Η εποχική φιλανθρωπία των Χριστουγέννων αναφέρεται στην αυξημένη φιλανθρωπική διάθεση που εκδηλώνεται κατά την περίοδο της μεγάλης χριστιανικής γιορτής, της Γέννησης του Ιησού. Τα Χριστούγεννα αποτελούν την κατεξοχήν περίοδο αγάπης και γενναιοδωρίας. Είναι η εποχή που οι φιλανθρωπικές δράσεις πολλαπλασιάζονται, καθώς το πνεύμα των γιορτών μάς εμπνέει να στραφούμε προς τους συνανθρώπους μας που έχουν ανάγκη. Από τις εκστρατείες συγκέντρωσης τροφίμων και δώρων για παιδιά, μέχρι τους φιλανθρωπικούς μαραθώνιους και τις καμπάνιες δωρεών για τις πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, τα Χριστούγεννα χαρακτηρίζονται από δράσεις που ενισχύουν το πνεύμα της προσφοράς, με το μήνυμα της αγάπης και της αλληλεγγύης να αποκτά ξεχωριστή βαρύτητα.
Ψυχολογικές και πολιτισμικές ρίζες της φιλανθρωπίας των Χριστουγέννων
Η εποχική φιλανθρωπία των Χριστουγέννων προκύπτει από συνδυασμό ψυχολογικών και πολιτισμικών παραμέτρων, που ενισχύονται κατά την εορταστική περίοδο. Αρχικά, τα κίνητρα είναι ψυχολογικά, καθώς τα Χριστούγεννα είναι μια περίοδος κατά την οποία οι άνθρωποι βιώνουν έντονα συναισθήματα ευγνωμοσύνης και ενσυναίσθησης. Οι γιορτές δημιουργούν μια ατμόσφαιρα που προάγει τη σύνδεση με τους άλλους και την επιθυμία να «κάνουμε το καλό». Η ανάγκη για προσφορά εντείνεται, καθώς πολλοί άνθρωποι νιώθοντας ευγνωμοσύνη για τα αγαθά που διαθέτουν επιθυμούν να βοηθήσουν τους λιγότερο ευνοημένους. Το να προσφέρεις συμβάλλει στην ενίσχυση της προσωπικής ικανοποίησης και ενδεχομένως και της αίσθησης σκοπού.
Επίσης, είναι καταλυτικός ο ρόλος των πολιτισμικών και θρησκευτικών αξιών από τις οποίες εμφορούμαστε. Ο ρόλος της θρησκείας είναι σημαντικός στην ενίσχυση της φιλανθρωπικής διάθεσης, καθώς πολλές θρησκευτικές παραδόσεις, όπως ο Χριστιανισμός, διδάσκουν την αξία της αγάπης, της αλληλεγγύης και της προσφοράς στους συνανθρώπους μας. Τα Χριστούγεννα, ως γιορτή που συνδέεται με τη Γέννηση του Ιησού Χριστού, ενσωματώνει την έννοια της αυτοθυσίας και της βοήθειας προς τους άλλους, προτρέποντας στην αλληλεγγύη και στην υποστήριξη των φτωχών και των αδυνάμων. Τέλος, η δημοσιότητα που παίρνουν οι φιλανθρωπικές δράσεις κατά την περίοδο των Χριστουγέννων ενισχύει περαιτέρω την κοινωνική πίεση για προσφορά. Οι φιλανθρωπικές οργανώσεις και δράσεις προβάλλονται ευρέως μέσω των ΜΜΕ, των κοινωνικών δικτύων και άλλων πλατφορμών, δημιουργώντας ένα περιβάλλον όπου η φιλανθρωπία γίνεται κοινωνικά αποδεκτή και «αναγκαία». Οι άνθρωποι νιώθουν την ανάγκη να συμμετέχουν για να μην θεωρηθούν αδιάφοροι ή αναίσθητοι ενισχύοντας, έτσι, τη συλλογική αίσθηση της κοινωνικής ευθύνης.
