Η διπολική διαταραχή είναι μια περίεργη κατάσταση που βιώνει το άτομο, μια κατάσταση εναλλασσόμενης διάθεσης σε τακτά χρονικά διαστήματα. Μια διαταραχή της διάθεσης, μια χρόνια νόσος του εγκεφάλου που χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες και έντονες μεταπτώσεις. Είναι γνωστή και ως διπολική συναισθηματική διαταραχή, μανιοκαταθλιπτική διαταραχή ή απλώς μανιοκατάθλιψη. Το άτομο που πάσχει από την διπολική διαταραχή έχει εναλλασσόμενες περιόδους φυσιολογικής διάθεσης, περιόδους μανίας, υπομανίας ή κατάθλιψης. Είναι μια ψυχική ασθένεια που τα άτομα βιώνουν επεισόδια ανεβασμένης ή ευερέθιστης διάθεσης . Τα επεισόδια μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα στην ικανότητα του ανθρώπου να λειτουργήσει φυσιολογικά στην καθημερινότητα του. Η θεραπεία περιλαμβάνει σταθεροποιητές διάθεσης, αντιεπιληπτικά φάρμακα καθώς και ψυχοθεραπεία.
Τα επεισόδια της εναλλασσόμενης διάθεσης που αντιμετωπίζει ο ασθενής είναι μια περίοδος που εκείνος δεν αντιλαμβάνεται ούτε τι κάνει ούτε πως συμπεριφέρεται και μπερδεύει τους γύρο του.
Σημάδια της διπολικής διαταραχής:
Το άτομο πρέπει να έχει εκδηλώσει τουλάχιστον ένα μανιακό επεισόδιο που θα πρέπει να διαρκέσει τουλάχιστον μια εβδομάδα και να περιλαμβάνει τα παρακάτω σημάδια:
- Να έχει αυξημένη, επιθετική, ή ευερέθιστη διάθεση
- Να έχει αλλαγές στην ομιλία του (να μιλάει γρήγορη και υπερβολικά)
- Να έχει μειωμένη ανάγκη για ύπνο (24 ώρες το 24ωρο βρίσκεται σε εγρήγορση)
- Να αλλάζει επανειλημμένα αντικείμενο συζήτησης σε θέματα που δεν σχετίζονται μεταξύ τους
- Αυξημένη δραστηριότητα και προσήλωση σε καθημερινούς, απλούς “στόχους”
- Παρορμητικότητα και κακή κρίση (όπως οι παράλογες δαπάνες, το υπερβολικό ξεφάντωμα και η ασυδοσία στις πράξεις)
Η διπολική διαταραχή χωρίζεται σε υποκατηγορίες.
- Διπολική διαταραχή τύπου(Ι): επεισόδια μανίας ή μεικτά επεισόδια (μανία-κατάθλιψη).
- Διπολική διαταραχή τύπου (ΙΙ): συνδυασμός επεισοδίων κατάθλιψης και ήπιας μανίας.
- Διπολική διαταραχή μη προσδιοριζόμενη: τυπικά συμπτώματα της διπολικής διαταραχής, χωρίς όμως να μπορεί να προκύψει διάγνωση.
- Κυκλοθυμική διαταραχή: επεισόδια υπο-μανίας (ήπιας μορφής μανία) και ήπια επεισόδια κατάθλιψης για δύο χρόνια τουλάχιστον.
Τα τακτικά επεισόδια της εναλλασσόμενης διάθεσης του ασθενή θα σας κάνει να αναρωτιέστε γιατί γίνεται αυτό. Τα επεισόδια με εναλλασσόμενη διάθεση από κατάθλιψη σε μανία, από υπομανία σε μανία, σε μανιοκατάθλιψη τείνουν να εξασθενούν τον ασθενή και εσάς. Πρέπει να είσαστε προσεκτικοί καθώς το άτομο μπορεί να έχει σκέψεις για να κάνει κακό στον εαυτό του. Μέχρι την σταθεροποίηση του πρέπει να παρακολουθείτε από τον θεράποντα γιατρό αλλά και από εσάς τους ίδιους.
