Ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν μια γενικευμένη σύγκρουση Ευρωπαϊκών Δυνάμεων. Η αρχή του τοποθετείται τον Ιούλιο του 1914 και το τέλος του 4 χρόνια μετά, στις 11 Νοεμβρίου 1918. Την έννοια του Παγκόσμιου την προσέδωσε η επέκταση της στην περιφέρεια, με ενεργή συμμετοχή αποικιακών στρατευμάτων καθώς και την εμπλοκή των αμερικανικών. Οι ανθρώπινες απώλειες ήταν εκτεταμένες. Χάθηκαν περίπου 9 εκατομμύρια στρατιώτες και 13,5 εκατομμύρια άμαχοι. Στη Μάχη του Σομμ ο φόρος αίματος που πληρώθηκε ήταν βαρύς.
Η πιο αιματηρή μάχη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου αλλά και στην ιστορία της ανθρωπότητας, μαζί με αυτή του Βέρντεν, ήταν η Μάχη του Σομμ.
Το 1915 πραγματοποιήθηκε η διάσκεψη του Σαντιγί. Αποφασίστηκαν ταυτόχρονες επιθέσεις το επόμενο έτος. Οι Ρώσοι θα έκαναν επίθεση στο ανατολικό μέτωπο, οι Ιταλοί στις Άλπεις και οι Άγγλοι με τους Γάλλους στο δυτικό μέτωπο. Στόχος αυτού του σχεδίου ήταν η αποδυνάμωση των γερμανικών στρατευμάτων.
Τα σχέδια για την κοινή επίθεση είχαν μόλις αρχίσει να παίρνουν μορφή, όταν στις 21 Φεβρουαρίου 1916 εκδηλώθηκε η επίθεση των Γερμανών στο Βερντέν.
Οι Γάλλοι αναγκάστηκαν να υπερασπιστούν το Βερντέν και έτσι δεν μπόρεσαν να συμμετάσχουν στη μάχη του Σομμ. Ως αποτέλεσμα βάρος της μάχης έπεσε στους Βρετανούς. Ενώ μαινόταν η μάχη του Βερντέν, ο στόχος της επίθεσης στον Σομμ άλλαξε. Αντί για ένα αποφασιστικό χτύπημα εναντίον της Γερμανίας, έγινε τώρα απλός αντιπερισπασμός για την ανακούφιση της πίεσης στο γαλλικό μέτωπο.
Ο στρατός της Μεγάλης Βρετανίας κατά την έναρξη του πολέμου είχε ισχύ 6 στρατών. Μετά τις μάχες του 1914 και 1915 ήταν, στην κυριολεξία αποδεκατισμένος, με το μεγαλύτερο μέρος του να αποτελείται από εθελοντές. Επειδή όμως υπήρχε μεγάλη έλλειψη από αξιωματικούς για τις εκδόσεις εντολών, γινόντουσαν πολλές προαγωγές χωρίς να υπάρχουν οι απαραίτητες ικανότητες, με αποτέλεσμα να πέφτει γενικά η ποιότητα των στρατευμάτων, και να υπονομεύεται η εμπιστοσύνη των στρατιωτών στους διοικητές.
Η μάχη του Σομμ ξεκίνησε την 1η Ιουλίου 1916 και έλαβε τέλος στις 18 Νοεμβρίου του ίδιου έτους. Ο τραγικός απολογισμός ήταν περισσότερα από ένα εκατομμύριο θύματα μέσα σε μόλις τέσσερις μήνες.
Στο τέλος της αναμέτρησης, οι απώλειες στο Σομμ ήταν μεγαλύτερες από εκείνες του Βερντέν. Την πρώτη ημέρα της μάχης, την 1η Ιουλίου, τουλάχιστον 20.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Επρόκειτο για την πιο αιματηρή μάχη που έδωσαν οι Βρετανοί. Η προβολή της προπαγανδιστικής ταινίας «The Battle of the Somme»(Η Μάχη του Σομμ), η οποία περιείχε αυθεντικές σκηνές γυρισμένες τις πρώτες ημέρες στο πεδίο της μάχης, προκάλεσε σοκ στους Βρετανούς. Ακόμη και σήμερα οι σκηνές που αποτυπώνουν τις συνθήκες διαβίωσης μέσα στα χαρακώματα, τις μάχες, τους τραυματίες και τα θύματα προκαλούν αίσθημα απόγνωσης. Όπως και στο Βέρντεν, της μάχης ακολούθησε σφυροκόπημα του πυροβολικού. Ένα συνεχές σφυροκόπημα για πέντε ημέρες και νύχτες όπου έπεσαν τουλάχιστον 1,7 εκατομμύρια βλήματα. Έπειτα άρχισαν οι μάχες.