Τα οφέλη της εποχικής φιλανθρωπίας των Χριστουγέννων
Αν και η εποχική φιλανθρωπία έχει περιορισμούς, όπως ο προσωρινός της χαρακτήρας, τα οφέλη της είναι σημαντικά για την άμεση ανακούφιση των αναγκών και την ενίσχυση της κοινωνικής αλληλεγγύης. Αρχικά, τα συσσίτια και οι δωρεές καλύπτουν άμεσα βασικές βιοτικές ανάγκες και προσφέρουν ανακούφιση σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, όπως είναι οι άστεγοι ή οικογένειες που αντιμετωπίζουν οικονομική ένδεια. Η εποχική φιλανθρωπία μπορεί να προσφέρει άμεση ανακούφιση παρέχοντας τρόφιμα, ρούχα ή άλλα απαραίτητα αγαθά.
Επίσης, η φιλανθρωπία κατά την εορταστική περίοδο προάγει τη συνεργασία και την αλληλεγγύη στην κοινότητα. Μέσω της συμμετοχής σε εθελοντικές δράσεις ή δωρεές, δημιουργείται ένα αίσθημα ενότητας και κοινής ευθύνης, ενισχύοντας τις κοινωνικές σχέσεις και την αίσθηση ότι όλοι έχουν έναν ρόλο στην υποστήριξη των άλλων.
Ακόμη, για τους ανθρώπους που συμμετέχουν στη φιλανθρωπία, η αρωγή προς τους άλλους μπορεί να προσφέρει μεγάλη συναισθηματική ικανοποίηση και προσωπική ανάπτυξη. Η αίσθηση ότι βοηθούν τους συνανθρώπους τους, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της περιόδου των Χριστουγέννων, ενισχύει την αίσθηση του σκοπού και της συνεισφοράς στο κοινωνικό σύνολο.
Επιπλέον, τέτοιου είδους δράσεις συμβάλλουν στην ευαισθητοποίηση των ανθρώπων για κοινωνικά προβλήματα που χρήζουν προσοχής και υποστήριξης. Οι γιορτές συχνά χρησιμεύουν ως έναυσμα για συζητήσεις και εκστρατείες που μπορούν να κινητοποιήσουν την κοινωνία και να προσελκύσουν ανθρώπους σε φιλανθρωπικές δράσεις, οι οποίες διαφορετικά θα παρέμεναν αδρανείς.
Τέλος, η εποχική φιλανθρωπία βοηθά, επίσης, τις οργανώσεις που παρέχουν βοήθεια ενισχύοντας την ορατότητά τους και αυξάνοντας τη χρηματοδότηση ή τις δωρεές. Οι καμπάνιες των Χριστουγέννων συχνά προσελκύουν νέους υποστηρικτές και εθελοντές, που μπορεί να συνεχίσουν να εμπλέκονται ενεργά και μετά την περίοδο των εορτών, ενδυναμώνοντας τη δράση της οργάνωσης καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
Κριτική της εποχικής φιλανθρωπίας των Χριστουγέννων
Ο εποχικός αλτρουισμός, αν και σημαντικός για την κάλυψη άμεσων αναγκών κατά τη διάρκεια των γιορτών, ενέχει ορισμένους περιορισμούς και προκαλεί κριτική, ιδίως σε ό,τι αφορά τη βιωσιμότητα και το βάθος της κοινωνικής προσφοράς. Αρχικά, ο αλτρουισμός συχνά περιορίζεται στην περίοδο των Χριστουγέννων. Η εορταστική περίοδος συνοδεύεται από θετικά συναισθήματα, όπως είναι η ευγνωμοσύνη και η ανάγκη για προσφορά και σύνδεση με τους συνανθρώπους μας. Αυτό το γεγονός ενθαρρύνει τις φιλανθρωπικές πράξεις. Ωστόσο, το φαινόμενο αυτό δεν έχει διάρκεια και όλη αυτή η δυναμική υποχωρεί συχνά μόλις επιστρέψουμε στην καθημερινότητα. Επίσης, η κοινωνία μας έχει ενσωματώσει τις αλτρουιστικές πράξεις ως ένα μέρος του εορταστικού πνεύματος, γεγονός που καθιστά τον αλτρουισμό εποχικό. Τέλος, πολλοί άνθρωποι, δυστυχώς, δεν συνειδητοποιούν ότι κάποιες ανάγκες έχουν διάρκεια και απαιτείται συνεχής δράση για την αντιμετώπισή τους.
