Θυμός: ένα άσχημο συναίσθημα

Ο καθένας έχει το δικαίωμα να θυμώσει για τον πιο απλό έως και τον πιο σύνθετο λόγο. Ο καθένας μπορεί να νευριάσει ή ακόμη, και να αντιδράσει κάπως απότομα σε ένα δυσάρεστο γεγονός. Δεν είναι εύκολο να αντιμετωπιστούν κάποια νέα δεδομένα και συνεπώς προβλήματα, όπως δεν είναι εύκολο να διατηρείται ο ανθρώπινος εσωτερικός έλεγχος. Σίγουρα υπάρχουν φορές, που οι δυνάμεις εγκαταλείπουν το παιχνίδι, η υπομονή εξαντλείται και έτσι, δημιουργούνται στενάχωρες καταστάσεις.

Μέχρι ποιο σημείο όμως είναι δικαιολογημένη μια απότομη συμπεριφορά;

Πόσες εκρήξεις θυμού μπορεί να αντέξει ένας άνθρωπος;

Αρχικά, ο όρος θυμός χαρακτηρίζεται ως ένα έντονο συναίσθημα πάθους. Κάθε φορά που ο κίνδυνος ελλοχεύει και το άτομο βρίσκεται σε κατάσταση απειλής αντιδρά βασιζόμενο στο συναίσθημα του θυμού. Εξάλλου πάντοτε η ταραχή, η προσβολή και η άρνηση πλήγωναν τον εγωισμό και προκαλούσαν άσχημες αντιδράσεις. Όσο και να θεωρείται ο θυμός, ένα φυσιολογικό συναίσθημα, αρκετές φορές οι συνέπειες του είναι καταστροφικές. Ως αποτέλεσμα θυμού, μπορεί να θεωρηθεί η αντεκδίκηση ή ακόμη και η σιωπή. Και με τις δύο ωστόσο, είναι εφικτό να προκληθούν σωματικές ή και ψυχολογικές διαταραχές. Ακόμα, μια βίαιη και “θυμική” αντίδραση έχει την δύναμη να καταστρέψει μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα την κοινωνική εικόνα κάποιου. Ο καθένας προσπαθεί με το μέγιστο των δυνατοτήτων του να χαλιναγωγήσει τα συναισθήματα και τις ορμές του για μεγάλα χρονικά διαστήματα.

Τι γίνεται όμως, όταν το ποτήρι ξεχειλίζει και ο έλεγχος δεν μπορεί πια να διατηρηθεί;

Συνδέεται ο θυμός με την βία;

Η πιο συχνή αντίδραση σε μια άβολη κατάσταση είναι η βία, σε όλες τις εκφάνσεις της. Ο λόγος και οι λέξεις μπορούν εύκολα να κατακεραυνώσουν κάποιον, να στιγματίσουν την ψυχή, και ίσως να αφήσουν ανεξίτηλα σημάδια μέσα στον χρόνο. Από την άλλη, η σωματική επαφή, εκτός από τον εξωτερικό πόνο συνδέεται άμεσα και με τον ψυχισμό. Όταν «αποφασίζει» το χέρι να ακουμπήσει ξένο άτομο χωρίς την συγκατάθεση του, οι έννοιες σεβασμός, ιδιωτικότητα και προσωπική ελευθερία καταρρίπτονται.
Ο αρχαίος Έλληνας, Ιατρός Ιπποκράτης που θεωρείται μία από τις εξέχουσες προσωπικότητες της ιατρικής υποστήριζε πως “οι συγκινήσεις είναι άμεσα συνδεδεμένες με τα συναισθήματα και αποτελούν αφετηρία έναρξης πολλών ασθενειών”. Εκτός από ταχυπαλμία, εφίδρωση, ταχεία αναπνοή και υπερκινητικότητα, μπορεί προκληθούν έντονα καρδιακά επεισόδια, αρρυθμίες της καρδιάς, μυϊκοί πόνοι και σπασμοί αντίστοιχα, εντερικές διαταραχές ή ακόμη και γαστρίτιδα.

