Διάβαζα τις προάλλες ένα άρθρο, σχετικό με την αρνητική επίδραση των social media στην αυτοεκτίμηση των χρηστών τους. Εκείνη τη στιγμή δεν έδωσα σημασία-τα επιχειρήματα του κειμένου ήταν μάλλον κοινότυπα, πράγματα που όλοι σκεφτόμαστε κατά καιρούς αλλά λίγοι μπαίνουν στον κόπο να γράψουν. Ήπια άλλη μια γουλιά καφέ και συνέχισα να σκρολλάρω-που αλλού;- στο facebook.
H ανάμνηση του άρθρου άστραψε στο μυαλό μου λίγο καιρό μετά, μαζί με μια τρομακτική διαπίστωση. Ας τα πάρω από την αρχή…Είμαι άτομο με προβλήματα αυτοεκτίμησης, κρίνω με το σκληρότερο τρόπο οτιδήποτε δικό μου από την εξωτερική εμφάνιση έως και τούτες τις γραμμές. Από την άλλη όμως θεωρούσα τον εαυτό μου ανεπηρέαστο από τις “τοξικές” πτυχές των social media. Εύκολα λοιπόν φαντάζεται κάποιος την έκπληξή μου όταν, κάποιες μέρες πριν, έπιασα τον εαυτό μου να χαζεύει με φθόνο το δημόσιο προφίλ μιας συμφοιτήτριάς μου!
Αυτή η συμφοιτήτρια, την οποία για λόγους προφανείς θα βαφτίσω αυθαίρετα Μαρία, φαίνεται να είναι ό,τι ακριβώς μου λείπει. Κατ’ αρχάς είναι απερίγραπτα κοινωνική, τη στιγμή που οι φίλοι μου περιορίζονται σε μονοψήφιο νούμερο. Δεύτερον, έχει την οικονομική άνεση να ταξιδεύει συνεχώς. Τέλος-με σουβλίζει το γνωστό πράσινο τερατάκι καθώς πληκτρολογώ- δείχνει εξοργιστικά, εγκληματικά όμορφη.
Μικροψυχία μου, ε; Λοιπόν, δεν είχα ιδέα πως σκεφτόμουν έτσι μέχρι πρόσφατα. Η διαδικασία σύγκρισης ήταν ολωσδιόλου υποσυνείδητη. Για μήνες προσπαθούσα να καταλάβω γιατί άφηνα τον υπολογιστή μπουρινιασμένη. Βλέποντας το προφίλ μου ένιωθα, αδιόρατα, πως έχω χάσει στη γονιδιακή λοταρία, πως είμαι φύσει παράταιρη. Ελλιπής.
Ώσπου θυμήθηκα εκείνο το άρθρο.
Προφανώς δεν φταίνε σε τίποτα οι διαδικτυακές Μαρίες αυτού του κόσμου για τη δική μου τραγική ανασφάλεια. Ίσως αυτή η κοπέλα να είναι άτομο πραγματικά αξιοζήλευτο. Πάντα υπάρχει, εξάλλου, κάποιος ανώτερός μας εκεί έξω. Συνειδητοποιώντας πόσο ανώριμα είχα αντιμετωπίσει το ζήτημα, υποσχέθηκα στον αυτό μου να τον εκτιμήσω λίγο περισσότερο.
