Η ομοφοβία απαντάνται με τον παρακάτω ορισμό: «Η ομοφοβία ή ομοερωτοφοβία, είναι μία μορφή ρατσισμού και σχετίζεται με την αποστροφή και τις διακρίσεις με βασικό γνώμονα τον σεξουαλικό προσανατολισμό σε βάρος της ομοφυλοφιλίας και των ανθρώπων της ΛΟΑΤ+ κοινότητας».
Τι είναι η Ομοφοβία;
Η ομοφοβία, μπορεί σε μεγάλο βαθμό να συνοδευτεί με βίαιες πράξεις τόσο σε σωματικό όσο και σε λεκτικό επίπεδο. Δεν είναι λίγες οι φορές που έχουν διαπραχθεί εγκληματικές ενέργειες κατά των ομοφυλόφιλων, ενώ σε άλλες περιπτώσεις, δεν έλειψαν ακόμα και οι φόνοι. Οι άνθρωποι που προβαίνουν σε τέτοιου είδους πράξεις ορίζονται ως «ομοφοβικοί».
Από την άλλη μεριά, οφείλουμε να καταστήσουμε σαφές το γεγονός ότι υπάρχει σαν έννοια και ο ομοαρνητισμός. Πιο συγκεκριμένα, οι άνθρωποι που εντάσσονται σε αυτή την κατηγορία αντιτίθενται στην έννοια της ομοφυλοφιλίας, αλλά δεν μπορούν να βλάψουν την ψυχική σου ηρεμία ή την σωματική σου ακεραιότητα. Ο όρος «Ομοφοβία», χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1969 από τον ψυχολόγο George Weinberg, ο οποίος εξηγεί το όλο φαινόμενο στο βιβλίο του Society and the healthy homosexual, αναφερόμενους σε όλη την κοινότητα της ΛΟΑΤ+ και όχι κατ’ αποκλειστικότητα στους ομοφυλόφιλους. Στις 17η Μαΐου γιορτάζουμε την παγκόσμια μέρα κατά της ομοφοβίας, καθώς εκείνη τη μέρα, το 1990, η ομοφυλοφιλία σταμάτησε να θεωρείται ασθένεια από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.
Εσωτερικευμένη Ομοφοβία
Η εσωτερικευμένη ομοφοβία είναι ένα σύνολο αρνητικών συναισθημάτων που αισθάνεται ένας άνθρωπος, ακριβώς επειδή είναι ομοφυλόφιλος. Πιο συγκεκριμένα, είναι η άρνηση της σεξουαλικής ταυτότητας του ατόμου από τον ίδιο τον ομοφυλόφιλο και η καταπίεση αυτής. Η εσωτερικευμένη ομοφοβία έχει να αντιμετωπίσει τη μάχη ανάμεσα στις βαθιές θρησκευτικές και κοινωνικές αντιλήψεις που μπορεί να έχει ένας ομοφυλόφιλος με τις ερωτικές του επιθυμίες, τις οποίες αισθάνεται άσχημα να εξωτερικεύσει. Με λίγα λόγια, πρόκειται για την πάλη ανάμεσα στο συναίσθημα και τη λογική. Πολλές φορές η εσωτερίκευση της σεξουαλικής ταυτότητας, οδηγεί κυρίως τους εφήβους σε κλινική κατάθλιψη. Στατιστικά περίπου το 30% των εφήβων με ομοφυλόφιλο σεξουαλικό προσανατολισμό έχουν αυτοκτονικές τάσεις ή καταφεύγουν όντως στην αυτοκτονία.
