Τις περισσότερες ώρες της ημέρας δεχόμαστε καταιγισμό από ειδήσεις, μεγάλο μέρος των οποίων έχουν αρνητική χροιά. Η καταστροφή και η διαφθορά είναι τα επικρατέστερα στοιχεία που προβάλλονται, πράγμα που αναπόφευκτα μας προκαλεί συναισθήματα θυμού, φόβου, θλίψης, αγανάκτησης κ.ά. Δεν είναι λίγες οι φορές που παραπονιόμαστε και κατηγορούμε τα μέσα ενημέρωσης πως η προβολή των τόσο αρνητικών ειδήσεων γίνεται εσκεμμένα και πως μάλλον κάτι θέλουν να πετύχουν με τέτοιου είδους εγχειρήματα. Πιθανόν αυτός να είναι ένας βάσιμος ισχυρισμός, αφού πολλά είναι ελεγχόμενα από τους “ανωτέρους”, αλλά μήπως βάζουμε και εμείς το λιθαράκι μας σε αυτόν τον αέναο κύκλο της αρνητικότητας που μας κατακλύζει;
Σύμφωνα με τους κοινωνικούς ψυχολόγους οι άνθρωποι έχουμε “εξοπλιστεί” από τη φύση μας με αυτό που ονομάζουν “Προκατάληψη της Αρνητικότητας” (Negativity bias). Πρόκειται για ένα φαινόμενο κατά το οποίο τείνουμε να δίνουμε περισσότερη προσοχή σε κακές πληροφορίες παρά σε καλές. Αυτό, ισχυρίζονται πως συχνά οφείλεται στην ανάγκη του ανθρώπου να επιβιώσει. Οι άσχημες ειδήσεις, δηλαδή, λειτουργούν ως ένα προμήνυμα το οποίο τον βοηθά στο να αλλάξει μια συμπεριφορά του προκειμένου να αποφύγει έναν πιθανό κίνδυνο. Η συγκεκριμένη λειτουργία φαντάζει θετική και μπορεί πραγματικά να είναι, όμως ένα νόμισμα έχει δύο όψεις. Η άλλη όψη είναι εκείνη που θέλει τον άνθρωπο χαιρέκακο. Όταν συμβαίνει κάτι δυσάρεστο, τείνει να χαίρεται με την δυστυχία του άλλου γιατί κάτι τέτοιο ανυψώνει αυτόν τον ίδιο. Πολύ κοντά σε αυτόν τον ισχυρισμό βρίσκεται και εκείνος που θέλει τον άνθρωπο να είναι πιο πιθανό να κατηγορήσει κάποιον άλλον για ένα αρνητικό γεγονός παρά να του δώσει εύσημα για ένα θετικό.
Τι λένε έρευνες, πειράματα και μελέτες;
Ο Stuart Soroka μαζί με τον Marc Trussler μελέτησαν 17 χώρες σχετικά με το πως αντιδρούν οι άνθρωποι σε θετικές ή αρνητικές ειδήσεις. Τους δόθηκαν επτά τυχαίες ιστορίες του BBC World News, κατά την παρακολούθηση των οποίων φορούσαν ακουστικά που ακύρωναν τον θόρυβο αλλά και αισθητήρες δαχτύλων που κατέγραφαν την αγωγιμότητα του δέρματός τους καθώς και τον όγκο του παλμού τους. Εκείνο που διαπιστώθηκε μετά το πέρας του πειράματος ήταν πως οι αρνητικές ειδήσεις ήταν εκείνες που προκάλεσαν ισχυρότερες φυσιολογικές αντιδράσεις και συγκέντρωσαν πολύ περισσότερη προσοχή σε σχέση με θετικές ή ουδέτερες. Οι ίδιοι ερευνητές διεξήγαγαν μια ακόμη μελέτη για να ελέγξουν εάν οι καταναλωτές που υποστηρίζουν πως προτιμούν τα καλά νέα κάνουν πράγματι περισσότερα κλικ σε αυτές. Όμως μαντέψτε… Δεν το έκαναν. Η επιθυμία, συνεπώς, με την πράξη πολλές φορές φαίνεται να μην συνάδουν.
Μια άλλη μελέτη που διεξήχθη, αφορούσε στο ότι οι αντιλήψεις για την αρνητικότητα που προβάλλουν οι ειδήσεις διαφέρουν ανάλογα με το θέμα που παρουσιάζουν. Το δείγμα που αξιοποιήθηκε στην προκειμένη περίπτωση ήταν Αμερικάνοι. Οκτώ στους δέκα δήλωσαν πως τα αγαπημένα τους θέματα είναι η πολιτική και η οικονομία τα οποία είχαν εμφανώς αρνητική ειδησεογραφική κάλυψη σε αντίθεση με θέματα όπως η τεχνολογία και η επιστήμη που η κάλυψή τους ήταν κατά κύριο λόγο θετική όμως δεν ήταν ιδιαίτερα προτιμητέα. Εκτός αυτού, από την ίδια μελέτη ανέκυψε πως κάθε επιπρόσθετη αρνητική λέξη που εμφανίζεται σε μια επικεφαλίδα αυξάνει την αναλογία κλικ προς τον αριθμό εμφανίσεων κατά 2 περίπου τοις εκατό.
Ο Gunther Lengauer πραγματοποίησε μια έρευνα στην οποία αποδείχθηκε πως από τα μέσα της δεκαετίας του 2000 μόνο το 6% των ειδήσεων ανέφερε θετικές εξελίξεις. “Τα κακά νέα πουλάνε” ισχυρίστηκε ο ίδιος έπειτα από την ανάδειξη αυτού του ποσοστού. Βασισμένο στη συγκεκριμένη μελέτη, το City Reporter επιχείρησε να αλλάξει την οπτική γωνία των γεγονότων που προέβαλαν ώστε να φαίνονται πιο θετικές. Έπειτα όμως από την συγκεκριμένη αλλαγή, η τηλεθέαση μειώθηκε κατά δύο τρίτα.
Γενικά, οι δυνάμεις της αγοράς φαίνεται να παράγουν ειδήσεις βάσει των συμφερόντων των καταναλωτών, συμπεριλαμβανομένης και της αρνητικότητας. Ή μήπως όχι μόνο των καταναλωτών;
Πηγές:
Why the news is so negative — and what we can do about it. Ανακτήθηκε από: https://www.vox.com/the-highlight/23596969/bad-news-negativity-bias-media
Psychology: Why bad news dominates the headlines. Ανακτήθηκε από: https://www.bbc.com/future/article/20140728-why-is-all-the-news-bad
The (Political) News is Too Negative. Ανακτήθηκε από: https://www.americansurveycenter.org/newsletter/the-political-news-is-too-negative/
Why We Seem to Prefer Bad News Over Good News. Ανακτήθηκε από: https://raybwilliams.medium.com/why-we-seem-to-prefer-bad-news-over-good-news-395968a3af4e
