Τα καρδιαγγειακά νοσήματα είναι σήμερα η συχνότερη και κύρια αιτία θανάτου τόσο στη χώρα μας όσο και παγκοσμίως. Στερούν τη ζωή σε 20 εκατομμύρια ανθρώπους ετησίως, ενώ εκτιμάται ότι μέχρι το 2025 οι θάνατοι από καρδιά θα ανέλθουν στα 25 εκατομμύρια το χρόνο. Ένας στους 3 θανάτους αποδίδεται σε στεφανιαία νόσο ή σε εγκεφαλικό επεισόδιο.
Η αύξηση της συχνότητας εμφάνισης των καρδιαγγειακών νοσημάτων αφορά κυρίως στις ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου και αποδίδεται στο σύγχρονο τρόπο ζωής. Σχετίζεται άμεσα με τη καθιστική ζωή, την ανθυγιεινή διατροφή, την ανυπαρξία σωματικής άσκησης και το έντονο ψυχικό stress. Σημαντικό είναι και το ότι δυστυχώς δεν υπάρχουν στρατηγικά εθνικά σχέδια πρόληψης των παραγόντων κινδύνου.
Οι αιτίες
Οι σημαντικότεροι παράγοντες που ευθύνονται για την εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων είναι:
1. Τροποποιήσιμοι:
- Κάπνισμα.
- Υπέρταση.
- Δυσλιπιδαιμία.
- Σακχαρώδης διαβήτης.
- Υπερτροφία αριστερής κοιλίας.
- Αυξημένα επίπεδα ινωδόνου και Lp(a).
- Υπερομοκυστεϊναιμία.
- Παχυσαρκία.
- Ψυχικό stress.
2. Μη τροποποιήσιμοι:
- Ηλικία.
- Φύλο.
- Οικογενειακό ιστορικό.
- Φυλή.
Οι ειδικές εξετάσεις
Σε ειδικές ομάδες πληθυσμού είναι απαραίτητο να προσδιορίζουμε και άλλους «νέους» δείκτες, όπως:
- CT score ασβεστίου στεφανιαίων αρτηριών.
- Σφυροβραχιόνιο δείκτη.
- Υψηλής ευαισθησίας CRP.
- Πάχος έσω-μέσου χιτώνα καρωτίδων και ύπαρξη αθηρωματικών πλακών.
- Ταχύτητα σφυγμικού κύματος καρωτίδας-μηριαίας αρτηρίας (σκληρότητα αορτής).
- Μικροαλβουμίνη δείγματος ούρων ή ούρων 24ώρου. Ινωδογόνο.
- Μέτρηση αρτηριακής πιέσεως εκτός ιατρείου.
Η μέτρηση της αγγειακής φλεγμονής με τον προσδιορισμό της CRP υψηλής ευαισθησίας, ο προσδιορισμός γενετικών πολυμορφισμών (LpPLA2), η μέτρηση της ποσότητας του ασβεστίου των στεφανιαίων αρτηριών με τη βοήθεια αξονικής τομογραφίας χαμηλής δόσης, η υπερηχογραφική μέτρηση του πάχους του έσω-μέσου χιτώνα και η ανίχνευση αθηρωματικών πλακών στις καρωτίδες, η μέτρηση της σκληρότητας της θωρακικής αορτής, η μικροαλβουμίνη των ούρων ή ο προσδιορισμός του σφυροβραχιονίου δείκτη είναι μερικές από τις εξετάσεις που χρησιμοποιούμε για να αναδείξουμε τα άτομα με υψηλότερο αθηρωματικό φορτίο, που θα ωφεληθούν από επιθετικότερη τροποποίηση παραγόντων κινδύνου, τόσο με φαρμακευτική αγωγή όσο και με αλλαγή του τρόπου ζωής.
Χρησιμοποιώντας τις τιμές όλων των δεικτών που αναφέραμε και τις σχετικές οδηγίες της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας, έχουμε τη δυνατότητα να υπολογίζουμε τον «καρδιαγγειακό κίνδυνο και να θεραπεύουμε το κάθε άτομο ξεχωριστά, σύμφωνα με το δικό του κίνδυνο που αυτό διατρέχει».
Οι επιβεβλημένες αλλαγές
Η εξατομικευμένη προσέγγιση με αλλαγή του τρόπου ζωής και πιθανή φαρμακευτική αγωγή μπορεί να επιβραδύνει την καρδιαγγειακή νόσο και να ελαττώσει το μελλοντικό κίνδυνο καρδιακής προσβολής, εγκεφαλικού επεισοδίου, χειρουργείου αορτοστεφανιαίας παράκαμψης ή αγγειoπλαστικής στεφανιαίων αρτηριών. Τα νοσήματα αυτά στους καπνιστές είναι 4 φορές συχνότερα, το ίδιο και σε όσους έχουν χοληστερίνη πάνω από 260 mg/dl. Όσοι έχουν πίεση μεγαλύτερη από 160 mmHg έχουν 2 έως 3 φορές πιθανότητες να νοσήσουν. Μέτριες μειώσεις της παχυσαρκίας, του καπνίσματος, της αρτηριακής πίεσης και της χοληστερίνης είναι αρκετές να σταματήσουν τον καλπασμό της επιδημίας των καρδιαγγειακών παθήσεων.
Ο συνδυασμός περισσότερων του ενός επιβαρυντικών παραγόντων γίνεται πολλαπλασίως επικίνδυνος. Η προσπάθεια ελέγχου και τροποποίησης των παραγόντων που αναφέραμε είναι σημαντική όχι μόνο για τους ανθρώπους χωρίς νόσο, αλλά και για εκείνους που πάσχουν από στεφανιαία νόσο και θεραπεύονται ή έχουν υποβληθεί σε εγχείρηση bypass.