Διαβάστε επίσης Ψυχική ανθεκτικότητα: είναι χάρισμα ή ικανότητα;

Πώς είναι εφικτό να περιοριστεί αυτό το συναίσθημα ;

Αρχικά, με ηρεμία και κατανόηση των συνθηκών. Όσο δύσκολη και να είναι μια κατάσταση πάντα κρύβεται μια λύση. Τα γρήγορα συμπεράσματα δεν βοήθησαν ποτέ στην διαλεύκανση μιας υπόθεσης, αντιθέτως περιέπλεκαν ιδιαίτερα τα πράγματα. Ο θυμός μόνο προβλήματα μπορεί να επιφέρει τόσο στον ανθρώπινο οργανισμό όσο και στον κοινωνικό περίγυρο. Ένας καλός τρόπος για να περιοριστεί το συγκεκριμένο συναίσθημα, είναι να καταναλώνεται η ενέργεια και η εσωτερική ένταση σε διάφορες δραστηριότητες.

Ο αθλητισμός για παράδειγμα, είναι ένα καλό μέσο για την διαχείριση των συναισθημάτων και γενικότερα των αντιδράσεων. Όταν το άτομο μάθει να λειτουργεί συλλογικά τότε, καταλαβαίνει την έννοια του σεβασμού και της αλληλεγγύης.
Το διάβασμα και η καλλιέργεια του πνεύματος. Όσο περισσότερο μελετά ο άνθρωπος και διευρύνονται οι ορίζοντες του, τότε συνειδητοποιεί ότι μόνο με τον διάλογο είναι εφικτό να δοθούν λύσεις σε διάφορα ζητήματα. Η φωνή είναι μέσο επιβολής και μορφή βίας. Η φωνή έχει το χάρισμα να καλύπτει τα μηδαμινά επιχειρήματα του θύτη και να προσπαθεί να αφοπλίσει το θύμα.
Ένα ακόμη μέσο μπορεί να θεωρηθεί, η γραφή ή ζωγραφική. Ένα γραπτό κείμενο, ένα ποίημα ή ένα πορτραίτο αποτελούν πηγή έκφρασης. Πιο συγκεκριμένα, το κείμενο έχει την ιδιότητα να διατηρεί τις σκέψεις και τις ανασφάλειες αποτυπωμένες πάνω στο χαρτί. Όταν λοιπόν, η καταιγίδα κοπάσει τότε είναι πιο εύκολο να διακριθεί η πηγή του προβλήματος.

Τέλος, είναι πιο εύκολο να αντιμετωπιστεί ένα πρόβλημα όταν αλλαχθεί η οπτική γωνία. Δεν είναι λογικό ως πρώτο αμυντικό μηχανισμό να διατίθεται ο θυμός και η επίθεση. Αν η κάθε καινούρια κατάσταση που διαταράσσει τον ψυχισμό του ατόμου αντιμετωπίζεται ως “πρόκληση” τότε το άτομο θα άλλαζε τρόπο ζωής και θα έβλεπε διαφορετικά τα πράγματα. Είναι πιο έξυπνο λοιπόν να αντιμετωπίζεται το κάθε πρόβλημα ως πρόκληση παρά ως καταστροφή. Εν κατακλείδι μια σημαντική φράση του Αριστοτέλη ίσως βοηθήσει λίγο την κατάσταση:

Διαβάστε επίσης Το αίσθημα της επάρκειας: Γιατί να νιώθω ξεχωριστός

‘Ο καθένας μπορεί να θυμώσει, αυτό είναι εύκολο. Αλλά το να θυμώνει κανείς με το σωστό άτομο, στο σωστό βαθμό και την σωστή στιγμή, για την σωστή αιτία και με το σωστό τρόπο, αυτό δεν είναι εύκολο’.

Πηγές: