατηγορια

Η θεά της ομορφιάς Αφροδίτη και η απεικόνιση της στην τέχνη

Η θεά της ομορφιάς Αφροδίτη και η απεικόνιση της στην

Βραβευμένα ντοκιμαντέρ να απολαύσεις!

Δεν είναι λίγες οι φορές που αποφεύγουμε να παρακολουθήσουμε ένα