Είναι κοινά παραδεκτό ότι η μαγεία των Χριστουγέννων παραμένει ένα πραγματικά ενδιαφέρον και επίκαιρο θέμα. Ειδικότερα η ιστορία της γέννησης του Χριστού και το πνεύμα των Χριστουγέννων εξακολουθεί να εμπνέει καλλιτέχνες σε όλο τον κόσμο. Ειδικότερα η μαγεία των Χριστουγέννων, εξακολουθεί να εντυπώνεται σε υπέροχους πίνακες ζωγραφικής ως και σήμερα. Πράγματι η αποτύπωση της στην τέχνη θεωρείται αδιαμφισβήτητη. Έτσι ώστε ο εκάστοτε ζωγράφος με το δικό του μοναδικό τρόπο μεταφέρει στον καμβά σκηνές από την γέννηση, τα ήθη και τα έθιμα που χαρακτηρίζουν την κάθε περίοδο.
Η μαγεία των Χριστουγέννων και η αποτύπωση της στην τέχνη μέσα από διάσημους πίνακες ζωγραφικής
Πράγματι, από τον Rubens έως τον Mencia το πνεύμα Χριστουγέννων αναμφισβήτητα ασκεί επιρροή και στην ζωγραφική. Γι΄ αυτό λοιπόν η εικαστική αναπαράσταση από την Αναγέννηση ακόμα του θείου βρέφους βρίσκεται στο επίκεντρο των ζωγράφων. Αναλυτικότερα οι τρεις μάγοι, το αστέρι της Βηθλεέμ, η Μαρία και ο Ιωσήφ είναι τα κυρίαρχα πρόσωπα σε διάσημους πίνακες. Καθώς μεταδίδουν το πάθος και την συγκίνηση των καλλιτεχνών συνδυάζοντας παράλληλα στοιχεία γήινα και πνευματικά.
Κατά κοινή ομολογία ο πίνακας του Rubens Adoration of the Magi (1609-1610) χαρακτηρίζεται από τελειότητα. Είναι αλήθεια ότι ο καλλιτέχνης έλαβε την εντολή να απεικονίσει τη Λατρεία των Μάγων για τον Statenkamer στο Δημαρχείο της Αμβέρσας. Αυτό είχε ως συνέπεια να ζωγραφίσει ένα έργο απαράμιλλης αισθητικής. Είναι αξιοπρόσεκτο το θαυμάσιο παιχνίδι φωτός, σκότους και έντονων χρωμάτων. Αφότου στην σκηνή εμφανίζονται οι τρεις μάγοι που εισέρχονται στο δωμάτιο για να προσκυνήσουν τον νεογέννητο, Μεσσία.
Rubens συμβολισμός ζωντάνια και ελευθερία
Αξίζει να σημειωθεί ότι στον συγκεκριμένο πίνακα ο Rubens προσέδωσε την προσωπική του αισθητική εισάγοντας και ένα νέο στυλ, σύμφωνα με τα όσα είχε διδαχτεί στην Ιταλία. Πιο συγκεκριμένα ο Μπαλταζάρ, γνωστός και ως ο μαύρος Μάγος φορούσε τον πιο ακριβό γαλάζιο μανδύα και μια ζώνη στολισμένη με πετράδια. Ενώ εκείνο που είναι αξιοπρόσεκτο είναι το παραδεισένιο πουλί στο τουρμπάνι του. Πράγματι σύμφωνα με τους Ανατολικούς το πουλί αυτό είναι σύμβολο της αθάνατης ψυχής. Σε αντίθεση με τους Καθολικούς, όπου η συγκεκριμένη εικόνα είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της νομιμοποίησης και της αφοσίωσης του Θεού.
Επιπλέον πρέπει να αναφέρουμε την απεικόνιση των τριών βασιλιάδων που λατρεύουν τον Υιό του Θεού και προσφέρουν απλόχερα δώρα. Η οποία συνάδει με την εποχή και την πραγματικότητα που βιώνει ο καλλιτέχνης. Σε συνδυασμό πάντα με την εισαγωγή καινοτόμων στοιχείων και τεχνοτροπιών. Η μαγεία των Χριστουγέννων και η αποτύπωση της στην τέχνη αναντίρρητα βρίσκουν τη θέση τους στον πίνακα του Rubens.
