Salvador Dali: Ο σουρεαλισμός είμαι εγώ ο ίδιος

O Salvador Domingo Felipe Jacinto Dali i Domenech γεννήθηκε στις 11 Μαΐου του 1904 στο Figueres της Καταλονίας στην Ισπανία από μεσοαστική οικογένεια. Ο πατέρας του ήταν δικηγόρος και πολύ αυστηρός μαζί του, ενώ η μητέρα του -αν και απλή νοικοκυρά-ενθάρρυνε τις καλλιτεχνικές τάσεις του Dali και για αυτό ήταν και η αδυναμία του.


Οικογένεια

Εννέα μήνες πριν γεννηθεί, ο μεγαλύτερος αδελφός του, που λεγόταν και αυτός Salvador, πέθανε απο γαστρεντερίτιδα και στα πέντε του οι γονείς του τον πήγαν στον τάφο του και του είπαν πως είναι η μετενσάρκωσή του, κάτι που ο ίδιος ο Dali το πίστευε μέχρι και το τέλος της ζωής του.

Με τη γέννησή μου ακολούθησα τα βήματα του λατρεμένου νεκρού αδελφού μου, τον οποίο οι γονείς μου συνέχισαν να αγαπούν μέσω εμού. Όπως συνέβη στο μύθο του Κάστορα και του Πολυδεύκη, σκοτώνοντας τον αδελφό μου, απέκτησα μόνιμη αθανασία.

Advertising

Advertisements
Ad 14

Η εικόνα του αδελφού του εμφανίζεται συχνά σε διάφορα έργα του, με ενδεικτικότερο το Πορταίτο του νεκρού αδελφού μου του 1963. Ο Dali είχε και μια αδελφή, την Anna Maria, η οποία μάλιστα έγραψε και βιβλίο για αυτόν με τίτλο Ο Dali μέσα από την αδελφή του.

Dali

Το 1921 χάνει τη μητέρα του από καρκίνο. Ο Dali, που τότε ήταν 16 ετών, το περιγράφει ως το μεγαλύτερο πλήγμα της ζωής του.

Ήταν το μεγαλύτερο πλήγμα που δέχτηκα ποτέ. Τη λάτρευα. Δε μπορούσα με τίποτα να αποδεχτώ το θάνατο αυτού που πίστευα πως θα κρατά πάντα αθέατα τα σκοτεινά κομμάτια της ψυχής μου.

Advertising

Λίγο μετά το θάνατό της, ο πατέρας του Dali παντρεύτηκε την αδελφή της γυναίκας του. Ο γάμος αυτός δε δυσαρέστησε ιδιαίτερα τον Dali, γιατί είχε μεγάλη αγάπη στη θεία του.


Σπουδές

Το 1922 μετακομίζει στις εστίες της Μαδρίτης και ξεκινάει τις σπουδές του στη Βασιλική Ακαδημία Καλών Τεχνών του San Fernando. Εκεί γίνεται φίλος με πολύ σπουδαίες προσωπικότητες, όπως ο Pepin Bello, o Luis Bunuel και ο Federico Garcia Lorca.  H εμφάνισή του από τότε τραβούσε την προσοχή, αλλά ήταν τα έργα του αυτά που τον έκαναν κατευθείαν να ξεχωρίσει. Ο Dali εκείνη την εποχή πειραματίστηκε με τον κυβισμό, ένα άγνωστο ακόμα ρεύμα, καθώς δεν υπήρχαν κυβιστές ζωγράφοι στη Μαδρίτη.

Το 1924 εικονογραφεί την ποιητική συλλογή του φίλου και συμφοιτητή του Carles Fages de Climent, Les bruixes de Liles. Την ίδια εποχή, ο πάντα ανήσυχος Dali, θεωρώντας τη σχολή του άκρως συντηρητική, ασχολήθηκε με το Ντανταϊσμό, ένα καλλιτεχνικό avant-garde κίνημα που δημιουργήθηκε ως αντίδραση στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι ντανταϊστές απέρριπταν τη λογική και την αισθητική της μοντέρνας καπιταλιστικής κοινωνίας και ως αντίλογο προέβαλαν τον παραλογισμό και την αντίσταση στη μπουρζουαζία.

