Αν και δεν είναι γνωστό από τι προκαλείται η ημικρανία, η ιατρική άποψη σήμερα είναι ότι ο εγκέφαλος των ανθρώπων με ημικρανία είναι λίγο διαφορετικός από των υπολοίπων ανθρώπων και, συγκεκριμένα, είναι πιο «ευαίσθητος» σε κάποια εξωτερικά ερεθίσματα. Αν και η ιατρική έρευνα πάνω στο θέμα βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη, είναι κοινή πεποίθηση ότι αυτή η «υπεραντιδραστικότητα» του εγκεφάλου των ανθρώπων με ημικρανία οφείλεται σε γενετικούς λόγους, δηλαδή, στα γονίδια μας.
Διάφοροι παράγοντες (εκλυτικοί παράγοντες), όπως ορισμένα τρόφιμα, ο καιρός, η ψυχική πίεση μπορούν να προκαλέσουν έκλυση μίας κρίσης στους ανθρώπους με ημικρανία, αυτοί οι παράγοντες δεν προκαλούν την ημικρανία από μόνοι τους: οι εκλυτικοί παράγοντες μπορούν να φέρουν κρίσεις ημικρανίας μόνο στους ανθρώπους που είναι προδιαθεμένοι για να έχουν τέτοιες κρίσεις. Η προδιάθεση για ημικρανία είναι επομένως, τουλάχιστον μέχρι ενός ορισμένου βαθμού, κληρονομική και οφείλεται πιθανώς στις γενετικές αλλαγές που περνούν από τους γονείς στα παιδιά.
Η ημικρανία είναι ένας κοινός τύπος πονοκέφαλου, που μπορεί να εκδηλωθεί με συμπτώματα όπως ναυτία, έμετο ή φωτοευαισθησία. Σε πολλά άτομα, γίνεται αισθητός ένας σφύζων πόνος μόνο στη μία πλευρά του κεφαλιού. Κάποια άτομα με ημικρανία έχουν προειδοποιητικά συμπτώματα, που καλούνται αύρα, πριν ξεκινήσει ο πραγματικός πονοκέφαλος. Η αύρα είναι μια ομάδα συμπτωμάτων, που περιλαμβάνουν διαταραχές της όρασης, και αποτελούν ένα προειδοποιητικό σημείο ότι επέρχεται ένας άσχημος πονοκέφαλος
Αίτια
Η ημικρανία τείνει να εμφανίζεται αρχικά μεταξύ των ηλικιών 10 και 45 ετών. Κάποιες φορές ξεκινά αργότερα στη ζωή.
- Οι ημικρανίες είναι περισσότερο συχνές στις γυναίκες παρά στους άντρες.
- Οι ημικρανίες μπορεί να είναι οικογενείς.
- Κάποιες γυναίκες μπορεί να έχουν λιγότερες ημικρανίες όταν κυοφορούν.
Χρόνια ημικρανία
Ενώ στις περισσότερες ιατρικές παθήσεις, ο όρος «χρόνιος» σημαίνει ότι η πάθηση υπάρχει εδώ και πολλά χρόνια, στην ημικρανία ο όρος “χρόνια ημικρανία” σημαίνει ότι η ημικρανία εμφανίζεται πολύ συχνά, περισσότερες από 15 ημέρες τον μήνα.
Δεν έχουν πολλοί άνθρωποι με ημικρανία τη χρόνια μορφή της: Οι περισσότεροι άνθρωποι με ημικρανία θα έχουν περιστασιακά και μόνο κρίσεις, συνήθως από 1 ως 3 φορές τον μήνα ή και αραιότερα. Σε μερικούς ανθρώπους, εντούτοις, οι κρίσεις ημικρανίας μπορούν να γίνουν σταδιακά πολύ συχνές, και μπορούν ακόμη και να εξελιχθούν σε μια κατάσταση όπου ο άνθρωπος έχει πονοκέφαλο 15 ημέρες μηνιαίως ή περισσότερο, να μεταπέσει, δηλαδή, σε χρόνια ημικρανία. Στη χρόνια ημικρανία μπορεί να χαθούν τα αρχικά, τυπικά χαρακτηριστικά της ημικρανίας και να υπάρχει ένας πονοκέφαλος συνεχής ή σχεδόν συνεχής, χωρίς δυσανεξία στο φως και τους θορύβους ή ναυτία και έμετο, ένας πονοκέφαλος δηλαδή που ίσως μοιάζει περισσότερο με πονοκέφαλο τάσεως (δείτε περισσότερα για αυτόν εδώ), παρά με ημικρανία. Οι άνθρωποι που έχουν χρόνια ημικρανία πραγματικά υποφέρουν, βρισκόμενοι διαρκώς μέσα σε μία κατάσταση πόνου.