Παρότι άρχισα να νιώθω καλύτερα, εντούτοις το άρθρο δεν έφευγε από τη σκέψη μου. (Θα παρέπεμπα σε αυτό αλλά έχω ξεχάσει ιστοσελίδα και συγγραφέα. Μου έμεινε μόνο η ουσία του, σαν το χαμόγελο που αφήνει η γάτα του Τσέσαϊρ πριν ξεθωριάσει ολοσχερώς.) Ο γράφων έθετε ένα ανησυχητικό ερώτημα. Μήπως οι εικόνες στα social media μας καταρρακώνουν επειδή ακριβώς “συνδεόμαστε” σε αυτά ελπίζοντας να θρέψουμε το ναρκισσισμό μας; Μήπως πλέον δημοσιεύουμε πράγματα χάριν διαγωνισμού για το ποιος κάνει την πιο αξιοθαύμαστη ζωή;
Επιστρέφω στη Μαρία, η οποία όπως είπα πιθανότατα είναι έτσι κι αλλιώς καθ’όλα καταπληκτική (άχαρη δουλειά, μα κάποιος πρέπει να την κάνει). Εκατομμύρια Μαρίες βγάζουν καθημερινά δεκάδες φωτογραφίες μέχρι να βρούν την πιο κολακευτική. Κάθε παρέα έχει μια Μαρία που επιμένει να κάνει συνεχώς τσεκ-ιν (διότι εν έτει 2017, λέει, ότι δεν ανεβαίνει, δε συμβαίνει). Η πραγματική ζωή της Μαρίας μάλλον είναι πιό πληκτική απ’ όσο φαίνεται στα social media. Αν κάποιος επιδεικνύεται μανιωδώς στο ίντερνετ, σκέφτηκα, πόσο μπορεί να διαφέρει από μένα, τουλάχιστον σε θέματα ανασφάλειας;
Και κάπως έτσι ήρθε μια ζοφερότερη διαπίστωση.
Μιλούσα με κάποια άλλη συμφοιτήτρια. Τυπικά καθημερινά πράγματα. Σε κάποια φάση εξέφρασα τον ειλικρινή θαυμασμό μου για τις ακαδημαϊκές της επιδόσεις. Χάρη στην τεμπελιά μου, ψευτογκρίνιαξα, χρωστάω διψήφιο αριθμό μαθημάτων και θα ήθελα να της μοιάσω λίγο.
Με στραβοκοίταξε. Όχι με κακία, αυθόρμητα. Είπε, με μια μικρή δόση υγιούς ζήλειας, πως δεν μπορεί να πιστέψει πως είμαι “κακή” σε οτιδήποτε. Γέλασα αμήχανα και ρώτησα τι εννοούσε.
Μα είσαι καλή στα πάντα! Βλέπω, στο facebook, και με τι δεν ασχολείσαι! Κείμενα, ζωγραφιές, κοινοποιήσεις για Live, χαμός! Πάω στοίχημα πως είσαι εξίσου καλή στα μαθήματα!
Έμεινα με το στόμα ανοιχτό. Έχω κάνει μετρημένα έξι live στη ζωή μου. Για κάθε ζωγραφιά που “ανεβαίνει”, έχουν σκιστεί δέκα εκτρώματα. Άρχισα να αντιλαμβάνομαι το προφανές: όλοι μας, λίγο-πολύ, αυτοπροβαλλόμαστε παραπλανητικά στα προφίλ μας, με αποτέλεσμα ο καθένας μας, σε κάποια φάση, να έχει υπάρξει η Μαρία κάποιου άλλου. Στο κυνήγι της αποδοχής των άλλων, του like, της επιβεβαίωσης, συχνά παύει να μας ενδιαφέρει το κατά πόσο οι δημοσιεύσεις μας αντικατοπτρίζουν την αλήθεια. Συχνά, ο διαδικτυακός μας κόσμος καθρεφτίζει της προσδοκίες μας από τον εαυτό μας.
Αν κάποιος από τους διαδικτυακούς μου φίλους διαβάζει αυτές τις γραμμές, και αν έχω ποτέ έστω και λίγο υπάρξει η δική του Μαρία, ζητάω συγγνώμη. Όχι για τα επιτεύγματα που μοιράζομαι, που στην τελική είναι δικά μου, αλλά για την απογοητευτική τους όψη που συστηματικά αποκρύπτω. Ίσως, αν όλοι μας δείχναμε τον πραγματικό μας εαυτό στο δημόσιο προφίλ μας, η νευρωτική μας σχέση με την τελειότητα να εξέλειπε. Και τότε πιθανόν να αγαπούσαμε τον εαυτό μας για τη μοναδικότητά του. Μια μοναδικότητα που καθιστά τον καθένα μας ξεχωριστά υπέροχο, ξεχωριστά ενδιαφέροντα, ξεχωριστά ανθρώπινο…
Σύνταξη κειμένου: Δέσποινα Θωμά
Επιμέλεια κειμένου: Κλεοπάτρα Μπράιτ