Το 1926 αποβάλλεται από τη σχολή του και φεύγει στο Παρίσι, όπου γνωρίζει τον Pablo Picasso. H γνωριμία αυτή θα αποτελέσει μια από τις κυριότερες επιρροές στο στυλ του Dali. Ο Picasso είχε ακούσει πολλά για τον Dali απο τον Juan Miro, που ήταν μέντοράς του.

Advertising

Στο σύνολό της, η δεκαετία του ’20 υπήρξε καθοριστική για τη διαμόρφωση του στυλ του Dali. Μελέτησε πολλούς ζωγράφους και αφομίωσε στοιχεία από όλους, δινοντάς τους όμως την προσωπική, ιδιαίτερη νότα του. Οι κυριότερες επιρροές του ήταν ο Raphael, o Bonzino, o Francisco de Zubraran, o Vermeer και ο Velazquez. Το χαρακτηριστικό, μάλιστα, μουστάκι του Dali ήταν ένας φόρος τιμής στον Velazquez.

Dali


1929

To 1929 είναι μια πολύ σημαντική χρονιά για τη ζωή του Dali. Αρχικά, κάνει το κινηματογραφικό του ντεμπούτο και συνεργάζεται με το σκηνοθέτη Luis Bunuel στην ταινία μικρού μήκους, Ένας ανδαλουσιανός σκύλος. Την ίδια χρονιά, ξεκινάει να εκθέτει παντού στο Παρίσι και γίνεται επίσημο μέλος των σουρεαλιστών του Montparnasse, ενώ τον Αύγουστο γνωρίζει τον καθοριστικότερο άνθρωπο της ζωής του, την κατά 10 χρόνια μεγαλύτερή του Gala, μετέπειτα γυναίκα και μούσα του.

Διαβάστε επίσης  Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου: «Όλα είναι ένα ψέμα, μια ανάσα, μια πνοή»

Όμως, οι ήδη ταραγμένες σχέσεις με τον πατέρα του, Don Salvador, κλονίζονται ακόμα περισσότερο. Ο πατέρας του, που ήταν ήδη δυσαρεστημένος από τη σχέση του με τη Gala, έγινε έξαλλος, όταν ο Dali παρουσίασε σε μια έκθεσή του στο Παρίσι το έργο του με τίτλο, Η ιερή καρδία του Ιησού Χριστού, που επάνω είχε γράψει το εξής: μερικές φορές φτύνω στο πορτραίτο της μητέρας μου για πλάκα.

Advertising

Ο Don Salvador απαίτησε ο γιός του να βγει και να απολογηθεί δημόσια για το έργο του, όμως ο Dali αρνήθηκε, από φόβο μήπως τον διαγράψουν από τη σουρεαλιστική κοινότητα. Έτσι στις 28 Δεκεμβρίου, διώκεται από το πατρικό του κακήν κακώς, και καταφεύγει με την Gala στο Lligat, και σιγά σιγά φτιάχνει την παραθαλάσσια βίλα των ονείρων του.


Μεσοπόλεμος

Το 1931 ζωγραφίζει έναν από τους διασημότερους πίνακές του, το Persistence of memory. Ο πίνακας αυτός, που απεικονίζει ρολόγια τσέπης να λιώνουν, είναι ένα από τα γνωστότερα σουρεαλιστικά έργα, και φανερώνει την άρνηση του Dali να δει το χρόνο ως άκαμπτο και ντετερμινιστικό.

Dali
Persistence of Memory.

 

Το 1934 γίνεται γνωστός στην Αμερική. Η έκθεσή του στη Νέα Υόρκη, όπου παρουσίασε και το Persistence of Memory είχε απίστευτη επιτυχία, και ο νεαρός Καταλανός ζωγράφος γίνεται παγκόσμιο φαινόμενο. Στο χορό που διοργάνωσαν προς τιμήν του, το Dali Ball, εμφανίστηκε, φορώντας μια γυάλινη προθήκη και από μέσα ένα σουτιέν.

