Ο δορυφόρος του Κρόνου, Εγκέλαδος είναι, σύμφωνα με τους επιστήμονες της NASA, το πιο πιθανό μέρος για εύρεση εξωγήινης ζωής, αυτή τη στιγμή στο Ηλιακό Σύστημα. Αυτό ανακοινώθηκε κατά την διάρκεια της συνέντευξης τύπου που ήταν προγραμματισμένη εχθές το βράδυ, στις 21:00 ώρα Ελλάδος. Κάτω από το παχύ στρώμα πάγου που αποτελεί την επιφάνεια του, βρίσκεται ένας ζεστός ωκεανός. Σε μια άνευ προηγουμένου ανακάλυψη, οι επιστήμονες εντόπισαν μια πηγή ενέργειας στο νερό του δορυφόρου, η οποία μπορεί να διατηρήσει την ζωή.
Η τροφή, στην ουσία, αυτή είναι το μοριακό υδρογόνο, το οποίο παράγεται στον ωκεανό του Εγκέλαδου. Αυτό δηλώνει μια νέα μελέτη, η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Science. Η πιο πιθανή πηγή του μοριακού υδρογόνου είναι οι υδροθερμικές διεργασίες που λαμβάνουν χώρα μεταξύ των ζεστών βράχων στον πάτο του ωκεανού, και του νερού. Αυτό έρχεται να προστεθεί στην λίστα, μαζί με το νερό, τα οργανικά μόρια και συγκεκριμένα μεταλλικά στοιχεία, τα οποία είναι απαραίτητα για την ζωή.
Πίσω στη Γη, ίδιες υδροθερμικές διεργασίες, κοντά σε υποβρύχια ηφαίστεια, είναι γνωστό ότι βοηθούν στην διατήρηση της ζωής. Η νέα μελέτη σημειώνει μια σημαντική πρόοδο στην ικανότητα μας να κατανοήσουμε την βιωσιμότητα σε μακρινά ουράνια σώματα, θέτοντας τις βάσεις για τις μελλοντικές αποστολές.
Ο Εγκέλαδος είναι αρκετά υποτιμημένος στο ερευνητικό πεδίο, σε σχέση με την Ευρώπη του Δία. Δεν παύει όμως να είναι ένα από τα πιο συναρπαστικά αντικείμενα του Ηλιακού μας Συστήματος. Ως ένα μέσο Κρόνιο φεγγάρι, έχει διάμετρο περίπου 504 χλμ, και έχει μια νέα και δυναμική επιφάνεια. Λόγω της έκκεντρης τροχιάς του, ο δορυφόρος υπόκειται μεγάλη βαρυτική κόπωση από τον Κρόνο, με αποτέλεσμα την παραγωγή θερμότητας στο εσωτερικό του πυρήνα του. Η θερμότητα αυτή, που παράγεται από τις τεράστιες παλιρροϊκές δυνάμεις του αέριου γίγαντα, διατηρεί και τον ωκεανό κάτω από την επιφάνεια σε μια υψηλή θερμοκρασία. Μπορεί εξωτερικά να φαίνεται ως μια τεράστια χιονόμπαλα, αλλά κάτω από την επιφάνεια υπάρχει ένας σφαιρικός ωκεανός, με βάθος περίπου 60 χλμ.
Αυτός ο ωκεανός, ο οποίος μπορεί να έχει μια μέση θερμοκρασία των 90 βαθμών κελσίου, είναι ένας από τους κύριους λόγους που ο Εγκέλαδος πάντα ήταν στην λίστα για τις υποψήφιες τοποθεσίες εύρεσης εξωγήινης ζωής.
Η αποστολή του Cassini
Το 2005, η συσκευή Cassini εντόπισε πίδακες στην επιφάνεια του Εγκέλαδου, οι οποίοι εκτόξευαν νερό από τον υπόγειο ωκεανό στο διάστημα. Δέκα χρόνια μετά, το 2015, το Cassini έκανε μια βουτιά στους πίδακες αυτούς και σύλλεξε δείγματα. Με την βοήθεια του οργάνου INMS (Ion and Neutral Mass Spectrometer), εντοπίστηκαν αζωτούχα και οργανικά μόρια, όπως και χλωριούχα και πυριτικά άλατα. Όλα αυτά αποτελούν ενδείξεις ότι ο ωκεανός αυτός είχε άμεση επαφή με έναν βραχώδη πυρήνα. Αυτό φυσικά δεν αποτελεί απόδειξη ύπαρξης ζωής, αλλά ενός περιβάλλοντος που είναι ικανό να συντηρήσει την ζωή.
Σε ένα δεύτερο ταξίδι του μέσα από τους πίδακες, το Cassini κατάφερε να ελαττώσει τα σφάλματα των μετρήσεων και να εντοπίσει και το μοριακό υδρογόνο (H2). Η ανακάλυψη αυτή, η οποία έγινε από τους επιστήμονες J. Hunter Waite, Christopher Glein, Jonathan Lunine, et al, επιβεβαίωσε ότι το μοριακό υδρογόνο που εντοπίστηκε, παράγεται στο εσωτερικό του Εγκέλαδου. Αυτό αποτελεί μια τεράστια ανακάλυψη για τα επιστημονικά χρονικά.
Γιατί το μοριακό υδρογόνο είναι σημαντικό;
Το μοριακό υδρογόνο είναι ελαφρύ και ασταθές, οπότε είναι κάτι που δεν θα έμενε στον Εγκέλαδο, αν δεν υπήρχε μια πηγή αναπλήρωσης του. Η επιβεβαίωση της ύπαρξης του έδειξε, ότι υπάρχει ένας μηχανισμός παραγωγής του μοριακού υδρογόνου μέσα στον δορυφόρο.
Αν οι χημικές υδροθερμικές διεργασίες αποδειχθούν σίγουρα η πηγή του μοριακού υδρογόνου, αυτό θα σημαίνει ότι το μεθάνιο που έχει εντοπιστεί από το Cassini, είναι παράγωγο του διοξειδίου του άνθρακα μέσω μιας αντίδρασης με το υδρογόνο. Όταν το Cassini έκανε ένα πέρασμα το 2015, μέτρησε περίπου 1,4% υδρογόνο και 0,8% διοξείδιο του άνθρακα. Αυτά, και τα 2 μαζί, είναι δείγματα μιας διαδικασίας που λέγεται μεθανογέννεση. Η μεθανογέννεση είναι μια μεταβολική διαδικασία των μικροβίων, τα οποία συναντόνται σε μεγάλα βάθη στην θάλασσα, εδώ στη Γη.
Τελικά, σύμφωνα με την έρευνα, θα ήταν πιο εύκολο να ψάξουμε για ίχνη ζωής στον Εγκέλαδο, περισσότερο από ό,τι πιστεύαμε πριν. Μια συσκευή με καλύτερα όργανα από το Cassini, το οποίο ξεκίνησε πριν 20 χρόνια το ταξίδι του, θα μπορούσε να δώσει καλύτερα αποτελέσματα. Οι πίδακες θα μπορούσαν να αποκαλύψουν μέσω της χημείας τους, τι κρύβεται στο υπέδαφος, στον αχανή ωκεανό του Εγκέλαδου. Αυτό ακριβώς σκοπεύει να κάνει και η αποστολή Enceladus Life Finder (ELF), η οποία σχεδιάζεται στο κοντινό μέλλον. Χωρίς προσεδαφίσεις και εδαφοδιατρήσεις. 10 ή 15 περάσματα μέσα από τους πίδακες του δορυφόρου θα είναι αρκετά για να έχουμε τα αποτελέσματα που χρειαζόμαστε.
