Η από πολλούς επονομαζόμενη «Μέρα που άλλαξε τον κόσμο» ή πιο απλά, ενδεκάτη Σεπτεμβρίου 2001, σηματοδοτεί τις τρομοκρατικές επιθέσεις στην Νέα Υόρκη των ΗΠΑ. Τέσσερα αεροσκάφη καταλήφθηκαν από αεροπειρατές- μέλη της Αλ Κάιντα, τα τρία εξ αυτών προσέκρουσαν στους Δίδυμους Πύργους και στο Πεντάγωνο, ενώ το τέταρτο συνετρίβη σε ανοικτή περιοχή. Οι ΗΠΑ δέχονται επίθεση εντός του εδάφους τους, η οποία θα ανοίξει το δρόμο για τις μετέπειτα επεμβάσεις τους σε Αφγανιστάν και Ιράκ.
Υπόβαθρο
Οι ρίζες του μαχητικού ισλαμικού δικτύου μπορούν να αναζητηθούν στον Πόλεμο του Αφγανιστάν τη δεκαετία του 1980, κατά την οποία οι Μουτζαχεντίν διεξήγαγαν ιερό πόλεμο (τζιχάντ) κατά των Σοβιετικών εισβολέων. Οι ισλαμιστές υποστηρίχθηκαν από το Πακιστάν, τη Σαουδική Αραβία και τις ίδιες τις ΗΠΑ, ενώ στις τάξεις τους προσχώρησαν εθελοντές μαχητές από την ευρύτερη περιοχή της νοτιοανατολικής Ασίας και της Μέσης Ανατολής.
Επιτυγχάνοντας νίκη κατά της ΕΣΣΔ, με την Αλ Κάιντα ως χρηματοδότη και εκπαιδευτή, δραστηριοποιήθηκαν μετέπειτα σε διάφορες εμφύλιες συρράξεις σε μουσουλμανικά κράτη. Ο ηγέτης της Αλ Κάιντα, Οσάμα Μπιν Λάντεν, εκδιώχθηκε από την Σαουδική Αραβία όταν η τελευταία συνεργάστηκε με τις ΗΠΑ, μετά την ιρακινή εισβολή στο Κουβέιτ, και κατέφυγε στο Αφγανιστάν. Μέχρι το αποφασιστικό χτύπημα της ενδεκάτης Σεπτεμβρίου, είχαν πραγματοποιηθεί επιθέσεις με αντιαμερικανικό χαρακτήρα σε Σαουδική Αραβία, Τανζανία, Κένυα και Υεμένη, ενώ η Αλ Κάιντα προσπάθησε να αποκτήσει και όπλα μαζικής καταστροφής.
Το χρονικό
Δύο αεροσκάφη της American Airlines (πτήση 11, Boeing 767-223 και πτήση 77, Boeing 757-223) και δύο της United Airlines (πτήση 175, Boeing 767-222 και πτήση 93, Boeing 757-222) κυριεύονται συνολικά από 19 αεροπειρατές.
Η πτήση 11 απογειώνεται από το αεροδρόμιο Logan International Airport της Βοστώνης με 81 επιβάτες στις 7:59 π.μ. τοπική ώρα, με προορισμό το Λος Άντζελες, ενώ από το ίδιο αεροδρόμιο με τον ίδιο προορισμό αναχωρεί η πτήση 175, με 56 επιβάτες στις 8:14 π.μ. τοπική ώρα. Η πτήση 77 αναχωρεί απ’ το Dulles International Airport της Ουάσιγκτον με 58 επιβάτες στις 8:20 π.μ. τοπική ώρα, με κατεύθυνση το Λος Άντζελες, ενώ η πτήση 93 για Σαν Φρανσίσκο απογειώνεται στις 8:42 π.μ. τοπική ώρα από το Liberty International Airport στο Νιου Τζέρσεϊ, φέροντας 37 επιβάτες.
Η πτήση 11 συντρίβεται πάνω στον Βόρειο Πύργο του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου στις 8:46 π.μ., ο οποίος καταρρέει περί της 10:28 π.μ.. Η 175 της United Airlines πέφτει στον Νότιο Πύργο στις 9:02 π.μ. σε ζωντανή μετάδοση, αφού τα τηλεοπτικά δίκτυα είχαν διακόψει τα προγράμματά τους για να καλύψουν δημοσιογραφικά την πρόσκρουση της πτήσης 11. Ο Νότιος Πύργος καταρρέει στις 9:59 π.μ.
Στη συνέχεια, η πτήση 77 της American Airlines συντρίβεται στο Πεντάγωνο στις 9:37 π.μ., ενώ η πτήση 93 πέφτει σε ανοικτό έδαφος της νοτιοδυτικής Πενσυλβάνια στις 10:03 π.μ. Η τελευταία φαίνεται να είχε ως στόχο το Λευκό Οίκο, χωρίς ωστόσο να καταφέρει να πραγματοποιήσει την αποστολή της λόγω της αντίστασης των επιβατών οι οποίοι προσπάθησαν να ανακτήσουν τον έλεγχο.