Αν και η πλειοψηφία των σουρεαλιστών ήταν αριστεροί, ο Dali κράτησε ιδιαίτερα αμφιλεγόμενη στάση απέναντι στα έντονα πολιτικά φαινόμενα της εποχής. Θεωρούσε ότι ο σουρεαλισμός μπορούσε να μην έχει καμιά πολιτική στάση, και αρνούνταν κατηγορηματικά να αποκηρύξει το φασισμό. Εξαιτίας αυτού, οι σουρεαλιστές τον διέγραψαν από το σύλλογο τους, και μάλιστα μιλούσαν για αυτόν σε παρελθοντικό χρόνο, σαν να είχε πεθάνει. Η απάντηση του Dali σε όλα αυτά ήταν: Εγώ ο ίδιος είμαι ο Σουρεαλισμός.

Advertising

Το 1936 πήρε μέρος στην παγκόσμια έκθεση σουρεαλισμού στο Λονδίνο. Στο λόγο του με τίτλο fantomes paranoiaques authentiques εμφανίστηκε, φορDaliώντας στολή δύτη, για να μπορέσει να βουλιάξει στο ανθρώπινο ασυνείδητο, όπως είχε πει και ο ίδιος. Έφτασε μάλιστα στο χώρο, κρατώντας μια στέκα μπιλιάρδου και ένα ζευγάρι ρώσικα κυνηγόσκυλα, ενώ αναγκάστηκαν να του βγάλουν το κράνος, όταν κόντεψε να λιποθυμήσει από έλλειψη οξυγόνου.

Dali
Το τηλέφωνο – αστακός.

Tην ίδια χρονιά, στα 32 του, έγινε εξώφυλλο στο περιοδικό Time.  Eκείνη την εποχή, πάτρονάς του ήταν ο Edward James. Boήθησε τον Dali στα πρώτα βήματά του, αγοράζοντας έργα του, και στηρίζοντάς τον οικονομικά για δύο χρόνια. Μάλιστα, τον βοήθησε να δημιουργήσει δύο από τα εμβληματικότερα γλυπτά του, το τηλέφωνο αστακό και τον  καναπέ με τα χείλια, την Mae West. 

To 1938 o Dali γνωρίζει τον πατέρα της ψυχολογίας, Siqmund Freud. O Dali παθαίνει εμμονή με τον 82χρονο τότε Freud και αρχίζει κατευθείαν να σχεδιάζει το πορτραίτο του. Ο Freud φέρεται  να είπε πως αυτό το αγόρι μοιάζει φανατικό, δήλωση που έκανε πολύ ευτυχισμένο τον Dali, καθώς ο ήρωάς του ασχολήθηκε μαζί του. Την ίδια χρονιά, γνωρίζει την σχεδιάστρια μόδας Coco Chanel, η οποία τον κάλεσε να μείνει στο σπίτι της, το La Pausa, στη γαλλική Ριβιέρα, όπου έφτιαξε πολλά από τα έργα του.

Το 1939 στην παγκόσμια έκθεση της Νέας Υόρκης έστησε το περίπτερο του, το όνειρο της Αφροδίτης. Στο περίπτερο είχε περίεργα γλυπτά και αγάλματα, και γυμνά ζωντανά μοντέλα ή ντυμένα με στολές φτιαγμένες από θαλασσινά.

Advertising

Ο περίφημος καναπές με τα χείλια, Mae West.

