Ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ, Αμερικάνος σκηνοθέτης και συγγραφέας ταινιών, είναι από τις μορφές που έμειναν ανεξίτηλες στο χώρο του κινηματογράφου. Τα έργα του, προβάλλονται έως και σήμερα, σε διάφορους κινηματογράφους της χώρας, ενώ αναλυτές και κριτικοί παλεύουν να ”ερμηνεύσουν” τις γεμάτες νόημα ταινίες του. Χαρακτηριστικό τους; Το δραματικό οπτικό στυλ, η σχολαστική προσοχή στη λεπτομέρεια και η αποσπασματική, συχνά ειρωνική ή απαισιόδοξη προοπτική.
Ο Κιούμπρικ, ήταν σχεδόν εξίσου γνωστός για τον απολαυστικό τρόπο ζωής του στην αγγλική ύπαιθρο, καθώς και για την επιμελή προσέγγισή του στην έρευνα, τη γραφή, τη φωτογράφηση και την επεξεργασία των σπάνιων αλλά πάντοτε πολυσυζητημένων ταινιών του.
Καμία ταινία της τελευταίας δεκαετίας (ίσως στην ιστορία του κινηματογράφου) δεν έχει κάνει τέτοιες στοχευμένες ψυχρές προβλέψεις για τον μελλοντικό ρόλο των καλλιτεχνικών έργων-ζωγραφικών έργων, κτιρίων, γλυπτικής, μουσικής στην κοινωνία ή θα τα προέβλεπε από μια τόσο απροσδόκητη άποψη του πολιτισμού στην παρούσα φάση.
Έργα του που ξεχώρισαν
Spartacus (1960)
Θαυμάσια, αποκατεστημένη έκδοση του επικού λογαριασμού του Κιούμπρικ για μια εξέγερση σκλάβων στην Αρχαία Ρώμη. Οι μάχες, η σφοδρή επιθυμία, οι πολιτικές ίντριγκες, ο ρομαντισμός – είναι μερικά από τα στοιχεία που έχεις να ξεχωρίσεις.
Με προϋπολογισμό 12 εκατομμυρίων δολαρίων, η εικόνα έγινε το πιο ακριβό έργο της Universal για το 1960. Ήταν η πρώτη ταινία του Κιούμπρικ στην έγχρωμη φωτογραφία και η πρώτη του χρησιμοποιώντας μια ευρεία οθόνη. Η παραγωγή της ταινίας αποδείχθηκε δύσκολη, κυρίως εξαιτίας λογοκρισίας και δυσκολιών με το σενάριο, το οποίο ξαναγράφτηκε ξανά αρκετές φορές.
Eyes Wide Shut (1999)
Ο Γουίλιαμ Χάρφορντ (Τομ Κρουζ), διακεκριμένος γιατρός, αποφασίζει να συνάψει εξωσυζυγικές σχέσεις, όταν μια νύχτα η σύζυγός του, Άλις (Νικόλ Κίντμαν), του αποκαλύπτει πως είχε σεξουαλικές φαντασιώσεις μ’ έναν άλλον άνδρα. Μέσα στη νύχτα συναντά ένα πλήθος από ετερόκλητους ανθρώπους, ώσπου τελικά ένας γνωστός του, πιανίστας, του εκμυστηρεύεται την ύπαρξη μιας αδελφότητας, που επιδίδεται σε σεξουαλικά όργια. Ο Γουίλιαμ θα αποφασίσει να γίνει μέλος της, με απρόβλεπτες συνέπειες.
Το δυναμικό αριστούργημα του Στάνλεϊ Κιούμπρικ αποτελεί το τελευταίο κεφάλαιο της αξιοθαύμαστης και επιτυχημένης καριέρας του. Είναι ένα συγκινητικό, ψυχό-σεξουαλικό ταξίδι με ακατάπαυστο σασπένς και παράλληλα ένα φιλμ – σταθμός στην καριέρα των πρωταγωνιστών του: Τομ Κρουζ και Νικόλ Κίντμαν. Πρόκειται για μία λεπτομερής ανατομία των ανθρωπίνων σχέσεων του καιρού μας, υπό την σκηνοθετική ματιά ενός χαρισματικού και ιδιοφυούς καλλιτέχνη, εμπνευσμένος από το βιβλίο ”Traumnovelle” του Άρθουρ Σνίτζελ (εκδόθηκε το 1926).
