Το παρόν άρθρο
Ερευνητικά ευρήματα έχουν δείξει ότι τα λιγότερα χρόνια εκπαίδευσης σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο άνοιας. Εξηγούν οι διαφορές στον δείκτη νοημοσύνης στην ηλικία των 18 ετών τη σχέση μεταξύ της χαμηλής εκπαίδευσης και του πρώιμου κινδύνου άνοιας; Το παρόν άρθρο με τίτλο ΙQ, εκπαίδευση και κίνδυνος άνοιας θα παρουσιάσει τον ερευνητικό σκοπό και τα ερευνητικά ευρήματα μίας πρόσφατης έρευνας του Bratsberg και των συνεργατών του (2024).
Η άνοια είναι η απώλεια της γνωστικής λειτουργίας – σκέψης, μνήμης και συλλογισμού – σε τέτοιο βαθμό που παρεμβαίνει στην καθημερινή ζωή και τις δραστηριότητες ενός ατόμου. Μερικοί άνθρωποι με άνοια δεν μπορούν να ελέγξουν τα συναισθήματά τους και η προσωπικότητά τους μπορεί να αλλάξει.
Η νόσος Αλτσχάιμερ νεαρής ηλικίας είναι μια ασυνήθιστη μορφή άνοιας που επηρεάζει άτομα ηλικίας κάτω των 65 ετών. Τα περισσότερα άτομα με τη νόσο Αλτσχάιμερ είναι ηλικίας 65 ετών και άνω. Περίπου 1 στα 9 άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω στις Ηνωμένες Πολιτείες έχει τη νόσο Αλτσχάιμερ. Περίπου 110 σε κάθε 100,000 ενήλικες μεταξύ των 30 και 64 ετών πάσχουν από τη νόσο Αλτσχάιμερ νεαρής ηλικίας. Οι παράγοντες κινδύνου για τη νόσο Αλτσχάιμερ νεαρής ηλικίας περιλαμβάνουν το οικογενειακό ιστορικό της νόσου. Αλλά, το οικογενειακό ιστορικό της νόσου δε σημαίνει ότι ένα άτομο θα αναπτύξει απαραίτητα τη νόσο.
Η έρευνα του Bratsberg και των συνεργατών του (2024)
Ερευνητικός σκοπός και σχεδιασμός
Οι ερευνητές εξέτασαν 207,814 Νορβηγούς άντρες που γεννήθηκαν μεταξύ του 1950 και του 1959 με σκοπό να εξετάσουν εάν οι διαφορές στον δείκτη νοημοσύνης στην ηλικία των 18 ετών μπορούν να εξηγήσουν τη σχέση μεταξύ της χαμηλής εκπαίδευσης και του πρώιμου κινδύνου άνοιας. Οι συμμετέχοντες ομαδοποιήθηκαν σε πέντε επίπεδα εκπαίδευσης, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα:
- Υποχρεωτική εκπαίδευση
- Γυμνάσιο
- Λύκειο
- Κολλέγιο
- Μεταπτυχιακό
Επίσης, οι συμμετέχοντες ομαδοποίηθηκαν σε επτά γνωστικά επίπεδα, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα:
- Χαμηλότερη
- Χαμηλή
- Μέση χαμηλή
- Μέση
- Μέση υψηλή
- Υψηλή
- Υψηλότερη.
Ερευνητικά ευρήματα
Οι ερευνητές βρήκαν ότι:
- Συνολικά, διαγνώστηκαν 1,521 άτομα με άνοια μεταξύ της ηλικίας των 60 και 69 ετών.
- Η υποχρεωτική εκπαίδευση συσχετίστηκε με αυξημένο κίνδυνο άνοιας.
- Ωστόσο, αυτή η συσχέτιση μειώθηκε σημαντικά μετά τον έλεγχο των βαθμολογιών των γνωστικών τεστ.
- Αντίθετα, η χαμηλή γνωστική ικανότητα (IQ < 79) συσχετίστηκε με διπλό κίνδυνο μεταγενέστερης διάγνωσης άνοιας, ακόμα και αφού ελέγχθηκε το εκπαιδευτικό επίπεδο των συμμετεχόντων.
- Η προαναφερόμενη σχέση βρέθηκε επίσης αφού ελέγχθηκε η κοινωνικο-οικονομική κατάσταση της πρώιμης ζωής των συμμετεχόντων ατόμων και βρέθηκε και μεταξύ των ζευγών των αδελφών.
- Αυτό υποδηλώνει ότι γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες που είναι κοινοί στις οικογένειες (π.χ. η κοινή γενετική, η εκπαίδευση των γονέων, η κοινωνικο-οικονομική κατάσταση ή άλλες κοινές εμπειρίες), δεν μπορούν να εξηγήσουν τη συσχέτιση.
Συμπεράσματα
- Ο αυξημένος κίνδυνος πρώιμης άνοιας που σχετίζεται με τη χαμηλή εκπαίδευση μειώθηκε σημαντικά όταν ελέγχθηκε η γνωστική ικανότητα.
- Αντίθετα, η χαμηλή γνωστική ικανότητα εξακολουθούσε να είναι ένας παράγοντας κινδύνου ακόμα και όταν ελέγχθηκε το εκπαιδευτικό επίπεδο των ατόμων.
Βιβλιογραφία
Bratsberg, B., Fjell, A. M., Rogeberg, O. J., Skirbekk, V. F., & Walhovd, K. B. (2024). Differences in cognitive function at 18 y of age explain the association between low education and early dementia risk. Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A., 121(41), e2412017121. https://doi.org/10.1073/pnas.2412017121.