Κοινωνική Ομοφοβία
Μία ακόμη μορφή της ομοφοβίας, μπορεί να θεωρηθεί και η κοινωνική. Η μορφή αυτή μπορεί να προκληθεί από το ίδιο άτομο, του ανδρικού κυρίως φύλου, ο οποίος έχει ανασφάλειες για τον ανδρισμό του, και κατά συνέπεια, φοβάται μην θεωρηθεί ομοφυλόφιλος από τον κοινωνικό του περίγυρο. Με κοινωνική παράμετρο, σε αυτού του είδους τη νοοτροπία, μεγάλο ποσοστό ευθύνης καταλαμβάνει η κουλτούρα του αθλητισμού που σαφέστατα έχει κατηγοριοποιήσει τα αθλήματα με τα φύλα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το ποδόσφαιρο, το οποίο εκφράζει με βάση τα στερεότυπα το τί είναι ο ανδρισμός. Μια προέκταση αυτού είναι η κοινωνικά προσδιορισμένη παρατήρηση του ότι είναι περισσότερο κοινωνικά αποδεκτό να ασχολείται με το άθλημα αυτό ο άνδρας παρά η γυναίκα. Από ψυχολογικής άποψης, τα άτομα που αισθάνονται ανασφάλειες για την αρρενωπή τους ταυτότητα και κατ’ επέκταση εκφράζουν ομοφοβικές αντιλήψεις, το κάνουν όχι μόνο για να αποστασιοποιηθούν από την γενικότερη ομοφυλοφιλία αλλά και γιατί με αυτόν τον τρόπο υπενθυμίζουν την ανδρική τους ταυτότητα, ξανά αποκτώντας ασφάλεια.
Παράγοντες καλλιέργειας της Ομοφοβίας
- Η κοινωνία
Ζούμε σε μία κοινωνία, η οποία από την γέννησή μας και κατά την διάρκεια της ζωής μας, καθιστά «φυσιολογική» και «θεμιτή» την μοναδική ύπαρξη της ετεροφυλίας έναντι της ομοφυλοφιλίας. Πολλές φορές, οι άνθρωποι επηρεαζόμαστε σε μεγάλο βαθμό από την συνήθεια, επομένως είμαστε εξοικειωμένοι στην θέαση ετερόφυλων ζευγαριών και ανθρώπων. Από την άλλη κοινωνικά έχουμε συνηθίσει να φοβόμαστε το διαφορετικό.
- Η πατριαρχία
Η έννοια της πατριαρχίας, δεν έχει εξαλειφθεί παρά το γεγονός ότι διανύουμε τον 21ο αιώνα. Η αντίληψη ότι οι άνδρες είναι ισχυρότεροι από τις γυναίκες, επικρατεί σε σημαντικό βαθμό ακόμα και σήμερα. Πέρα όμως από αυτό, η πατριαρχία δίνει την εντύπωση και την εικόνα του ισχυρού και αρρενωπού άνδρα, δημιουργώντας αφενός την ανασφάλεια σε ανθρώπους με όχι και τόσο αρρενωπή φιγούρα, αφετέρου ενοχοποιώντας την οποιαδήποτε μη στερεότυπη ανδρική μορφή.
- Η εκκλησία
Ο χώρος της εκκλησίας είναι αναμφισβήτητα ένας παράγοντας που ενισχύει την ομοφοβία. Πολλοί κληρικοί ταυτίζουν την σεξουαλική πράξη αποκλειστικά με την απόκτηση απογόνων, επομένως θεωρούν την οποιαδήποτε ομοφυλόφιλη επαφή ως παράνομη.
Καθημερινές φράσεις με ομοφοβική χροιά
- «Δεν έχω πρόβλημα με τους ομοφυλόφιλους, αλλά δεν μου αρέσει να τους βλέπω να φιλιούνται γιατί νιώθω ότι προκαλούν»
- «Δεν είμαι ομοφοβικός, αλλά θεωρώ ότι οι γάμοι ομοφυλόφιλων ζευγαριών και οι υιοθεσίες παιδιών αμαυρώνουν τον θεσμό της οικογένειας»
- «Αυτό το μπλουζάκι δεν θα το φορούσα, είναι για τους ομοφυλόφιλους»
- «Γιατί να γίνεται pride για τους ομοφυλόφιλους αλλά όχι για τους ετερόφυλους;»
Οι παραπάνω εκφράσεις διαθέτουν στοιχεία ομοφοβικής συμπεριφοράς, διαιωνίζοντας με τον τρόπο αυτό στερεότυπα και προκαταλήψεις που έρχονται και συμβαδίζουν με την ομοφυλόφιλη εκδήλωση συναισθημάτων. Πέρα από την διόγκωση των προκαταλήψεων, συμβαίνει παράλληλα η καταπίεση της έκφρασης των ομοφυλόφιλων ανθρώπων, ενώ κοινωνικά αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα κανονικοποίησης της διαφορετικότητας.
