Τι φοβόμαστε ότι χάνουμε; Τη «δράση». Τα πράγματα που συμβαίνουν εκεί έξω, παντού και κάθε στιγμή και μας υπενθυμίζουν συνεχώς μέσα από τα ηλεκτρονικά μας gadget, ότι εμείς δε βρισκόμαστε εκεί. Η κατάσταση αυτή -όπως μελέτες έχουν επιβεβαιώσει- προκαλεί μια νέα αγχώδη διαταραχή, το σύνδρομο FOMO (Fear Of Missing Out). Πρόκειται για τον φόβο ότι διαρκώς κάτι καταπληκτικό συμβαίνει στις ζωές των άλλων, αλλά όχι στη δική μας.
Ποιος είναι ο λόγος όμως, που όλο και περισσότεροι άνθρωποι βιώνουν άγχος συμμετοχής σε ό,τι συμβαίνει; O Thijs Launspach, λέκτορας ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ, πιστεύει ότι αυτή η κατάσταση είναι πολύ τυπική για τη σημερινή πραγματικότητα. Τα social media μας έδωσαν τη δυνατότητα να παρακολουθούμε τι γίνεται στον κόσμο 24 ώρες το εικοσιτετράωρο.
Τι ακριβώς σηματοδοτεί το αρκτικόλεξο FOMO:
Ο φόβος ότι κάτι έχεις χάσει περιγράφει το συναίσθημα ή την αντίληψη ότι οι άλλοι διασκεδάζουν, ζουν καλύτερες ζωή ή βιώνουν καλύτερα πράγματα από εσένα. Περιλαμβάνει μια βαθιά αίσθηση ζήλιας και επηρεάζει την αυτοεκτίμηση. Το συναίσθημα αυτό μπορεί να πυροδοτηθεί, όπως αναφέραμε προηγουμένως, από τη χρήση κοινωνικών μέσων, όπως είναι το Facebook και το Instagram.Όποιος έχει ασχοληθεί έστω και λίγες ώρες με social media στη ζωή του, γνωρίζει καλά εκείνη την αίσθηση του ανικανοποίητου. Πολλές φορές πιστεύουμε ότι θα μπορούσε να έχουμε κάνει περισσότερα, να έχουμε παρευρεθεί σε ένα ακόμη event ή να βρoύμε σε ακόμα χαμηλότερη τιμή τα παπούτσια που αγοράσαμε. Έτσι, ακόμα κι όταν έχουμε περάσει μια πολύ όμορφη μέρα, καταλήγουμε να σκεφτόμαστε ότι κάτι λείπει. Αυτό είναι, εν ολίγοις, το σύνδρομο FOMO.
Το άτομο βιώνει άγχος, δεν έχει εμπιστοσύνη στις αποφάσεις που λαμβάνει, αμφισβητεί τον ίδιο του τον εαυτό και συνεχώς αναρωτιέται «μήπως έπρεπε να διαλέξω το άλλο»; Δε σχετίζεται με τις ποιοτικές παραμέτρους της εμπειρίας που χάνει. Έχει να κάνει με το ότι θα επιθυμούσε να διασπαστεί σε χίλια κομμάτια και να τα κάνει όλα, μόνο και μόνο για να μη χάσει τίποτα. Από το πιο μεγάλο έως το απειροελάχιστο. Σκέψου τους φίλους σου (αν όχι εσένα) που χαραμίζουν μεγάλο μέρος των διακοπών τους στο Tripadvisor στο κυνήγι της καλύτερης ταβέρνας. Τους γνωστούς σου που έχουν πάντα έτοιμη την ατάκα “Ναι, αλλά στο άλλο πάρτι σίγουρα είναι καλύτερα”.
Σήμερα μπορούμε να συγκρίνουμε τους εαυτούς μας με χιλιάδες άλλους ανθρώπους στα social media. Μάλιστα επειδή στα κοινωνικά δίκτυα όλοι μοιάζουν να ζουν μία ονειρεμένη ζωή, είναι εύκολο κάποιος να προσπαθεί υπερβολικά πολύ να συναντήσει ένα τρομερά διογκωμένο πρότυπο. Να προσπαθεί να πάρεις το 100% από ό,τι κι αν κάνει. Να προσπαθεί περισσότερο από όσο αντέχει, να ξεπερνά τα όριά του και τελικά, να βιώνει έντονο στρες, συμπτώματα burnout και κατάθλιψη” υπογραμμίζει ο λέκτορας ψυχολογίας Thijs Launspach.
Πηγή εικόνας: IforInterview.com
Ιστορία:
Η αντίληψη ότι μπορεί να χάνουμε μια καλή στιγμή δεν είναι καινούργια. Μολονότι, η ύπαρξη του FOMO έχει επιβεβαιωθεί εδώ και αιώνες (υπάρχουν στοιχεία για το FOMO σε αρχαία κείμενα), έχει μελετηθεί μόνο τις τελευταίες δεκαετίες. Η απαρχή της έρευνας του φαινομένου εντοπίζεται σε μια μελέτη του 1996, από τον ειδικό του μάρκετινγκ, Dr.Dan Herman. Ωστόσο, από την έλευση των κοινωνικών μέσων και την εξάπλωσή τους, το FOMO έχει γίνει περισσότερο επίκαιρο και μελετάται συχνότερα.