Lolita (1962)
Η ταινία βασίζεται στο ομότιτλο μυθιστόρημά του Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ, που έγραψε επίσης και το σενάριο. Αναφέρεται σε έναν μέσης ηλικίας φιλόλογο λογοτεχνίας, που έχει εμμονή με ένα έφηβο κορίτσι. Το φιλμ απέσπασε μία υποψηφιότητα για Όσκαρ στην κατηγορία Καλύτερου Διασκευασμένου Σεναρίου. Δολοφονία, λαγνεία και εμμονή – τι περισσότερο θέλετε;
The Shining (1980)
Η κινηματογραφική μεταφορά του ομότιτλου βιβλίου, του μαέστρου του τρόμου, Στίβεν Κινγκ, αφορά μια τριμελή οικογένεια και κυρίως τη σχέση του πατέρα/συγγραφέα και πρωταγωνιστή της ταινίας (Τζακ Νίκολσον) με αυτήν. Όταν βρεθούν ολομόναχοι και αποκλεισμένοι στο πολυτελές χειμερινό θέρετρο που έχουν αναλάβει να συντηρούν, η αδυναμία του Νίκολσον να ολοκληρώσει το μυθιστόρημά του μετατρέπεται σε εμμονή και προοδευτικά μπλέκεται με τις πατρικές ευθύνες, οδηγώντας τον έτσι στην τρέλα. Η ταινία καλωσορίστηκε με ανάμεικτες κριτικές. Σήμερα η «Λάμψη», έχει αποκτήσει διαστάσεις μύθου, με τους οπαδούς της να έχουν κάνει δεκάδες ερμηνείες για την υπόθεση και τη σημασία της.
Full Metal Jacket (1987)
Τεχνικά αποτελεσματική και αφηγηματικά ισορροπημένη απεικόνιση των πρώην στρατιωτών του Βιετνάμ, καθώς υπομένουν τη βασική εκπαίδευση και τις ακόμα μεγαλύτερες φρίκες της επίθεσης του 1968. Μια από τις καλύτερες ταινίες για το Βιετνάμ.
A Clockwork Orange (1971)
Μια ταινία δυστοπικής εγκληματικότητας, προσαρμοσμένη, παραγόμενη και σκηνοθετημένη από τον Κιούμπρικ, βασισμένη στο μυθιστόρημα του Anthony Burgess το 1962. Χρησιμοποιεί ανησυχητικές και βίαιες εικόνες για να σχολιάσει την ψυχιατρική, τη νεανική εγκληματικότητα, τις νεανικές συμμορίες και άλλα κοινωνικά, πολιτικά και οικονομικά ζητήματα σε μια δυστοπία κοντά στη μελλοντική Βρετανία. Μια ταινία, επίκαιρη όσο ποτέ.
Dr Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb (1964)
Η κλασική μαύρη κωμωδία του Στάνλεϊ Κιούμπρικ, «S.O.S. Πεντάγωνο καλεί Μόσχα» (Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb – 1964), με ήρωες μια ομάδα πολεμοχαρών στρατιωτικών στα πρόθυρα του πυρηνικού ολέθρου, είναι ταυτόχρονα αστεία και τρομακτική, ενώ παραμένει σύγχρονη, αν όχι προφητική. Το σενάριο είναι βασισμένο στο βιβλίο «Red Alert» του Peter George, που κυκλοφόρησε το 1958. Το φιλμ απέσπασε τέσσερις Υποψηφιότητες για Όσκαρ.
2001: A Space Odyssey (1968)
Η μεγαλειώδης αρχιτεκτονική του Κιούμπρικ, βλέπει τους προϊστορικούς πιθήκους να χρονολογούνται σε ένα διαστημικό μπαλέτο με σεληνιακό σκάφος που ακουμπά στον ήχο του Στράους. Αυτή η σκηνή προετοιμάζει ένα εκτεταμένο δράμα πάνω σε ένα διαστημόπλοιο που κατευθύνεται προς τον Δία και περιλαμβάνει τον φονικό υπολογιστή ΑΙ και το γιγαντιαίο έμβρυο ενός παιδιού διαστήματος που σημαίνει … τι; Το επόμενο βήμα στην ανθρώπινη εξέλιξη; Ένα αδιαφανές αριστούργημα, το οποίο δείχνει τόσο πολύ, όμως εξηγεί τόσο λίγα. Γι ‘αυτό και είναι ένα διαχρονικό κλασικό.
Ασχολείται με τα θέματα του υπαρξισμού, της ανθρώπινης εξέλιξης, της τεχνολογίας, της τεχνητής νοημοσύνης και της εξωγήινης ζωής. Σημειώνεται για την επιστημονικά ακριβή απεικόνιση της διαστημικής πτήσης, πρωτοποριακά ειδικά εφέ και αμφιλεγόμενες εικόνες.
”Είναι πέρα από μια ταινία – είναι μια πνευματική εμπειρία” – Leonardo DiCaprio
Αν και η καριέρα του επεκτάθηκε για σχεδόν μισό αιώνα, ο Kubrick έκανε μόνο 13 ταινίες μεγάλου μήκους. Παρ ‘όλα αυτά, παραμένει στις μνήμες ως κύριος κινηματογραφιστής και ανώτατος οπτικός στιλίστας. Αναμφισβήτητα, είναι ακόμα πιο θαυμασμένος από άλλους κινηματογραφιστές παρά από κριτικούς και κινηματογράφους. Οι απελευθερωμένες ταινίες του, ήταν από μόνες τους ίσως, σταθμοί του Κινηματογράφου.
Ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ, υπήρξε εμπνευστής ενός άλλου Σινεμά, τα έργα του έμειναν χαραγμένα στη μνήμη των θεατών, αλλάζοντας για πάντα τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τον Κινηματογράφο.