«Η Γέννηση» του Giotto και η αποτύπωση της στην τέχνη
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η καλλιτεχνική άποψη του Giotto παραμένει ακόμα και σήμερα σημείο αναφοράς. Στον εξαιρετικό πίνακα του «Η Γέννηση», περίπου (1302-1306) ο οποίος βρίσκεται στο Παρεκκλήσι Σκροβένι, στην Πάδοβα το κεντρικό πρόσωπο είναι η Παναγία. Δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι ο καλλιτέχνης επιδεικνύει μια τόλμη ασύλληπτη για τα δεδομένα της εποχής του αλλά και για τους αιώνες που ακολούθησαν.
Κατά κοινή ομολογία μεταμόρφωσε τη ζωγραφική αποτυπώνοντας στον καμβά αληθινούς ανθρώπους όχι μόνο σκέψεις, δάκρυα, φόβο και ελπίδα. Η διαπίστωση αυτή δεν αποτελεί λεκτική υπερβολή. Καθώς πλέον μετατρέπει τις παλαιές αντιλήψεις, φέρνοντας στο προσκήνιο των έργων του τραγικές φιγούρες που προσπαθούν να συμβιβαστούν με την ιδέα του θανάτου. Υπό το πρίσμα αυτό, η μαγεία των Χριστουγέννων και η αποτύπωση της στην τέχνη βρίσκει τόπο με την «Γέννηση».
Συνοψίζοντας μπορούμε να επισημάνουμε, ότι ο Πίνακας του Giotto αναδεικνύει το ώριμο στυλ του ζωγράφου. Αναντίρρητα ο πίνακας που ζωγράφισε ο καλλιτέχνης και κοσμεί τον τοίχο του παρεκκλησιού στην Πάδοβα είναι ένα έργο που άλλαξε την εξέλιξη της ζωγραφικής. Καθώς η «Γέννηση» του Giotto αποτελεί κομμάτι ενός κύκλου τοιχογραφιών αφιερωμένου στη ζωή της Παναγίας. Πιο συγκεκριμένα στον πίνακα η μητέρα του θεανθρώπου απεικονίζεται από τον καλλιτέχνη ως μια μάνα στοργική. Η οποία αμέσως μετά την γέννα, ανασηκώνεται για να κοιτάξει με αγάπη τον υιό της. Στον πίνακα αυτό κυριαρχεί το έντονο μπλε, το χρυσό και τα γήινα χρώματα. Ενώ συγχρόνως τα πρόσωπα αντικατοπτρίζουν την ανησυχία και την στοργή. Επιπροσθέτως και από τη γλώσσα του σώματος γίνεται εμφανής ο άρρηκτος δεσμός της Παναγίας με το θείο βρέφος.
Η οπτική ματιά του Rembrandt για την μαγεία των Χριστουγέννων και την αποτύπωση της στην τέχνη
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι στο διάσημο έργο του Φλαμανδού ζωγράφου Rembrandt, Dream of Joseph (1645) αναπτύσσεται μια νέα οπτική της ζωγραφικής. Η μαγεία των Χριστουγέννων και η αποτύπωση της στην τέχνη είναι εμφανής στο παρόν έργο. Πιο συγκεκριμένα στον πίνακα ο ζωγράφος αποτυπώνει τον Ιωσήφ τον επί της γης πατέρα του Ιησού. Αρχικά ένα πρόσωπο που δεν είθισται να βρίσκεται στο επίκεντρο των καλλιτεχνών διεθνώς. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με την Μαρία και τον Ιησού. Καθώς είναι ακόμα και σήμερα στο επίκεντρο της τέχνης των Χριστουγέννων για προφανείς λόγους.