Τα social media έχουν επιταχύνει την όξυνση του FOMO ποικιλοτρόπως. Διότι σε τοποθετούν σε μία κατάσταση σύγκρισης της καθημερινή σου ζωή με τις καλύτερες στιγμές της ζωής των άλλων. Έτσι, η αίσθηση της “κανονικότητας” διαστρεβλώνεται από τα άτομα. Θεωρούν πως η ζωή τους υστερεί σε σχέση με αυτή των συνομηλίκων τους. Στη σύγχρονη εποχή, μπορείς να δεις φωτογραφίες φίλων σου να απολαμβάνουν διασκεδαστικές στιγμές χωρίς εσένα. Η δυνατότητα αυτή να γνωρίζεις λεπτομερώς τι συμβαίνει στις ζωές των άλλων, έστω και αν δε βρίσκεσαι εκεί δεν υπήρχε στις προηγούμενες γενιές.
Τα κοινωνικά μέσα δημιουργούν μια πλατφόρμα μεγαλομανίας. Είναι εκεί που τα πράγματα, τα γεγονότα, ακόμη και η ίδια η ευτυχία φαίνεται να βρίσκεται σε ανταγωνισμό διαρκώς. Είναι εκεί όπου άνθρωποι παρουσιάζουν τον βέλτιστο εαυτό τους, τις καλύτερες εμπειρίες και εικόνες τους. Μπορεί λοιπόν μέσα σε όλη αυτή την “τελειότητα” να αναρωτηθεί κανείς:
“Σε τι υστερώ εγώ και η ζωή μου δεν είναι έτσι;”
Περιορίζοντας τις αρνητικές επιπτώσεις του FOMO:
Κατανόησε τον χαρακτήρα των social media
Αρχικά, θα πρέπει να εξετάζουμε τι μας ανακοινώνεται από τους ανθρώπους γύρω μας και τι σκοπό έχει. Είναι αυτονόητο ότι οι άνθρωποι κοινοποιούν με την ίδια ευκολία τις δυσκολίες και τα προβλήματα τους. Επομένως, η τελική εικόνα που καταφθάνει σε εμάς είναι στρεβλή κι επίπλαστη.
Εστίασε σωστά
Έπειτα, χρειάζεται να μεταβάλλουμε το πού εστιάζουμε. Αντί να επικεντρωνόμαστε σε ό,τι μας λείπει, ας προσπαθήσουμε να νιώσουμε ευγνώμονες για όσα ήδη έχουμε. Η δυσκολία σε αυτό το βήμα έγκειται πως στα κοινωνικά δίκτυα βομβαρδιζόμαστε με εικόνες από πράγματα που δεν έχουμε. Γι’ αυτό καλό θα ήταν να αναζητούμε να προσθέσουμε θετικά άτομα στη ζωή μας, τα οποία έχουν κάτι να μας προσφέρουν. Παράλληλα, να αποφεύγουμε άτομα τα οποία καυχιούνται πάρα πολύ και συνεχώς προωθούν ένα μοντέλο τέλειας ζωής.
Η ενασχόληση με ένα ημερολόγιο μπορεί επίσης να βοηθήσει. Είναι συνηθισμένο να δημοσιεύει κάνεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ώστε να διατηρεί ένα αρχείο με τα διασκεδαστικά πράγματα που κάνει. Ωστόσο, ενδέχεται κατ’ αυτόν τον τρόπο να επικεντρωθεί στο να επικυρωθούν οι εμπειρίες του στο διαδίκτυο. Εάν συμβαίνει κάτι τέτοιο, ίσως θα ήταν καλύτερο μερικές από τις φωτογραφίες και τις αναμνήσεις σας να βρίσκονται offline. Nα διατηρήσετε δηλαδή, ένα προσωπικό ημερολόγιο, το οποίο θα εμπεριέχει τις καλύτερες στιγμές σας. Αυτό μπορεί να συμβάλλει στο να ιεραρχήσουμε υψηλότερα την ιδιωτική εκτίμηση των πραγμάτων που κάνουν τη ζωή μας υπέροχη παρά τη δημόσια έγκριση. Μια τέτοια προσέγγιση μπορεί μας ενθαρρύνει να βγούμε από τον φαύλο κύκλο των κοινωνικών μέσων και του FOMO.
Αναζήτησε αληθινές επαφές
Αντί να προσπαθείς να συνδεθείς περισσότερο με ανθρώπους διαδικτυακά, γιατί να μην κανονίσεις να συναντηθείς με κάποιον στην πραγματική ζωή; Κάνοντας σχέδια με έναν φίλο, οργανώνοντας μια ομαδική εκδρομή ή κάνοντας οτιδήποτε κοινωνικό που σε βγάζει έξω με φίλους μπορεί να αποτελέσει μια ευχάριστη δραστηριότητα, η οποία μπορεί να σε βοηθήσει να αφήσεις πίσω σου το συναίσθημα ότι κάτι χάνεις. Μπαίνεις με αυτόν τον τρόπο στο κέντρο της δράσης. Εάν πάλι δεν έχεις χρόνο για σχέδια, υπάρχει λύση. Ακόμη και ένα απευθείας μήνυμα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προς έναν φίλο μπορεί να σου δώσει μια πιο ουσιαστική και αληθινή επαφή, από το να δημοσιεύσεις κάτι στα social media, ευελπιστώντας για επιβεβαίωση από τους διαδικτυακούς σου φίλους.
Κλείνοντας, ας αναλογιστούμε μια φράση του Μοντεσκιέ :«Αν θέλαμε απλώς να ήμασταν ευτυχισμένοι, θα ήταν εύκολο. Αλλά θέλουμε να είμαστε πιο ευτυχισμένοι από τους άλλους και αυτό -σχεδόν πάντα- είναι δύσκολο, μιας και τους νομίζουμε πιο ευτυχισμένους από ότι είναι».