Ισπανικός Εμφύλιος

Με το ξέσπασμα του Ισπανικού Εμφυλίου (1936-1939), ο Dali έφυγε απο την Ισπανία, και αρνήθηκε να πολεμήσει ή να στηρίξει ανοιχτά οποιαδήποτε από τις δύο πλευρές. Μετά την επιστροφή του στην Καταλονία, στο τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, φάνηκε να υποστηρίζει ανοιχτά τη δικτατορία που είχε εγκαθιδρύσει ο Franco. Ίσως έφταιγε η πρόσφατη στροφή του στο συντηριτικό καθολικισμό, πάντως οι περισσότερες δηλώσεις του ήταν υποστηρικτικές και διθυραμβικές. Υποστήριζε πως ο Franco καθάρισε την Ισπανία απο τις καταστροφικές δυνάμεις. Έστελνε μάλιστα συγχαρητήριες επιστολές στον ίδιο για τις εκτελέσεις των φυλακισμένων που είχε διατάξει. Τον συνάντησε και προσωπικά, ενώ έκανε και το πορτραίτο της εγγονής του.

Διαβάστε επίσης  Όσκαρ Κοκόσκα: ο καλλιτέχνης που πίστευε ότι ήταν υπεύθυνος για το Ναζισμό
Το πορτραίτο της εγγονής του Franco, δια χειρός Salvador Dali.

H μόνη πράξη ανοιχτής αντίστασης στο καθεστώς, ήταν πως ο Dali συνέχισε να εξυμνεί τον Lorca και το έργο του, που έπεσε από τα πυρά των φασιστών του Franco το 1936, παρ’ ότι ο ίδιος ο Franco είχε απαγορεύσει την κυκλοφορία των έργων του.


Δεύτερος Παγκόσμιος  Πόλεμος

Στην αρχή του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, ο Dali και η Gala έφυγαν στην Αμερική, όπου έζησαν 8 χρόνια μεταξύ Νέας Υόρκης και Καλιφόρνια. Ο George Orwell είχε πει τότε, πως ο Dali έφυγε σαν αρουραίος από τη Γαλλία, με το που αισθάνθηκε κίνδυνο, ενώ είχε πλουτίσει τόσο στην προπολεμική Γαλλία. Με την άφιξή του στη Νέα Υόρκη, στράφηκε στον Καθολικισμό. Το 1941 έγραψε το σενάριο για την ταινία Moontide και το 1942 την αυτοβιογραφία του με τίτλο Η Μυστική Ζωή του Salvador Dali.


Επιστροφή Στην Ισπανία

Το 1948 γυρίζει πίσω στην Ισπανία με τη Gala. Η αποδοχή του προς το καθεστώς του Franco έτυχε μεγάλης αποδοκιμασίας από Ισπανούς καλλιτέχνες που ήταν ακόμα στην εξορία.

Advertising

Τα τελευταία χρόνια της καριέρας του δεν περιορίστηκε μόνο στη ζωγραφική, αλλά πειραματίστηκε πολύ με τις οφθαλμαπάτες και τα οπτικά εφέ. Επίσης, πειραματίστηκε με τον ποιντιλισμό και τα ολογράμματα στην τέχνη. Από το 1950 άρχισε να βάζει στα έργα του σχέδια από αυγά και κέρατα ρινόκερου, γιατί θεωρούσαν, πως είχαν σύνδεση με την Παναγία.

To 1968 γυρίζει ένα χιουμοριστικό τηλεοπτικό σπότ για τις σοκολάτες Lanvin, όπου έλεγε τη φράση: είμαι τρελός για σοκολάτες Lanvin!, ενώ παράλληλα δάγκωνε ένα σοκολατάκι, αλληθώριζε, και τα μουστάκια του γυρνούσαν προς τα πάνω.

To 1969 σχεδιάζει το λογότυπο των γλειφιτζουριών Chupa Chups και την καμπάνια του διαγωνισμού τραγουδιού της Eurovision που έγινε εκείνη τη χρονιά στη Μαδρίτη. Το 1968 αγοράζει μια βίλα στην Gala στο Pubol, όπου η Gala μετά το 1971 φεύγει μόνη της εκεί για ολόκληρες εβδομάδες, και ο Dali μπορούσε να την επισκεφτεί, μόνο αφού θα έπαιρνε την άδειά της.