Καταθλιπτικό επεισόδιο:
Όταν το άτομο με διπολική διαταραχή βρίσκεται σε καταθλιπτικό επεισόδιο νοιώθει αβοήθητο και διακατέχεται από ένα δυσάρεστο συναίσθημα. Έχει απώλεια ενδιαφέροντος. Υπάρχει μια ποικιλία συναισθημάτων και σωματικών προβλημάτων μειώνοντας την ικανότητα να λειτουργεί κάποιος στην εργασία και στο σπίτι. Χαρακτηριστικά των καταθλιπτικών επεισοδίων είναι:
- Επίμονη κατάθλιψη ή ευερέθιστη διάθεση
- Μειωμένο ενδιαφέρον για δραστηριότητες
- Προβλήματα στην όρεξη, το σωματικό βάρος, τον ύπνο
- Αυξημένη συχνότητα κόπωσης
- Αίσθημα αναξιότητας
- Δυσκολία στη συγκέντρωση
- Σκέψεις θανάτου ή σκέψεις/σχέδια/πράξεις αυτοκτονίας
Μανιακό επεισόδιο:
Όταν το άτομο βιώνει ένα μανιακό επεισόδιο υπάρχει μια ασυνήθιστα υψηλό επίπεδο ενέργειας και δραστηριότητας. Έχουν λιγότερη ανάγκη για ύπνο, βιώνουν πολλαπλές σκέψεις και δε συγκεντρώνονται. Μιλάνε ακατάπαυστα επαναλαμβάνοντας πολλές φορές τα ίδια χωρίς να το καταλαβαίνουν. Στην διάρκεια αυτών των επεισοδίων μπορεί να έχουν επιθετική ή αλλόκοτη συμπεριφορά που δεν είχαν πριν.
Επεισόδιο υπομανίας:
Η διάγνωση της υπομανίας είναι πιο δύσκολη αφού το άτομο μπορεί να είναι λειτουργικό και υπερπαραγωγικό για μεγάλο διάστημα. Μοιάζει με τα μανιακά επεισόδια με μικρότερη κλινική αναπαράσταση.
Η υποστήριξη που πρέπει να δώσετε:
Για να υποστηρίξετε ψυχικά έναν άνθρωπο με διπολική διαταραχή πρώτα πρέπει να οπλιστείτε με πολύ υπομονή για να μπορέσετε να υποστηρίξετε με ψυχική δύναμη εσάς πρώτα. Έχετε να αντιμετωπίζεται πολλαπλά επεισόδια εναλλασσόμενης διάθεσης που θα σας κάνει πολλές φορές να αναρωτιέστε τι συμβαίνει. Πρέπει να δώσετε έναν αγώνα με τις δικές σας αντοχές, τα δικά σας συναισθήματα που θα μεταλλάζουνε ίσως και κάθε πέντε λεπτά. Από χαρά όταν θα λέτε πάμε καλά, από λύπη όταν θα βλέπετε πισωγυρίσματα, από εκνευρισμό γιατί θα πρέπει να λέτε και να εξηγείτε τα ίδια και τα ίδια ακόμα και για τα αυτονόητα. Θα πρέπει να αντιμετωπίσετε τις μέρες που λυγίζετε, τις παρενέργειες των φαρμάκων που πρέπει και σεις να «αντιμετωπίσετε» μαζί με αυτόν που υποφέρει. Να παρατηρείτε την παραμικρή λεπτομέρεια σε κάθε εναλλασσόμενη διάθεση και συμπεριφορά, τις εκφράσεις, τι λέει, ακόμα και κάποια ασυνήθιστη κίνηση που δεν έκανε στο παρελθόν για να έχετε μια σωστή συνεργασία με τον θεράποντα γιατρό.
