
ανώριμα ωάρια : Οι επιστήμονες λένε ότι έκαναν ένα δυνητικά σημαντικό – και πιθανώς αμφιλεγόμενο – βήμα προς τη δημιουργία ανθρώπινων αυγών σε ένα εργαστηριακό πιάτο. Μια ομάδα Ιαπώνων επιστημόνων μεταμόρφωσε τα ανθρώπινα κύτταρα αίματος σε βλαστοκύτταρα, τα οποία στη συνέχεια μετατράπηκαν σε πολύ ανώριμα ανθρώπινα ωάρια.
Τα ωάρια είναι πολύ ανώριμα για να γονιμοποιηθούν ή να δημιουργήσουν μωρό. Και θα χρειαζόταν πολύ περισσότερη έρευνα για τη δημιουργία ωαρίων που θα μπορούσαν να είναι χρήσιμα – και ασφαλή – για ανθρώπινη αναπαραγωγή.
Αλλά η μελέτη, που δημοσιεύθηκε τον περασμένο μήνα στο περιοδικό Science, θεωρείται από άλλους επιστήμονες ως σημαντική εξέλιξη.
«Για πρώτη φορά, οι επιστήμονες μπόρεσαν να αποδείξουν πειστικά ότι μπορούμε να φτιάξουμε ωάρια – πολύ ανώριμα ωάρια», λέει η Amander Clark, αναπτυξιακή βιολόγος στο UCLA που δεν συμμετείχε στην έρευνα.
Η τεχνική μπορεί να βοηθήσει κάποια μέρα εκατομμύρια ανθρώπων που υποφέρουν από υπογονιμότητα λόγω θεραπείας του καρκίνου ή για άλλους λόγους, λέει η Clark.
Αλλά η προοπτική να μπορούν να παραχθούν μαζικά ανθρώπινα ωάρια σε εργαστήρια εγείρει πλήθος κοινωνικών και δεοντολογικών ζητημάτων.
Θεωρητικά, τα μωρά κάποια μέρα θα μπορούσαν να γίνουν από το αίμα, τα μαλλιά ή τα κύτταρα του δέρματος παιδιών, γιαγιάδων, ακόμη και αποθανόντων. «Υπάρχουν λοιπόν κάποιες πολύ περίεργες δυνατότητες», λέει ο Ronald Green, βιοηθικός του Dartmouth.
Οι άνθρωποι θα μπορούσαν ακόμη και ενδεχομένως να κάνουν τα μωρά από κύτταρα που έχουν κλαπεί από ανυποψίαστες διασημότητες, όπως τα κύτταρα του δέρματος που άφησε πίσω σε μια σόδα ή θύλακες των τριχών από το κούρεμα σε ένα κομμωτήριο.
«Μια γυναίκα μπορεί να θέλει να έχει το μωρό του George Clooney», λέει ο Green. «Και ο κομμωτής του θα μπορούσε να ξεκινήσει την πώληση των θυλάκων των μαλλιών του απευθείας στις ενδιαφερόμενες. Έτσι θα μπορούσαμε ξαφνικά να δούμε πολλούς, πολλούς απογόνους του George Clooney χωρίς τη συγκατάθεσή του».
Για χρόνια, οι επιστήμονες προσπαθούν να φτιάξουν ωάρια και σπέρμα από βλαστοκύτταρα.
Το 2012, ο Mitinori Saitou στο Πανεπιστήμιο του Κιότο και οι συνάδελφοί του ανέφεραν ότι παρήγαγαν ώριμα ωάρια ποντικιών και σπέρμα από βλαστοκύτταρα και τα χρησιμοποίησαν για την αναπαραγωγή υγιών ποντικών.
Αλλά οι επιστήμονες έχουν μπερδευτεί στις προσπάθειές τους να προσεγγίσουν ακόμη και αυτά τα αποτελέσματα για τον άνθρωπο. «Το πεδίο έχει σταματήσει εδώ και πολλά χρόνια σε αυτή τη συμφόρηση», λέει ο Clark.