Όλες οι πολιτικές πτήσεις προσγειώθηκαν άμεσα, ενώ ο αντιπρόεδρος Τσέινι και τα σημαντικότερα στελέχη της κυβέρνησης μετέβησαν σε υπόγεια πυρηνικά καταφύγια. Ο ίδιος ο πρόεδρος Μπους, ο οποίος βρισκόταν στη Φλόριντα, κατευθύνθηκε προς το στρατηγείο πυρηνικών δυνάμεων των ΗΠΑ, ενώ όλα τα Ομοσπονδιακά κτήρια εκκενώθηκαν.
Συνέπειες και σημασία
Οι επιθέσεις της ενδεκάτης Σεπτεμβρίου προκάλεσαν το θάνατο 3000 ανθρώπων και ζημιές 90 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Όσον αφορά τις διεθνείς σχέσεις, το Συμβούλιο Ασφαλείας με την απόφαση 1373 συμπεριέλαβε την τρομοκρατία ως ικανό παράγοντα να πλήξει το σύστημα διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας, και με το Κεφάλαιο 7 του Χάρτη του ΟΗΕ νομιμοποιούσε τη χρήση βίας ως απάντηση στην απειλή της τρομοκρατίας. Το ΝΑΤΟ εφήρμοσε το άρθρο 5 για την προστασία της συλλογικής ασφάλειας των κρατών-μελών. Η διεθνής κοινότητα, που μέχρι τότε θεωρούσε πως η τρομοκρατία είναι ένα πρόβλημα διαχειρίσιμο τόσο από τις εσωτερικές δυνάμεις κρατικής καταστολής, όσο και από την διεθνή συνεργασία, αναγκάστηκε να αναγάγει το ζήτημα της τρομοκρατίας σε πρόβλημα μεγαλύτερης σημασίας απ’ ότι φανταζόταν.
Είναι εμφανές πως η παραδοσιακή αντίληψη στρατηγικού «ζυγίσματος» κόστους- οφέλους δεν αφορά οργανώσεις με μέλη που είναι πρόθυμα να θυσιαστούν για την επίτευξη του επιχειρησιακού σκοπού προκειμένου να λάβουν μεταθανάτια θρησκευτικά κέρδη. Αυτό, σε συνδυασμό με την γεωγραφική ευρύτητα του ισλαμικού δικτύου, έκανε δύσκολο για τις ΗΠΑ να εντοπίσουν ή και να αποτρέψουν επόμενες επιθέσεις. Συνεπώς, οι ΗΠΑ πρωτοστάτησαν στον αγώνα κατά της διεθνούς τρομοκρατίας, εισβάλλοντας στο Αφγανιστάν τον Οκτώβριο, ανατρέποντας το ταλιμπανικό καθεστώς και εξαρθρώνοντας αποφασιστικά τα τοπικά τμήματα της Αλ Κάιντα.
Η, από την κυβέρνηση Μπους, εισαγωγή του όρου «πολέμου κατά της τρομοκρατίας» έφερε σε αμηχανία την Ευρώπη. Η αμερικανική επιχειρηματολογία υπέρ της αλλαγής κυβερνήσεων και θέσπισης νέων δομών σε κράτη που είτε στηρίζουν τρομοκρατικές οργανώσεις, είτε είναι αρκετά αδύναμα έτσι ώστε να πολλαπλασιαστούν οι πιθανότητες να ανθίσει σε αυτά η τρομοκρατία, προκάλεσε ανησυχία στους Ευρωπαίους που δεν ήταν σίγουροι κατά πόσο αυτό θα διασφάλιζε την ειρήνη.
Ακολούθως, το 2006, η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ενέκρινε την Παγκόσμια Αντιτρομοκρατική Στρατηγική της, με τα κράτη μέλη να συμφωνούν σε ένα ολοκληρωμένο στρατηγικό πλαίσιο. Παρ’ όλα αυτά, η αναγωγή της τρομοκρατίας σε θέμα διεθνούς σημασίας δεν φάνηκε να επιλύει τα προβλήματα και τις προκλήσεις της σύγχρονης εποχής, με τελευταία και σημαντικότερη επίθεση αυτή στο Παρίσι το Νοέμβριο του 2015. Πρέπει να θυσιάζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι ατομικές ελευθερίες προκειμένου να αντιμετωπιστεί το ζήτημα της τρομοκρατίας; Το δίλημμα είναι υπαρκτό και αναπάντητο.
Ακολουθεί βίντεο της επίθεσης στους Δίδυμους Πύργους:
Πηγές άρθρου:
Χ. Παπασωτηρίου, Η διεθνής πολιτική στον 21ο αιώνα, Εκδόσεις Ποιότητα.
Χ. Παπασωτηρίου, Αμερικανικό πολιτικό σύστημα και εξωτερική πολιτική 1945-2002, Εκδόσεις Ποιότητα.
Ε. Χειλά, Οι διεθνείς συγκρούσεις στον 21ο αιώνα, Εκδόσεις Ποιότητα.
Eπιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001. Ανακτήθηκε από el.wikipedia.org (Τελευταία πρόσβαση: 5/9/2020).