Πολλές φορές, ακόμη, οι φιλανθρωπικές πράξεις γίνονται περισσότερο για λόγους εντυπωσιασμού παρά ουσιαστικής βοήθειας. Έτσι, οι άνθρωποι έχουν επιφανειακή εμπλοκή και η προσφορά τους περιορίζεται σε ελάχιστη και συμβολική, χωρίς διαρκή αντίκτυπο. Επίσης, ορισμένα άτομα ή εταιρείες χρησιμοποιούν τη συμμετοχή τους σε οργανωμένες φιλανθρωπικές δράσεις για αυτοπροβολή, για δημοσιότητα στα ΜΜΕ ή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και συνακόλουθα για ψυχολογική χειραγώγηση των θεατών. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου η φιλανθρωπική δράση καθίσταται ένα ρηχό εντυπωσιακό «show» και προβάλλεται η νοοτροπία της «νεοπλουτίστικης» φιλανθρωπίας και η προσφορά μπροστά σε τηλεοπτικές κάμερες.
Συμπόνια και φιλανθρωπία, λοιπόν, για το «φαίνεσθαι» και όχι για το «είναι», δηλαδή εποχική φιλανθρωπία.
Από την εποχική φιλανθρωπία στη διαρκή δέσμευση
Η εποχική φιλανθρωπία εντάσσεται στο ευρύτερο «Χριστουγεννιάτικο πνεύμα» ενισχύοντας το γιορτινό κλίμα. Ωστόσο, μας εμποδίζει να αναγνωρίσουμε την πραγματική ανάγκη και να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα στη ρίζα του. Ανάμεσα στον προγραμματισμό των εορταστικών εκδηλώσεων, τα δώρα, τις κοινωνικές συναντήσεις και τις εθιμοτυπικές επισκέψεις που απαιτούν οι μέρες των Χριστουγέννων, ορισμένοι από εμάς, περισσότερο ή λιγότερο, θα θυμηθούμε τον άστεγο ρακοσυλλέκτη, που αναζητά τροφή στα σκουπίδια κάθε βράδυ ή τα παιδιά στα φανάρια, που ζητούν λίγο φαγητό.
Ο καθένας από μας ας σκεφθεί το νόημα της φιλανθρωπίας και της αλληλεγγύης. Η φτώχεια, η πείνα και η αρρώστια χρειάζονται τη βοήθειά μας σε όλη τη διάρκεια του έτους, χρειάζονται ζεστασιά, χαμόγελα κι αγάπη όχι μόνο τις μέρες των εορτών. Η «φιλανθρωπία», συνεπώς, ας συνοδεύεται από αληθινά αισθήματα κι ο καθένας ας κάνει αυτό που πρέπει χωρίς θεατές … θα το ξέρει μόνο εκείνος κι αυτό φτάνει. Μια πράξη στοργής, αληθινού ενδιαφέροντος κι αγνών προθέσεων, δεν χρειάζεται να τη γνωρίζει κανείς, εκτός από αυτόν που την κάνει και φυσικά εκείνον που την απολαμβάνει. Με ειλικρινή σεβασμό, ανιδιοτελή εθελοντισμό, σιωπηρά κι αθόρυβα, μακριά από την όποια δημοσιοποίηση οι όμορφες πράξεις προς τον συνάνθρωπο μετουσιώνονται σε έργα. Ο εποχικός αλτρουισμός είναι, αναμφίβολα, μια θετική, αλλά, δυστυχώς, περιορισμένη μορφή προσφοράς. Η μετάβαση από την επιφανειακή και εποχική φιλανθρωπία σε μια κουλτούρα συνεχούς κοινωνικής δράσης απαιτεί ευαισθητοποίηση, στρατηγική και τη δέσμευση όλων μας. Μόνο τότε η φιλανθρωπία θα έχει ουσιαστικό και διαρκή αντίκτυπο.
Πηγές:
Thursday, 8 April 2021, «Εποχιακή, νεοπλουτίστικη «φιλανθρωπία» Ανακτήθηκε από: https://hamomilaki.blogspot.com (τελευταία πρόσβαση 31/12/2024)
«Η επιδεικτική φιλανθρωπία των γιορτών» Ανακτήθηκε από: https://www.pillowfights.gr (τελευταία πρόσβαση 31/12/2024)
«Χριστούγεννα και φιλανθρωπία», Κατερίνα Μπακογιάννη, 21 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2011 Ανακτήθηκε από: https://www.protagon.gr (τελευταία πρόσβαση 31/12/2024)