Η ανασφάλεια του επιδρά σε εσάς:
Την ανασφάλεια που νοιώθει ένα άτομο με διπολική διαταραχή θα την βιώσετε και σεις όταν θα πρέπει να αντιμετωπίσετε την χειραγώγηση προς το πρόσωπο σας. Θα προσπαθεί να σας δημιουργεί τύψεις συνέχεια για να κάνετε αυτό που θέλει. Αν υποκύψετε στον χειρισμό του έχει χαθεί η μισή προσπάθεια να βοηθηθεί ο ασθενής. Πρώτα πρέπει να καταλάβουν οι γύρο του πως δεν είναι ανίκανος αλλά ένας άνθρωπος που την μια μέρα θα λέει βαριέμαι να κάνω δουλείες και την άλλη πρέπει να προσπαθήσω ( κατά 90% δεν θα το τηρήσει ποτέ και από σας αυτό που θέλει είναι απλά να του το επιβεβαιώσετε πως δεν μπορεί να το κάνει). Πολλές φορές όσο εσείς θα αντιδράτε θα κάνει ακόμα πιο πολύ τον δυστυχισμένο για να τον λυπηθείτε. Βοηθιέστε τον χωρίς να τον νταντεύετε ακόμα και αν από μέσα σας πονάτε. Πολλές φορές θα σας πνίγει όλο αυτό, έχετε δρόμο να διανύσετε και μεγάλη απόσταση να καλύψετε μέχρι τα φάρμακα να σταθεροποιήσουν την κατάσταση του.
Σταθεροποίηση και πισωγυρίσματα:
Μετά από άπειρες επισκέψεις στον ψυχίατρο για να βρεθεί η σωστή αγωγή που θα ταιριάξει στον ασθενή θα επιτευχθεί η σταθεροποίηση του. Θα κληθείτε να αντιμετωπίσετε πολλές φορές μια εναλλασσόμενη συμπεριφορά. Όσο θα περνάει ο καιρός και μέρα με την μέρα θα βλέπετε την διαφορά θα αισθανθείτε πως έχετε κερδίσει την μάχη σε έναν αγώνα που από την αρχή φαινόταν χαμένος.
Θα υπάρξουν τα πισωγυρίσματα τους «επικίνδυνους» μήνες. Θα πρέπει να είσαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσετε αυτά τα μικρά πισωγυρίσματα που με την δική σας ενθάρρυνση και την απόκρουση του χειρισμού θα κρατήσουν το πολύ δυο εβδομάδες. Πρέπει να περιμένετε αυτά τα μικροεπεισόδια στις αλλαγές των εποχών. Θα επανέλθει για λίγο τα επεισόδια της εναλλασσόμενης διάθεσης. Ο Απρίλιος, ο Αύγουστος κ ο Οκτώβριος είναι μήνες που μπορεί να δείτε κάποιες γνώριμες παλιές συμπεριφορές μικρότερης διάρκειας και έντασης. Φυσικά θα πρέπει να είσαστε δίπλα του και να τον ενθαρρύνεται να ασχοληθεί με κάτι και να μην σκέφτεται αρνητικά. Καθώς και να επικοινωνήσετε με τον γιατρό και ακόμα καλύτερα να μιλήσει το ίδιο το άτομο μαζί του.
Στα πισωγυρίσματα θα πρέπει να βοηθήσει και ο ίδιος ο ασθενής. Στο να λέει πότε τον πιάνει και τι αισθάνεται. Όταν καταλαβαίνει να σας το λέει και να είναι διατεθειμένος πρώτα να βοηθήσει ο ίδιος τον εαυτό του και μετά εσείς. Σε καμία περίπτωση δεν τον αφήνουμε να χαθεί μέσα στις ανασφάλειες του.
Ο συμβιβασμός με την διπολική διαταραχή:
Το να συμβιβαστείτε με την ιδέα θα πρέπει πρώτα να βάλετε στο μυαλό σας πως ο άνθρωπος με διπολική διαταραχή δεν είναι τρελός αλλά ένας άνθρωπος παγιδευμένος μέσα στα συναισθήματα του. Τι έχει γίνει και πυροδότησε όλο αυτό θα το ανακαλύψετε με τον καιρό. Βασικό βήμα επίσης είναι να αποδεχτεί και ο ασθενής την κατάσταση του και να παίρνει τα φάρμακα του. Να κουβεντιάζεται μαζί του, δεν χρειάζεται να μη μιλάτε για αυτό λες και είναι έγκλημα. Όταν αισθανθεί οικία με την όλη κατάσταση θα προσέχει και εκείνος τον εαυτό του μέχρι που θα καταλαβαίνει πότε έρχεται το πισωγύρισμα.
Έχεις ελευθερία όταν αισθάνεσαι άνετα με το χαλινάρι σου.