Το 1980 σε ηλικία 76 ετών, ο Dali αρχίζει να παραπέει και να εμφανίζει συμπτώματα που μοιάζουν να είναι Πάρκινσον. Σύμφωνα με μαρτυρίες, η Gala, που δεν ήταν τότε καλά στα μυαλά της, του χορηγούσε μεγάλες ποσότητες από κοκτέιλ διάφορων φαρμάκων χωρίς συνταγή, που παρέλυσαν σταδιακά το νευρικό του σύστημα.

Advertising

Το 1982 ο βασιλιάς της Ισπανίας Juan Carlos, ανακυρρήτει τον Dali σε Μαρκήσιο του Pubol, ένας τίτλος που παρέμεινε κληρονομικός ως το  1983, όταν ο Dali ζήτησε να γίνει ισόβιος.

Στις 10 Ιουνίου 1982 η Gala πεθαίνει σε ηλικία 87 ετών. Με το θάνατό της, ο Dali έχασε τη θέληση του για ζωή. Προσπάθησε πολλές φορές να δώσει τέλος στη ζωή του με διάφορους τρόπους, όπως να κρατά επίτηδες αφυδατωμένο τον εαυτό του.

To Mάιο του 1983 ο Dali παρουσιάζει το τελευταίο έργο του, το Swallow’s Tail.

Στις 23 Ιανουαρίου 1989 το πρωί, την ώρα που άκουγε τον αγαπημένο του δίσκο, τον Tristand and Isolde, ο Dali πεθαίνει απο καρδιακή ανεπάρκεια, δίνοντας ένα ταιριαστό φινάλε σε μια ζωή αφιερωμένη στο σουρεαλισμό.

Advertising

Swallow’s Tail.

Σχέσεις, Σεξ Και η Ζωή Με Την Gala

Ένα πολύ ιδιαίτερο κεφάλαιο της ζωής και της περσόνας του Dali ήταν η σεξουαλικότητά του. Πολλά γεγονότα και ακόμα περισσότερες φήμες συνθέτουν έναν ιδιόμορφο άνθρωπο με αμφιλεγόμενη σεξουαλικότητα και με σχέσεις ζωής γεμάτες πάθος και δημιουργία.

Διαβάστε επίσης  «Επιχείρηση 13»: Το «σταλινικό» σχέδιο εξόντωσης των Ελλήνων της ΕΣΣΔ
Dali
Great Masturbator.

Κατά τη διάρκεια της παιδικής του ηλικίας, ο πατέρας του Dali τον ανάγκαζε να βλέπει εικόνες από γεννητικά όργανα, που είχαν παραμορφωθεί από σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Αυτό έκανε το νεαρό τότε Dali να αποκτήσει έντονη φοβία, αλλά και εμμονή με το σεξ και την ανικανότητα. Τα θέματα αυτά απεικονίζονται σε πολλά έργα του και κυρίως στο Great Masturbator. 

To 1922 o Dali γνωρίζει τον Federico Garcia Lorca, που ήταν ανοιχτά γκέι. Υπάρχουν διάφορες φήμες για τη φύση της σχέσης των δύο αντρών, κυρίως λόγω της εμμονής που απέκτησε ο Dali μετά τη δολοφονία του Lorca το 1936. Αν και ο ίδιος ο Dali αρνήθηκε τα πάντα, υπάρχει αλληλογραφία μεταξύ τους, που δείχνει τη πιθανότητα σχέσης. Αργότερα, παραδέχθηκε πως ελκύονταν και από άντρες, αρκεί αυτοί να ήταν θηλυπρεπείς.

Το 1929 γνωρίζει την Εlena Ivanovna Diakonova, γνωστή και ως Gala. H Gala ήταν Ρωσίδα, και όταν τη γνώρισε ο Dali, ήταν παντρεμένη με το σουρεαλιστή ποιητή Paul Eluard. Η σχέση τους ξεκίνησε σχεδόν αυτόματα. Όταν γνώρισε τη Gala, ο Dali ήταν κατά πάσα πιθανότητα παρθένος, εξαιτίας της φοβίας του να τον ακουμπάνε και της φοβίας του για τα γυναικεία γεννητικά όργανα.  Φημολογείται πως ο ίδιος δε συμμετείχε ποτέ στις σεξουαλικές πράξεις και απλώς κοιτούσε.