Αλλά ο Saitou και οι συνάδελφοί του συνέχισαν, και περιέγραψαν τον τρόπο με τον οποίο κατάφεραν να επιτύχουν στην επιστημονική έρευνά τους.
Πρώτον, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν μια καλά εδραιωμένη μέθοδο για να μετατρέψουν τα ενήλικα κύτταρα ανθρώπινου αίματος σε επαγόμενα πολυδύναμα βλαστοκύτταρα, τα οποία έχουν την ικανότητα να γίνουν οποιαδήποτε κύτταρα στο σώμα.
Αλλά το ουσιώδες σε αυτήν την περίπτωση είναι ότι, προφανώς έβαζε τα επαγόμενα ανθρώπινα πολυδύναμα βλαστοκύτταρα σε μικροσκοπικές ωοθήκες που δημιούργησαν στο εργαστήριο από εμβρυϊκά κύτταρα ποντικού.
«Δημιούργησαν μια μικροσκοπική τεχνητή ωοθήκη και μέσα σε αυτές τις μικρές ανασυσταθείσες ωοθήκες ήταν αυτά τα πολύ ανώριμα ανθρώπινα κύτταρα ωαρίων. Έτσι το όλο πείραμα συνέβη εξ ολοκλήρου μέσα σε ένα θερμοκήπιο, μέσα σε ένα εργαστήριο», λέει ο Clark.
Στην επιστολή τους, οι Ιάπωνες επιστήμονες λένε ότι το επόμενο βήμα θα είναι να προσπαθήσουμε να φτιάξουμε ώριμα ανθρώπινα ωάρια και να παράγουμε ανθρώπινο σπέρμα με αυτόν τον τρόπο.
«Είναι η αρχή μιας αλλαγής παραδείγματος», λέει ο Kyle Orwig, καθηγητής στο τμήμα μαιευτικής, γυναικολογίας και αναπαραγωγικών επιστημών στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Πίτσμπουργκ.
Εκτός από τη βοήθεια στείρων ανθρώπων, μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να επιτρέψει σε ομόφυλα ζευγάρια να έχουν μωρά με σπέρμα και ωάρια που παράγονται από τα δικά τους κύτταρα του δέρματος.
Αλλά μια τέτοια δυνατότητα θα είχε και πολύ ευρύτερες επιπτώσεις, λένε άλλοι που ακολουθούν το πεδίο.
«Αν μπορούμε να δημιουργήσουμε ανθρώπινα ωάρια και σπέρμα από τα κύτταρα του δέρματος, ανοίγει ένα τεράστιο αριθμό δυνατοτήτων για να αλλάξει ο τρόπος αναπαραγωγής του ανθρώπου», λέει ο Hank Greely, βιοηθικός στο Stanford University και συγγραφέας του βιβλίου «The End of Sex and the Future of Reproduction».
Για παράδειγμα, η εύκολη πρόσβαση στα ωάρια μπορεί να σημαίνει ότι θα γίνει συνηθισμένη η σάρωση του DNA των εμβρύων προτού κανείς προσπαθήσει να αποκτήσει ένα μωρό.
«Κάνοντας γενετικές εξετάσεις βασικά σε ένα μεγάλο κομμάτι κάθε γενιάς μωρών πριν γίνουν ακόμα έμβρυα – ενώ είναι ακόμα έμβρυα – και έχοντας γονείς και πιθανώς οι κυβερνήσεις να μπορούν να διαλέξουν και να επιλέξουν ποια έμβρυα θα γίνονται για μωρά – έχει πολλές συνέπειες», λέει ο Greely.
Επιστημονικό Άρθρο:
Chika Yamashiro, Kotaro Sasaki, Yukihiro Yabuta, Yoji Kojima, Tomonori Nakamura, Ikuhiro Okamoto, Shihori Yokobayashi, Yusuke Murase, Yukiko Ishikura, Kenjiro Shirane, Hiroyuki Sasaki, Takuya Yamamoto, Mitinori Saitou. Generation of human oogonia from induced pluripotent stem cells in vitro. Science, 2018.