Σέντραλ Παρκ, Νέα Υόρκη. 19 Απριλίου 1989. Tο σκοτάδι σκεπάζει την πόλη, καθώς δεκάδες Αφροαμερικανοί και Λατίνοι νέοι από τη γειτονιά του Χάρλεμ ξεχύνονται στο πάρκο. Το ίδιο βράδυ, μια γυναίκα, η Trisha Meili, πέφτει θύμα σεξουαλικής επίθεσης και βιασμού. Πέντε έφηβοι, από 14 έως 16 ετών, συλλαμβάνονται και κατηγορούνται για το έγκλημα από την αστυνομία της Νέας Υόρκης. Η αρχή μιας από τις πιο δημοσιοποιημένες δικαστικές υποθέσεις στην ιστορία της Αμερικής. Το “When They See Us” είναι ένα ψυχογράφημα, σε σκηνοθεσία της Ava DuVernay, που ακολουθεί τη συλλογική, αλλά και τις ατομικές ιστορίες των πέντε αγοριών, από τον εξαναγκασμό τους να δώσουν ψεύτικες μαρτυρίες, μέχρι την εκτέλεση της άδικης ποινής και, τέλος, την επαναπροσαρμογή τους στον έξω κόσμο.
Η ανάκριση
Το πρωί της 20ης Απριλίου, ο αμερικανικός τύπος ήδη μιλάει για μια “αγέλη εξαγριωμένων νέων” που τριγυρνούσε στο πάρκο προκαλώντας αναταραχές. Ταυτόχρονα, η αστυνομία θέτει σε εφαρμογή μια εκστρατεία εντοπισμού των παιδιών. Περίπου 14 έγχρωμα αγόρια συλλαμβάνονται και ανακρίνονται, με πέντε από αυτά να κρίνονται ένοχα. Oι δεκατετράχρονοι Kevin Richardson (Asante Blackk) και Raymond Santana (Marquis Rodriguez), οι δεκαπεντάχρονοι Antron McCray (Caleen Harris) και Yusef Salaam (Chris Chalk) και ο δεκαεξάχρονος Korey Wise (Jharrel Jerome) υποβάλλονται σε ανάκριση για πάνω από εφτά ώρες, χωρίς φαγητό ή διάλειμμα για τουαλέτα και χωρίς τη γονεϊκή παρουσία που επιβάλλει ο νόμος. Ύστερα από εκφοβισμό αλλά και την υπόσχεση ότι αν συνεργαστούν θα αφεθούν ελεύθεροι, οι τέσσερεις από τους πέντε εφήβους ομολογούν μπροστά στην κάμερα την εμπλοκή τους στο έγκλημα.
Η δίκη
Σύντομα, όλοι τους αρνούνται τις κατηγορίες, και ισχυρίζονται ότι το βιντεοσκοπημένο υλικό αποτελεί προϊόν εξαναγκασμού. Σε συνέντευξη που έδωσε στη Guardian το 2016, ο Salaam διηγείται ότι μπορούσε να ακούσει τους αστυνομικούς να ξυλοκοπούν τον Wise στο διπλανό δωμάτιο. Οι ίδιοι αστυνομικοί, αργότερα, τον πλησίασαν λέγοντάς του: “καταλαβαίνεις ότι είσαι ο επόμενος”. Ωστόσο, είναι ήδη πολύ αργά για τα πέντε παιδιά. Ακολουθούν δύο δίκες, με τους κατήγορους να βασίζονται στις κασέτες, αφού το DNA των εφήβων δεν αντιστοιχούσε σε αυτό που εντοπίστηκε στη σκηνή. Η έλλειψη χρημάτων των οικογενειών οδηγεί σε ακατάλληλους δικηγόρους και η ετυμηγορία τους κρίνει ένοχους. Τα πέντε παιδιά καταδικάζονται σε 5-15 χρόνια φυλάκισης, με τον Korey, ο οποίος δικάστηκε ως ενήλικας, να μεταφέρεται άμεσα στο Rikers Island, με τη βαρύτερη ποινή.
Η επανένταξη
Έξι χρόνια αργότερα, ο Santana (Freddy Miyares) αποφυλακίζεται και επιστρέφει στο σπίτι του για να βρει τον πατέρα του παντρεμένο με μια νεότερη γυναίκα, η οποία μεγαλώνει τον γιό τους και τα ανίψια της. Το δωμάτιό του δεν του ανήκει πλέον. Ψάχνει απεγνωσμένα για εργασία, αλλά όλοι τον απορρίπτουν. Ο McCray (Jovan Adepo) αντιμετωπίζει αντίστοιχες δυσκολίες, καθώς ανακαλύπτει ότι ο αποξενωμένος πατέρας του, που τον ανάγκασε τότε να ομολογήσει το βιασμό που δεν έκανε, συζεί και πάλι με τη μητέρα του, βαριά άρρωστος πλέον. Ο Salaam αποφασίζει να γίνει καθηγητής, αλλά ανακαλύπτει ότι το ιστορικό του δεν του το επιτρέπει. Κυριολεκτικά και μεταφορικά δεν υπάρχει πλέον χώρος γι’ αυτούς.