Παρότι μπορεί να μην έχουμε πολλά στοιχεία για τον Ιωσήφ αποτελεί τον συνδετικό κρίκο της πιο ωραίας ιστορίας του κόσμου για κάποιους. Ένα πράγμα που είναι ευρέως αποδεκτό είναι ότι ο Ιωσήφ είδε τέσσερα όνειρα σε καίριες στιγμές της ιστορίας. Συμπληρωματικά σε αυτό στον εν λόγω πίνακα ο Rembrandt πραγματεύεται το δεύτερο όνειρό του Ιωσήφ. Ειδικότερα όταν ο βασιλιάς Ηρώδης άκουσε για τη γέννηση του βρέφους-βασιλιά και διέταξε να σκοτώσουν όλα τα αγόρια ηλικίας από 2 ετών και κάτω. Είναι κοινά παραδεκτό ότι ένας άγγελος προειδοποίησε τον Ιωσήφ με όνειρο για την επικείμενη τραγωδία προτρέποντας τον να φύγει στην Αίγυπτο. Αξίζει, επιπλέον ν’ αναφερθούμε στην καλλιτεχνική ματιά του Rembrandt στον συγκεκριμένο πίνακα. Καθώς καινοτομεί και παρουσιάζει χρώματα σκοτεινά, πρόσωπα εκφραστικά, μια εικόνα φτώχειας χωρίς υλική άνεση, γοητεία ή ασφάλεια.
Συμπέρασμα
Συμπερασματικά, έχει καταστεί σαφές ότι οι Χριστουγεννιάτικες σκηνές παραμένουν ένα θέμα διαχρονικό. Η μαγεία των Χριστουγέννων και η αποτύπωση της στην τέχνη ενέπνευσε ανά τους αιώνες έργα μεγάλων ζωγράφων ανά τον κόσμο. Πρόσωπα, συναισθήματα, σύμβολα και ανθρώπινα συναισθήματα εκφράζουν την λαμπρότερη εποχή του χρόνου.
Πηγές
- Λένα, Δαλαμαρίνη, (2018). Η μαγεία των Χριστουγέννων μέσα από μεγάλα έργα τέχνης. Διαθέσιμο στο: https://www.monopoli.gr/2018/12/21/istories/epikaira/288280/i-mageia-ton-xristougennon-mesa-apo-megala-erga-texnis/
- Σάντα, Μαρία. Τα Χριστούγεννα μέσα από τη ματιά μεγάλων Ελλήνων ζωγράφων. Διαθέσιμο στο: https://www.thematofylakes.gr/ta-xristoygenna-mesa-apo-ti-matia-megalwn-ellinwn-kai-ksenwn-zwgrafwn/
- Πίνακες ζωγραφικής με θέμα τα Χριστούγεννα! (2020). Διαθέσιμο στο: https://mythalattanews.com/2020/12/20/%CF%80%CE%AF%CE%BD%CE%B1%CE%BA%CE%B5%CF%82-%CE%B6%CF%89%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CF%82-%CE%BC%CE%B5-%CE%B8%CE%AD%CE%BC%CE%B1-%CF%84%CE%B1-%CF%87%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%8D/
- Jonckheere, K. A Twisted Hand: Affective Iconography in Peter Paul Rubens’s Adoration of the Magi. Arts 2023, 12, 189. Διαθέσιμο στο: https://doi.org/10.3390/arts12050189
- Μανταλένα – Μαρία, Διαμαντή, (2023). Οι 14 ωραιότεροι πίνακες που εξυμνούν τη Χριστουγεννιάτικη Ιστορία. Διαθέσιμο στο:https://klik.gr/2023/12/24/oi-14-oraioteroi-pinakes-poy-exymnoyn-ti-christoygenniatiki-istoria/
- Άντρη Ευριπίδου. Έργα τέχνης εμπνευσμένα από τα Χριστούγεννα. Διαθέσιμο στο: https://www.wordsfulloffeeling.com/2023/12/19/%CF%80%CE%B9%CE%BD%CE%B1%CE%BA%CE%B5%CF%83-%CF%87%CF%81%CE%B9%CF%83%CE%BF%CF%85%CE%B3%CE%B5%CE%BD%CE%BD%CE%B1/