Advertising

Η παρουσία της Gala παρ’ ΄όλα αυτά ήταν καθοριστική για τον Dali. Από τα πρώτα χρόνια της σχέσης τους, τον ενέπνευσε, και εμφανίστηκε σε αναρίθμητα έργα του. Ήδη από τη δεκαετία του ’30, υπέγραφε τα έργα του και με το όνομα της Gala, γιατί πίστευε πως η παρουσία της ήταν καταλυτική για την έμπνευση και την ολοκλήρωσή τους.

Αν και η σχέση τους έχει χαρακτηριστεί από πολλούς καταστροφική, το μόνο σίγουρο είναι, πως χωρίς τη Gala o Dali δε θα ήταν ο ίδιος, και όπως είχε μάλιστα πει: Αγαπώ την Gala περισσότερο από τη μητέρα μου, περισσότερο από τον πατέρα μου, περισσότερο από τον Πικάσο, περισσότερο ακόμη και από το χρήμα.

Μια ακόμα διάσημη μούσα και ερωμένη του Dali ήταν το μοντέλο και τραγουδίστρια Amanda Lear. Το μεγάλο μυστήριο που καλύπτει την ταυτότητα της Amanda Lear, καθώς και η έντονη φημολογία πως ήταν transexual, έστρεψε κατευθείαν όλα τα βλέμματα στο ειδύλλιο. Γνωρίστηκαν στο κλαμπ Castel του Παρισιού και η Lear γοητεύτηκε αμέσως από τον Dali.

Υπέκυψα αμέσως στη γοητεία αυτού του τύπου που μου απήγγειλε στίχους του Λόρκα και με συνέκρινε με τον πίνακα Melen­co­lia του Dürer. Ένας υπέροχος κύριος, ο οποίος ανακοίνωνε μόλις σε έβλεπε ότι ήταν σεξουαλικά ανίκανος, πίνοντας τσάι στη σουίτα του ξενοδοχείου Meurice, ενώ γύρω του χόρευαν ηθοποιοί από τη μουσική κωμωδία Hair, τους οποίους εκείνος έβλεπε ως αγγέλους της αναγέννησης.

Advertising

Η γνωριμία της Gala με την Lear ήταν πολύ περίεργη. Ο Dali της είχε δώσει ακριβείς οδηγιές για το τι φοράει και πως θα έχει τα μαλλιά της, για να συναντήσει τη γυναίκα του. Στην αρχή η σχέση των δύο γυναικών δεν ήταν καλή, όμως με τα χρόνια έγιναν φίλες. Η Gala μάλιστα ήθελε να βάλει την Lear να ορκιστεί, πως αφού πεθάνει, θα παντρευτεί αυτή τον Dali, πράγμα όμως που η Lear αρνήθηκε γιατί τότε είχε απογειωθεί η μουσική της καριέρα.

 


O Salvador Dali δίχασε με τη ζωή του και με την τέχνη του. Σίγουρα όμως δεν πέρασε απαρατήρητος. Το αντίθετο μάλιστα. Η διεστραμμένη ιδιοφυΐα του τον κατέστησε το αιώνιο σύμβολο του avant-garde και όπως είπε και ο ίδιος: Δεν κάνω ναρκωτικά, είμαι τα ναρκωτικά. Ας τον απολαύσουμε στο παρακάτω βίντεο.

 

Πηγήhttps://en.wikipedia.org/wiki/Salvador_Dal%C3%AD

Advertising

Αρθρα απο την ιδια κατηγορια

5 υπέροχοι προορισμοί για το Σαββατοκύριακο

Όλοι οι άνθρωποι έχουμε ανάγκη από μικρές, κοντινές και
Inland Empire

«Inland Empire»: Το αινιγματικό «κύκνειο άσμα» του David Lynch

Αν και το «Mullholand Drive» χαρακτηρίστηκε ως μια από τις