Ένας πάρα πολύ ωραίος τρόπος για να μιλήσουμε στα παιδιά μας για πολύ δύσκολα θέματα, όπως ένας θάνατος και ένα διαζύγιο που αποτελούν κατά την γνώμη μου από τα πιο δύσκολα προσεγγίσιμα θέματα, είναι ένα βιβλίο. Και τι καλύτερο από ένα παραμύθι όταν μιλάμε για ηλικίες μικρές. Πριν από λίγο καιρό κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Διόπτρα μια καταπληκτική έκδοση που μιλά για το θέμα του διαζυγίου. Η συγγραφέας του βιβλίου, Φρόσω Φωτεινάκη αλλά και η εικονογράφος Little Miss Grumpy έχουν κάνει μια εξαιρετική δουλειά και προσεγγίζουν το θέμα αυτό με φοβερή ευαισθησία και ενσυναίσθηση. Με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου ‘‘Και η αγάπη… σε ποιο σπίτι μένει” η κυρία Φωτεινάκη μας μιλά για την δύσκολη διαδικασία του διαζυγίου στην πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη που ακολουθεί.
- Κυρία Φωτεινάκη, σας ευχαριστούμε πάρα πολύ για την παρουσία σας στο maxmag.gr. Μιλήστε μας λίγο για εσάς.
Σας ευχαριστώ θερμά για αυτή τη συνέντευξη. Είναι αλήθεια πως έχω μάθει κυρίως να ακούω, ως ψυχολόγος και ψυχοθεραπεύτρια, ωστόσο θα σας μιλήσω για εμένα με πολλή χαρά. Από μικρή με ενδιέφερε αφάνταστα η ανθρώπινη ψυχή, τα συναισθήματα, το πώς οι άνθρωποι μπορούμε να αντέχουμε όσα δύσκολα περνάμε. Ως παιδί διαζευγμένων γονιών, τώρα κατανοώ πως ασχολήθηκα με την ψυχολογία για να θεραπεύσω πρώτα τα δικά μου τραύματα και έφτασα να γράψω ένα παιδικό βιβλίο για το διαζύγιο για το δικό μου εσωτερικό παιδί, αλλά και για κάθε παιδί και κάθε γονιό που καλείται να διαχειριστεί όλα τα δύσκολα συναισθήματα ενός χωρισμού. Έχοντας ασχοληθεί πολύ τα τελευταία χρόνια με ζητήματα γονεϊκότητας, επιθυμώ πραγματικά να βοηθήσω και να στηρίξω τους γονείς που προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τις πληγές του εαυτού τους αλλά και του παιδιού τους. Άλλωστε, είναι αλήθεια πως συνηθίζουμε να κατηγορούμε τους γονείς, όμως δεν τους εκπαιδεύουμε, δεν τους δίνουμε εργαλεία για να βοηθηθούν.
- Το βιβλίο σας Και η αγάπη… σε ποιο σπίτι μένει; αποτελεί μια γλυκιά ιστορία που σκοπό έχει να βοηθήσει γονείς και παιδιά στην αποδοχή ενός διαζυγίου. Σε ποια ηλικία πιστεύετε ότι έρχεται η πλήρης αποδοχή ενός διαζυγίου από τα παιδιά;
Κάθε παιδί, για να φτάσει στην αποδοχή μιας νέας πραγματικότητας, θα χρειαστεί να διαχειριστεί πρώτα την απώλεια, την άρνηση, τον θυμό, τη θλίψη. Ως εκ τούτου, η ηλικία που κάθε παιδί θα φτάσει στην αποδοχή σχετίζεται αρχικά με την ηλικία στην οποία θα έρθει αντιμέτωπο με το διαζύγιο των γονιών του. Έπειτα, η σχέση των γονιών μετά το διαζύγιο, η συναισθηματική στήριξη που θα προσφέρουν στο παιδί, καθώς και η ίδια η προσωπικότητα του παιδιού θα καθορίσουν το πώς θα επεξεργαστεί τα συναισθήματά του για να φτάσει στην αποδοχή. Θα έλεγα λοιπόν πως δεν υπάρχει μια σταθερά αναφορικά με την ηλικία που ένα παιδί αποδέχεται το διαζύγιο· η αποδοχή και η συμφιλίωση είναι μια πολύ προσωπική διαδρομή.