Χρειάζεται στην ημικρανία να γίνουν εξετάσεις;
Δυστυχώς, δεν υπάρχει καμία ειδική εξέταση που να μπορεί να βάλει τη διάγνωση της ημικρανίας. Η διάγνωση της ημικρανίας γίνεται με βάση το ιστορικό των πονοκεφάλων που ο ασθενής αναφέρει στο νευρολόγο του. Εφόσον το ιστορικό είναι τυπικό για ημικρανία και η νευρολογική εξέταση που θα διενεργήσει ο γιατρός δεν έχει παθολογικά ευρήματα, η διάγνωση της ημικρανίας τίθεται και δεν απαιτείται κανένας περαιτέρω έλεγχος με εξετάσεις.
Στην ημικρανία, όλες οι συνηθισμένες εξετάσεις (εξετάσεις αίματος, αξονική ή μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου) είναι φυσιολογικές. Ορισμένες εξετάσεις, όπως το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (αλλιώς: εγκεφαλογράφημα), είναι δυνατόν σε μερικούς ανθρώπους με ημικρανία να δείξουν ήπιες διαφορές από το φυσιολογικό. Ωστόσο, τέτοιου είδους ευρήματα, ακόμη και αν υπάρχουν, δεν μπορούν να βοηθήσουν στη διάγνωση της ημικρανίας, καθώς μπορεί να βρεθούν στο ηλεκτροεγκεφαλογράφημα και σε ανθρώπους χωρίς ημικρανία αλλά και χωρίς κανένα άλλο πρόβλημα υγείας. Επιπροσθέτως, ακόμη και αν αυτές οι διαφορές βρεθούν στο εγκεφαλογράφημα, δεν σημαίνουν πρακτικά κάτι για τον άνθρωπο (για παράδειγμα, δεν σημαίνουν ότι αυτός θα έχει πιο συχνές ή πιο δυνατές ημικρανίες ή ότι θα πρέπει να λάβει κάποια συγκεκριμένη θεραπεία). Για όλους τους παραπάνω λόγους, το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα δεν χρησιμοποιείται σήμερα ως εξέταση στη διάγνωση ή την παρακολούθηση ανθρώπων με ημικρανία, εκτός από ορισμένες, ειδικές περιπτώσεις που υπάρχουν άτυπα χαρακτηριστικά που μοιάζουν με επιληψία.
Αναλγητικά στη θεραπεία της ημικρανίας
Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται φάρμακα όπως η παρακεταμόλη (κυκλοφορεί στην αγορά με διάφορες ονομασίες). Τα φάρμακα αυτά έχουν γενική αναλγητική δράση, είναι δηλαδή παυσίπονα που μπορεί να τα πάρει κάποιος αν έχει ημικρανία και πονάει το κεφάλι του, αλλά μπορεί επίσης να τα πάρει αν πονάει το δόντι του ή η μέση του.
Ορισμένοι άνθρωποι που έχουν ήπιας έντασης ημικρανίες μπορούν να πετύχουν να σταματήσουν μία κρίση με χρήση ενός απλού αναλγητικού, αλλά άνθρωποι με μέτριας ή μεγάλης έντασης ημικρανίες συνήθως δεν τα βρίσκουν αρκετά αποτελεσματικά.
Έτσι, αν σε κάποιον άνθρωπο με ημικρανία τα απλά αναλγητικά είναι αποτελεσματικά (υπενθυμίζεται ότι ο στόχος πρέπει να είναι να περνάει εντελώς ο πόνος, όχι απλά να μειώνεται η έντασή του) και η χρήση που κάνει είναι λίγες φορές τον μήνα, τότε η ημικρανία του βρίσκεται μάλλον υπό έλεγχο.
Ο ειδικός στους πονοκεφάλους γιατρός σπάνια θα προτείνει ένα φάρμακο αυτής της κατηγορίας για τη συμπτωματική θεραπεία της ημικρανίας, και αυτό εξηγείται εύκολα, αν αναλογιστούμε ότι οι περισσότεροι άνθρωποι που θα επισκεφτούν έναν ειδικό γιατρό ή ένα Κέντρο Κεφαλαλγίας, σίγουρα θα έχουν δοκιμάσει τα απλά αναλγητικά, πιθανότατα χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία.
Όπως ισχύει για όλα τα φάρμακα, έτσι και τα απλά αναλγητικά δεν είναι εντελώς «αθώα», καθώς έχουν αντενδείξεις και παρενέργειες. Για παράδειγμα, αν κάποιος έχει έλκος στο στομάχι ή αν έχει παθολογική τάση για εύκολες αιμορραγίες, μάλλον δεν θα πρέπει να παίρνει αυτά τα φάρμακα.
Τα φάρμακα αυτά δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται καθημερινά ή πολύ συχνά, αλλά αν χρησιμοποιούνται λίγες φορές τον μήνα, τότε συνήθως δεν υπάρχει κάποιο πρόβλημα.