Matias Reyes
Έξι ακόμα χρόνια περνούν και ο Korey Wise (τον οποίο εξακολουθεί να υποδύεται ο Jharell Jerome) βρίσκεται ακόμα στη φυλακή, εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από τη μητέρα του, ακόμα αρνούμενος να παραδεχθεί την ενοχή του σε ένα έγκλημα που δεν διέπραξε. Στην φυλακή γνωρίζει τον Matias Reyes, που βρίσκεται στη φυλακή για μια σειρά από βιασμούς και έναν φόνο. Ο Reyes, δώδεκα χρόνια μετά την υπόθεση του Σέντραλ Παρκ, αποφασίζει να ομολογήσει ότι ήταν ο πραγματικός και μοναδικός δράστης. Δίνει στοιχεία στην αστυνομία που ήταν άγνωστα στο ευρύ κοινό και τα οποία θα μπορούσε να γνωρίζει μόνο ο πραγματικός εγκληματίας. Το τεστ DNA επιβεβαιώνει την ενοχή του. Ένα από τα εγκλήματα για τα οποία βρισκόταν στη φυλακή ήταν ο βιασμός μιας γυναίκας δύο μέρες πριν από αυτόν της Meili, ωστόσο ποτέ δεν υπήρξε ύποπτος στην υπόθεση του Σέντραλ Παρκ. Μετά την ομολογία του δεν του ασκήθηκε ποτέ δίωξη, καθώς ο χρόνος της παραγραφής είχε περάσει. Παραμένει, ωστόσο, στη φυλακή.
Donald Trump
Την περίοδο της δίωξης και της δίκης των πέντε αγοριών, ο τότε μεγιστάνας Donald Trump φαινόταν πεπεισμένος ότι οι νέοι ήταν ένοχοι. Ξόδεψε 85.000 δολάρια για τέσσερις μονοσέλιδες διαφημίσεις σε εφημερίδες, με τίτλο “Φέρτε πίσω τη θανατική ποινή, φέρτε πίσω την αστυνομία μας!”. Έγραφε ότι δεν ήθελε να ψυχαναλύσει ή να κατανοήσει αυτά τα παιδιά, αλλά να τα τιμωρήσει. “Ίσως το μίσος είναι αυτό που χρειαζόμαστε, αν θέλουμε να καταφέρουμε κάτι”, δήλωσε σε συνέντευξή του στο CNN. “Παρακολουθώ τον Donald Trump και τον αναγνωρίζω ως μια αναπαράσταση ενός συμπτώματος της Αμερικής” είπε ο Salaam σε συνέντευξή του, πιο επίκαιρος από ποτέ.
Μετά την ομολογία του Reyes, οι πέντε άνδρες αθωώθηκαν. Έκαναν αγωγή στην πόλη της Νέας Υόρκης και έλαβαν 41 εκατομμύρια δολάρια ως αποζημίωση. Κανένα χρηματικό ποσό, ωστόσο, δεν μπορεί να αναπληρώσει τη χαμένη τους νιότη. Ο Santana ήρθε σε επικοινωνία με την DuVernay μέσω Twitter ζητώντας της να μεταφέρει την ιστορία τους στη μεγάλη οθόνη. Έτσι γεννήθηκε το “When They See Us”. Η ίδια, περιγράφει τη μέρα που είδε τη σειρά, ολοκληρωμένη ύστερα από τέσσερα χρόνια, μαζί με τους πέντε άντρες, ως την ομορφότερη στιγμή στην καριέρα της. H σύντομη αυτή σειρά, μας θυμίζει μια τεράστια αδικία που συνέβη χρόνια πριν. Μια αδικία που θα μπορούσε να συμβεί εξίσου εύκολα και σήμερα.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:
- The Problem With “When They See Us”. Ανακτήθηκε από thebulwark.com.
- The Central Park Five. Ανακτήθηκε από history.com.
- Central Park Five: The true story behind When They See Us. Ανακτήθηκε από bbc.com.
- Donald Trump and the Central Park Five: the racially charged rise of a demagogue. Ανακτήθηκε από theguardian.com.
- The Central Park Five Today: 5 Facts to Know About the Jogger Case. Ανακτήθηκε από oprahmag.com.
- Who Is Matias Reyes? Serial Rapist and Murderer in Central Park Five Series ‘When They See Us’. Ανακτήθηκε από newsweek.com
- Trump in 1989 Central Park Five interview: “Maybe hate is what we need”. Ανακτήθηκε από edition.cnn.com.
- ‘Death Penalty, Bring It Forth!: Trump Loves Capital Punishment. Ανακτήθηκε από vice.com.