- Ποια είναι αυτά τα σημάδια που θα πρέπει να κάνουν εμάς σαν γονείς να σκεφτούμε ότι ίσως χρειαζόμαστε τη βοήθεια ενός ειδικού για τα παιδιά μας;
Ένα παιδί που δυσκολεύεται μπορεί να μας δώσει σημάδια όπως η αλλαγή στη συμπεριφορά του, η αλλαγή στην όρεξή του, οι διαταραχές στον ύπνο του, η απόσυρση, ο έντονος θυμός και τα επακόλουθα ξεσπάσματα, αλλά και η συναισθηματική βύθιση, η απώλεια διάθεσης και χαράς για όσα απολάμβανε να κάνει. Χρειάζεται όμως να θυμόμαστε πως κάποια παιδιά μπορεί να δυσκολεύονται, ωστόσο γίνονται τα «τέλεια παιδιά» για τους γύρω τους, σε μια προσπάθεια να μη δημιουργήσουν επιπλέον προβλήματα στην οικογένεια. Προτείνω λοιπόν, για αυτούς τους λόγους, να έχουμε πάντοτε ανοιχτό το κανάλι επικοινωνίας με το παιδί μας, μιλώντας ανοιχτά για όσα μας συμβαίνουν και για όσα αισθανόμαστε, ακριβώς όπως προτείνει το παραμύθι μου.
- Ένα διαζύγιο είναι ένα γεγονός δύσκολο τόσο για τους γονείς όσο και για τα παιδιά. Πόσο εύκολο νομίζετε όμως πως είναι να βάλουμε σε μια περίοδο τέτοια το εμείς πάνω από το εγώ μας;
Ιδιαίτερα στην αρχή της διαδικασίας ενός διαζυγίου είναι σχεδόν απίθανο να καταφέρουμε να χαλιναγωγήσουμε το Εγώ και να πορευτούμε με το Εμείς. Ωστόσο, όσο πιο γρήγορα αντιληφθούμε τα οφέλη του Εμείς, θα βρούμε το κίνητρο για να δουλέψουμε με τα συναισθήματά μας και να πορευτούμε σε ένα πλαίσιο συνεργασίας. Στο γραφείο βλέπω συχνά πρώην συζύγους να είναι σε μια σχέση πολεμική, θεωρώντας πως με αυτό τον τρόπο τιμωρούν ο ένας τον άλλο. Αυτός που πραγματικά τιμωρείται όμως είναι το παιδί τους. Και αυτή είναι μια συνειδητοποίηση ικανή να κλονίσει το Εγώ, που συχνά διψάει για εκδίκηση, ενισχύοντας το Εμείς, που ζητά σεβασμό και συνεργασία.
- Στο βιβλίο περιγράφετε μια –στα δικά μου τα μάτια– ιδανική οικογένεια, όπου μπαμπάς και μαμά έχουν μια καλή σχέση. Μια σχέση αγάπης. Από την εμπειρία σας είναι συχνό να υπάρχει αυτή η σχέση μεταξύ δύο χωρισμένων γονιών;
Η αλήθεια είναι πως στο βιβλίο η ευθεία σχέση των δύο γονιών δεν αγγίζεται καθόλου, ακριβώς επειδή αποτελεί μια δύσκολη περιοχή που διαφοροποιείται αφάνταστα πολύ από οικογένεια σε οικογένεια. Έτσι, επέλεξα να κρατήσω τη μόνη σταθερά: την ακλόνητη αγάπη των γονιών για τα παιδιά τους. Στο παραμύθι δεν συναντάμε συζητήσεις μεταξύ των γονιών ούτε βρίσκονται κάπου μαζί, αυτό όμως που εννοείται είναι ο σεβασμός μεταξύ τους. Ο μικρός Ιορδάνης μεταφέρει λόγια του μπαμπά, που είναι απολύτως σεβαστά· ο ένας γονιός δεν ακυρώνεται, δεν αμφισβητείται, δεν επικρίνεται από τον άλλο. Και αυτό είναι ένα από τα πιο ουσιαστικά θέματα του βιβλίου: η σχέση σεβασμού μεταξύ των γονιών ως το πιο σπουδαίο δώρο που μπορούν να κάνουν στα παιδιά τους.
- Αφού σας ευχαριστήσω πολύ και πάλι για την παρουσία σας στο maxmag.gr και σας ευχηθώ καλή επιτυχία, θα θέλατε να μας πείτε τα μελλοντικά σας σχέδια;
Σας ευχαριστώ και εγώ πάρα πολύ για την τόσο ενδιαφέρουσα συνέντευξη. Συνεχίζω καθημερινά την πρακτική μου ως ψυχοθεραπεύτρια εφήβων, ενηλίκων και ζευγαριών, ενώ έχω ήδη στο συρτάρι μου ένα ακόμη ολοκληρωμένο κείμενο με ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον θέμα, που εύχομαι και αυτό με τη σειρά του να πάρει σάρκα και οστά και να μπει σε πολλά σπίτια! Το μόνο βέβαιο είναι πως θα συνεχίσω να προσφέρω, με πολλή αγάπη, σε παιδιά και ενήλικες, εργαλεία για μια καλύτερη ζωή!