Συνέπειες ομοφοβικής συμπεριφοράς
Σε ένα γενικότερο πλαίσιο, η ομοφοβική συμπεριφορά μπορεί, σε ένα πολύ μεγάλο βαθμό, να επηρεάσει το ομοφυλόφιλο άτομ , τόσο στον κοινωνικό τομέα, όσο και στον ψυχισμό του. Αυτό γίνεται κυρίως μέσω των παρακάτω μορφών αντικτύπων.
Κοινωνικός αντίκτυπος: Κυρίως οι νέοι ομοφυλόφιλοι, είναι πολύ επιφυλακτικοί να δημιουργήσουν ισχυρούς δεσμούς με άλλους ανθρώπους, είτε αυτοί είναι φιλικοί, είτε αποσκοπούν στην εκδήλωση ερωτικού ενδιαφέροντος. Αναφορικά με τον κοινωνικό τομέα, με μία πιο ευρύτερη σκοπιά, εύκολα δημιουργείται άλλη μία κοινωνική παθογένεια. Πιο συγκεκριμένα, η συμπεριφορά ομοφοβικής φύσεως συμβάλλει στην αδυναμία καλλιέργειας της ποικιλομορφίας στην κοινωνία μας.
Ψυχολογικός αντίκτυπος: Οι άνθρωποι, οι οποίοι δέχονται ομοφοβική συμπεριφορά, παρουσιάζουν, κατά την διάρκεια της ζωής τους ψυχολογικά προβλήματα. Αναλυτικότερα, δεν είναι λίγοι οι έφηβοι που εκδηλώνουν καταθλιπτικά επεισόδια ή κλείνονται στον εαυτό τους, αισθανόμενοι αποξενωμένοι και καταπιεσμένοι. Όλη αυτή η εσωτερίκευση της σεξουαλικότητάς τους οδηγεί πολλές φορές σε μονοπάτια βίαιης συμπεριφοράς.
Στατιστικά στοιχεία σχετικά με την ομοφοβία
- Σε μόλις 19 χώρες, επιτρέπεται η υιοθεσία παιδιών από ομοφυλόφιλους γονείς (έρευνα 2014)
- Σε 76 χώρες, η ομοφυλοφιλία θεωρείται παράνομ , ενώ σε 8 από αυτές τιμωρείται με θανατική ποινή (έρευνα 2014)
- O γάμος ομοφυλοφιλίας είναι νόμιμος σε 25 χώρες παγκοσμίως (στατιστικά στοιχεία από την ταινία Elisa y Marcela)
- Σε 14 κράτη οι ποινές για την ομοφυλόφιλη συμπεριφορά είναι από 14 χρόνια φυλάκισης έως και ισόβια (στατιστικά στοιχεία από την ταινία Elisa y Marcela)
Μπορεί να καταπολεμηθεί η ομοφοβία;
- Ο ρόλος της παιδείας και του σχολείου
Το σχολικό περιβάλλον ανέκαθεν έχει αναλάβει την ευθύνη να μεταλαμπαδεύει γνώσεις και αξίες στους μαθητές. Επομένως, είναι πολύ σημαντική η συμβολή του σχολείου στο συγκεκριμένο ζήτημα. Μέσα από τους εκπαιδευτικούς οι μαθητές θα μάθουν για το ζήτημα της ομοφυλοφιλίας και πόσο αρνητικές διαστάσεις μπορεί να λάβει η ομοφοβία, αντίστοιχα. Το σχολείο οφείλει να υπενθυμίζει και να κάνει κατανοητό το γεγονός πως η ομοφυλοφιλία είναι κάτι απολύτως φυσιολογικό και άκρως προσωπικό θέμα. Πρέπει να προλαμβάνει καταστάσεις τύπου bullying και να αποτελέσει έναν χώρο προστασίας και ασφάλειας.