Ημερολόγιο ασθενούς
Ένας καλός τρόπος για να αναγνωρίσετε του εκλυτικούς παράγοντες είναι να κρατάτε ένα ημερολόγιο πονοκεφάλων. Καταγράψτε:
- Πότε συμβαίνουν οι πονοκέφαλοί σας
- Πόσο ισχυροί είναι
- Τι φάγατε
- Πόσο κοιμηθήκατε
- Άλλα συμπτώματα
- Άλλους πιθανούς παράγοντες (οι γυναίκες θα πρέπει να σημειώνουν σε ποιο σημείο του έμμηνου κύκλου τους βρίσκονται)
Για παράδειγμα, το ημερολόγιο μπορεί να αποκαλύψει ότι οι πονοκέφαλοί σας τείνουν να εκδηλώνονται πιο συχνά τις μέρες που ξυπνάτε νωρίτερα από ότι συνήθως. Η μεταβολή του προγράμματος ύπνου σας μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα λιγότερες ημικρανίες.
Όταν έχετε ημικρανικά συμπτώματα, προσπαθήστε να τα αντιμετωπίσετε αμέσως. Ο πονοκέφαλος μπορεί να είναι λιγότερο σοβαρός.
Όταν ξεκινούν τα ημικρανικά συμπτώματα:
- Πιείτε νερό για να αποφύγετε την αφυδάτωση, ιδιαίτερα εάν κάνετε έμετο
- Ξεκουραστείτε σε ένα ήσυχο, σκοτεινό δωμάτιο
- Τοποθετήστε ένα κρύο πανί στο κεφάλι σας.
Τα βότανα που ανακουφίζουν
Oρισμένα βότανα βοηθούν στην αντιμετώπιση των ημικρανιών, κυρίως όταν λαμβάνονται προληπτικά (3 φορές την εβδομάδα). Τα βότανα που μπορούν να σας ωφελήσουν είναι:
• Η μέντα: Η δράση της είναι αναλγητική, ηρεμιστική, αντισπασμωδική, μαλακτική και διουρητική (αποφύγετέ την, όμως, αν έχετε έντονη αιμορραγία τις ημέρες της εμμήνου ρύσεως).
• Η πασιφλόρα: Τα φύλλα της πασιφλόρας είναι πλούσια σε φλαβονοειδή. Είναι ένα βότανο με κατευναστικές, αντισπασμωδικες και ηρεμιστικές ιδιότητες (αποφύγετε τη λήψη της, αν λαμβάνετε αντικαταθλιπτικά τύπου ΜΑO – αναστολείς της Μονο-Αμινο-Oξειδάσης).
• Η λεβάντα: Τα άνθη της έχουν ηρεμιστική, αντισπασμωδική και χαλαρωτική δράση. Λόγω της ιδιότητάς της να διεγείρει τη μήτρα, συνιστάται η αποφυγή της στην εγκυμοσύνη.
• Το τήλιο: Τα άνθη και τα φύλλα του τήλιου έχουν ηρεμιστική και αντισπασμωδική δράση. Σας βοηθά να χαλαρώσετε και να καταπραΰνετε την ένταση.
• Η βαλεριάνα: Η ρίζα της βαλεριάνας έχει παυσίπονη και υπναγωγό δράση, βελτιώνει την πέψη, μειώνει την πίεση και δρα ως σπασμολυτικό των μυών (αποφύγετε, όμως, τη λήψη της παράλληλα με υπναγωγά φάρμακα).
• Το μελισσόχορτο: Το βότανο αυτό καταπραΰνει το νευρικό σύστημα. Έχει ηρεμιστικές, αντισπασμωδικές και μαλακτικές ιδιότητες.
• Το χαμομήλι: Είναι ιδανικό για την καταπολέμηση των ημικρανιών. Θεωρείται κατασταλτικό του άγχους και της νευρικής έντασης.
• Η λουίζα: Τα φύλλα και τα άνθη της έχουν αντισπασμωδική και τονωτική δράση.
Πώς θα τα ετοιμάσετε. Ρίξτε ένα κουταλάκι από το βότανο σε ένα φλιτζάνι με βρασμένο νερό και αφήστε το σκεπασμένο για 8-10′. Επίσης, μια πρακτική λύση, είναι το βάμμα (πωλείται στα φαρμακεία). Ρίχνετε 4-5 σταγόνες από το βάμμα σε ένα φλιτζάνι με ζεστό νερό, προσθέτετε λίγο λεμόνι και το πίνετε.
Τέλος, καλό θα ήταν να τονιστεί πως οι πονοκέφαλοι-ημικρανίες χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή καθώς το μεγαλύτερο ποσοστό τους οφείλεται σε πρωτογενείς ή ιδιοπαθείς κεφαλαλγίες δηλαδή πονοκέφαλο, ημικρανίες και αθροιστικές κεφαλαλγίες, αλλά υπάρχουν όμως και οι δευτεροπαθείς κεφαλαλγίες που οφείλονται σε μια άλλη ασθένεια. Η ασθένεια αυτή μπορεί να είναι ένα πρόβλημα στα δόντια, ένα κρυολόγημα, μια ιγμορίτιδα ή ρινίτιδα, μια ωτίτιδα.
**Για οποιοδήποτε πρόβλημα υγείας έχετε, απευθυνθείτε σε κάποιο επαγγελματία υγείας. Σε καμία περίπτωση αυτό το άρθρο δεν μπορεί να υποκαταστήσει τη γνωμάτευση ενός ιατρού.