Στο νέο του βιβλίο με τίτλο «Γυρίζοντας το βλέμμα πίσω», ο πολυβραβευμένος συγγραφέας Juan Gabriel Vásquez, βάζει στο επίκεντρο την ιστορία της οικογένειας του κολομβιανού σκηνοθέτη Σέρχιο Καμπρέρα και δημιουργεί ένα αφήγημα για τις σχέσεις γονέων και παιδιών και το πώς τις σημαδεύουν οι πολιτικές ιδέες και ο φανατισμός.
Συγκεκριμένα, τον Οκτώβριο του 2016, ο κολομβιανός σκηνοθέτης Σέρχιο Καμπρέρα, που παρευρίσκεται σ’ ένα αναδρομικό αφιέρωμα των ταινιών του στη Βαρκελώνη, αντιμετωπίζει μια δύσκολη προσωπική στιγμή. Ο πατέρας του μόλις πέθανε, ο γάμος του περνάει κρίση, ο λαός της Κολομβίας απέρριψε τις ειρηνευτικές συμφωνίες που θ’ άνοιγαν το δρόμο για τη λήξη ενός πενηντάχρονου αιματηρού εμφυλίου, κι όλα αυτά τον ωθούν να ξανακάνει νοερά τη διαδρομή τριών γενεών της οικογένειάς του.
Ο Vásquez εμφανίζεται αραιά και πού πίσω από τις γραμμές του βιβλίου, αλλά αφήνει καθαρά τον πρωταγωνιστικό ρόλο στον Καμπρέρα και τις 4 ζωές που έζησε έως τώρα, ο οποίος του κλέβει τις εμπειρίες του. Κι έτσι, αποστασιοποιημένος σχεδόν, αναρωτιέται κατά πόσο οι πρόγονοι έχουν το δικαίωμα να μεταφέρουν την ιστορία από γενιά σε γενιά, σαν παραμύθι. Ακόμη, αν έχουν το δικαίωμα να χρησιμοποιούν τους απογόνους τους σαν τους προσωπικούς εξομολόγους τους κι αν αυτοί οι απόγονοι οφείλουν να επωμισθούν όλο το βάρος ή αν έχουν με τη σειρά τους το δικαίωμα στη λήθη και την απενοχοποίηση.
Όλα εδώ είναι: το δικαίωμα στη μνήμη και το δικαίωμα στη λήθη, οι προσωπικές εμπειρίες και τα ντοκουμέντα, η μοναδική αλήθεια και οι πολλαπλές αλήθειες, η ιστορία και η μυθοπλασία, το αντικειμενικό γεγονός και η γλωσσικά διαμεσολαβημένη ή ρητορικά δομημένη αφήγηση του Vásquez, που επαναλαμβάνονται με εμπνευσμένη ποικιλομορφία στις μεγάλες μυθιστορηματικές συνθέσεις του.
Το «Γυρίζοντας το βλέμμα πίσω» είναι ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα και ταυτόχρονα, μια πολιτικοκοινωνική μελέτη του Ισπανικού Εμφυλίου, των αποφάσεων που συντάραξαν τη Λατινική Αμερική, όπως η αυτοεξορία του παππού του εκεί και οδήγησαν στην ανεξαρτησία της Κολομβίας, της Πολιτιστικής Επανάστασης της Κίνας των κομμουνιστικών χρόνων και των αντάρτικων κινημάτων της δεκαετίας του ’70, ο αναγνώστης θ’ ανακαλύψει μια περιπετειώδη ζωή μισού αιώνα.
Στα χέρια ενός αριστοτέχνη μυθιστοριογράφου όπως ο Vásquez, η απλή εξιστόρηση αληθινών γεγονότων μετατρέπεται στο σκοτεινό πορτρέτο μιας οικογένειας στη δίνη της ιστορίας. Με τη δεξιοτεχνική, τόσο γοητευτική γραφή του που κυριολεκτικά τιμά τη λογοτεχνία, ο Vásquez αναζητά τα όρια της ανθρώπινης συνείδησης, αναρωτιέται μέχρι πού μπορεί να φτάσει κάθε άνθρωπος, ανάλογα με τις συγκυρίες και ό,τι άλλο συμβαίνει γύρω του και αναδεικνύει κατά πόσο είμαστε όλοι ικανοί για τα καλύτερα αλλά και τα χειρότερα.
Ο συγγραφέας μας παραδίδει ένα μυθιστόρημα αξιομνημόνευτο και στιβαρό, γιατί είναι κομμένο και ραμμένο στους καιρούς μας, τι και αν αναφέρεται και μας πηγαίνει πίσω στον χρόνο. Όλα αυτά που περιγράφει συνεχίζουν να συμβαίνουν και σήμερα σε διάφορα σημεία του πλανήτη, ίσως και με μεγαλύτερη ένταση καθώς απ’ ό,τι φαίνεται ο άνθρωπος είναι άπληστος σε κάθε έκφανση της ζωής του και δεν σταματά να διψά για μίσος και εξουσία και τότε γίνεται βάρβαρος επιβεβαιώνοντας πρωτόγονες ανάγκες του.
Το βιβλίο έχει λάβει το βραβείο μυθιστορήματος Vargas Llosa και μπορείτε να το βρείτε από τις εκδόσεις Ίκαρος εδώ.
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα
Ο Juan Gabriel Vásquez γεννήθηκε στην Μπογκοτά της Κολομβίας, το 1973 και σπούδασε Λατινοαμερικανική Λογοτεχνία στη Σορβόνη. Έχει εκδώσει 8 μυθιστορήματα, 3 συλλογές διηγημάτων, καθώς και 4 συλλογές φιλολογικών δοκιμίων.
Στα ελληνικά κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ίκαρος τα βιβλία του: Ο ήχος των πραγμάτων όταν πέφτουν (2014), Οι πληροφοριοδότες (2015), Η μορφή των λειψάνων (2018), Οι υπολήψεις (2019), Τραγούδια για την πυρκαγιά (2020) και Γυρίζοντας το βλέμμα πίσω (2021).
Έχει τιμηθεί με πολλά διεθνή βραβεία, σημαντικότερα των οποίων είναι το Premio Alfaguara (2011), το English Pen Award (2012), το Prix Roger Caillois (2012), το Premio Von Rezzori (2013), το IMPAC Dublin Literary Award (2014), το Premio Real Academia Española (2014) και το βραβείο Biblioteca de Narrativa Colombiana (2020).
Τα βιβλία του έχουν εκδοθεί σε 28 γλώσσες και σε περισσότερες από 40 χώρες. Το 2016 του απονεμήθηκε ο τίτλος του Ιππότη του Τάγματος Γραμμάτων και Τεχνών από τη Γαλλική Δημοκρατία.