- Η συμβολή της οικογένειας
Οι γονείς ομοφυλόφιλων παιδιών θα ήταν καλό να ενημερωθούν σωστά επί του θέματος, έτσι ώστε να καταφέρουν να είναι υποστηρικτικοί απέναντι στα παιδιά τους. Πρέπει να τους διακατέχει ένα πνεύμα γόνιμου διαλόγου, καθώς και να δείχνουν μεγάλη κατανόηση. Παράλληλα, πρέπει να καταστήσουν σαφές το γεγονός ότι αυτή η διαφορετικότητα στον σεξουαλικό τους προσανατολισμό είναι προσωπική τους επιλογή και σε καμία περίπτωση δεν επηρεάζει την αγάπη που τρέφουν προς αυτά.
- Οι ίδιοι οι ομοφυλόφιλοι
Οι ίδιοι οι ομοφυλόφιλοι, θα ήταν πολύ βοηθητικό να ξεκινήσουν να εξωτερικεύουν τις σκέψεις και τους προβληματισμούς τους. Σε αρκετές περιπτώσεις η διαχείριση της σεξουαλικότητας , δεν είναι τόσο εύκολη υπόθεση, επομένως η βοήθεια από κάποιον ειδικό και η ψυχολογική του υποστήριξη θα ήταν πολύ πολύτιμη. Σε ένα γενικότερο πλαίσιο, είναι πολύ σημαντικό οι ομοφυλόφιλοι να συναναστρέφονται με άτομα που αισθάνονται άνετα απέναντί τους και μπορούν ανά πάσα στιγμή να βασιστούν σε αυτούς χωρίς να καταδικαστούν για την διαφορετικότητά τους.
Γραμμές υποστήριξης ομοφυλόφιλων
Όσοι άνθρωποι αντιμετωπίζουν είτε προβλήματα διαχείρισης της σεξουαλικότητάς τους είτε προβλήματα μη αποδοχής από τους γύρω τους, μπορούν να απευθυνθούν στη γραμμή υποστήριξης 11528. Η συγκεκριμένη τηλεφωνική γραμμή, έχει σκοπό να βοηθήσει ψυχολογικά τόσο τους ίδιους τους ομοφυλόφιλους όσο και τις οικογένειές τους.
Ακολουθεί βίντεο με σκοπό μία πιο διαδραστική ενημέρωση επί του θέματος:
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το παρόν άρθρο:
Ομοφοβία, ανακτήθηκε από: el.wikipedia.org (τελευταία πρόσβαση στις 15/05/2021).
Ομοφοβία – τι είναι – αιτίες που την πυροδοτούν – δυναμική γυναίκα, ανακτήθηκε από: www.dynamikhgynaika.gr (τελευταία πρόσβαση στις 15/05/2021).
Είμαστε (ακόμα) ομοφοβικοί χωρίς να το καταλαβαίνουμε;, ανακτήθηκε από: www.huffingtonpost.gr (τελευταία πρόσβαση στις 15/05/2021).
Τα πιο συνηθισμένα κλισέ για τον σεξισμό και την ομοφοβία, ανακτήθηκε από: www.lifo.gr ( τελευταία πρόσβαση στις 15/05/2021).
Τύποι , δεδομένα και συνέπειες ομοφοβία / σχέσεις, ανακτήθηκε από: el.thpanorama.com ( τελευταία πρόσβαση στις 15/05/2021).
Γραμμή ψυχολογικής υποστήριξης για τους ομοφυλόφιλους, ανακτήθηκε από: www.newsbeast.gr (τελευταία πρόσβαση στις 15/05/2021).