Το βασικό χαρακτηριστικό του Α΄Παγκοσμίου Πολέμου ήταν οι μάχες των χαρακωμάτων. Επρόκειτο για μια μέθοδο που είχε σκοπό την προστασία απέναντι στην ευρεία χρήση των πολυβόλων και του πυροβολικού.
Οι συνθήκες ήταν άθλιες. Τεράστιοι αρουραίοι επιτίθεντο στους στρατιώτες και έτρωγαν τα αυτιά ή τα μάτια τους όσο εκείνοι προσπαθούσαν να κοιμηθούν. Ψείρες, μολύνσεις και αρρώστιες ήταν επίσης οι εχθροί των στρατιωτών.
Στη Μάχη του Σομμ τα πυροβόλα θέριζαν κυριολεκτικά, όπως προκύπτει από τις συγκλονιστικές μαρτυρίες των στρατιωτών που πολέμησαν. H τεχνολογική υπεροχή της γερμανικής οπλοβιομηχανίας στον τομέα των πολυβόλων έδωσε το αμυντικό πλεονέκτημα. Eπίσης, χρησιμοποιήθηκαν χημικές βόμβες με δηλητηριώδη αέρια. Για πρώτη φορά τα άρματα μάχης εμφανίστηκαν στο πεδίο της μάχης από τους Βρετανούς. Οι βομβαρδισμοί, η βροχή, η λάσπη είχαν δημιουργήσει ένα περιβάλλον εφιαλτικό, μια κόλαση.
Οι στρατιώτες σκαρφάλωναν σε υψώματα για να βγουν από τα χαρακώματα και τους κρατήρες που άνοιγαν οι οβίδες. Στην προσπάθεια τους αυτή διαμελίζονταν από τις σφαίρες των πυροβόλων. Αιμόφυρτοι και αποπροσανατολισμένοι έπρεπε μόνο να προχωρούν μπροστά. Όποιος οπισθοχωρούσε εκτελείτο από τους αξιωματικούς επί τόπου. Oι Bρετανοί περιέγραψαν αργότερα ανατριχιαστικές σκηνές, όπου αιμορραγούσαν και εντελώς χαμένοι έπεφταν πάνω στα πτώματα για να καλυφθούν.
Στις 13 Νοεμβρίου 1916 οι Βρετανοί είχαν καταλάβει τις πόλεις Beaumont, Hamel και Beaucourt, ενώ πέντε ημέρες αργότερα Γάλλοι και Βρετανοί αποφάσισαν να τερματίσουν την επίθεση. Έως σήμερα παραμένει αμφίβολο κατά πόσον η επίθεση στον ποταμό Σομ ήταν επιτυχής. Το Δυτικό Μέτωπο δεν κατέρρευσε. Το συμμαχικό μέτωπο μέσα σε τέσσερις μήνες είχε προωθηθεί περίπου 9,7 χιλιόμετρα σε ένα μέτωπο 25 χιλιομέτρων με κόστος σε ανθρώπινες ζωές 419.000 Βρετανούς και 202.567 Γάλλους, ενώ από την πλευρά των Γερμανών οι απώλειες έφτασαν τους 465.181.
Μέχρι και το 1930, η κοινή γνώμη από τη βρετανική πλευρά ήταν ότι επρόκειτο για μια πολύ δύσκολη νίκη εναντία σε ένα γενναίο και πολύ έμπειρο αντίπαλο. Αργότερα ασκήθηκε έντονη κριτική από ανώτατους αξιωματούχους του κράτους. Τον χαρακτήρισαν πόλεμο της φθοράς.
Είναι ευρέως γνωστό ότι η Μάχη του Σομμ ήταν η αρχή των σύγχρονων στρατών και οπλικών συστημάτων. Παράλληλα αποτελεί μία θλιβερή και αιματοβαμμένη σελίδα στην ιστορία της ανθρωπότητας.
