«Γιατί το παιδί μου δε κοιμάται;», είναι μια συχνή ερώτηση πολλών γονιών την οποία πολύ συχνά εκφράζουν στους παιδίατρους αλλά και σε ειδικούς. Για αρχή όχι πανικός!

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΥΠΝΟΥ

Διαταραχές ύπνου είναι οποιαδήποτε διατάραξη της διάρκειας ή της ποιότητας του ύπνου. Υπάρχουν πολλές και μοναδικές διαταραχές  για κάθε παιδί. Πολλοί γονείς, παρά τις καλές τους προθέσεις, καταλήγουν να επιδεινώνουν το πρόβλημα, χωρίς κάποιο θετικό αποτέλεσμα. Τα προβλήματα ή οι διαταραχές ύπνου στα παιδιά αφορά:

1. Την αϋπνία (όχι αρκετός ύπνος)
2. Την υπερυπνία (πολύς ύπνος)
3. Την παραϋπνία (περίεργες συμπεριφορές κατά τη διάρκεια του ύπνου)

ΑΙΤΙΑ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ

• Κακά όνειρα εφιάλτες. Στην ηλικία των δύο χρόνων ξεκίνα η εμφάνιση εφιαλτών, βέβαια είναι πιο συχνά μεταξύ τριών – τεσσάρων χρόνων. Μετά από ένα κακό όνειρο, το παιδί  είναι αναστατωμένο, είναι εντελώς ξύπνιο και μπορεί να θυμηθεί αυτό που είδε, έστω και αν δυσκολεύεται να το περιγράψει. Κάποια παιδιά, λόγω των κακών ονείρων νιώθουν φόβο και  ίσως το βράδυ ένα μικρό φωτάκι, ή μια κούκλα για σιγουριά, τα βοηθάει.
• Είναι πολύ μικρό ακόμα. Πολύ λίγα μωρά έχουν σταθερό πρόγραμμα ύπνου. Για τους πρώτους δύο μήνες, τα νεογέννητα και ξυπνούν σε τυχαίες στιγμές.
• Είναι εξαρτημένο απο το γονιό και δε μπορεί μακριά του. Είναι φυσιολογικό για κάθε παιδί να περάσει από αυτό το στάδιο. Μη το καθησυχάσετε με τρόπο που θα κάνει τα πράγματα χειρότερα, όπως πολλή ομιλία, τάισμα ή αγκαλιές.
• Δεν υπάρχει ύπνος μέσα στην ημέρα. Έναν υπνάκος κατά τη διάρκεια της ημέρας είναι σημαντικός για τα παιδιά. Ειδικά μετά το μεσημεριανό φαγητό, ώστε ο ύπνος να είναι πιο εύκολος το βράδυ.
• Υπερένταση απο λόγους όπως: χρόνος με οθόνη πριν τον ύπνο, έντονο παιχνίδι, κατανάλωση σνακ που είναι πλούσιο σε ζάχαρη, περιέργεια, πολλοί ύπνοι κατά τη διάρκεια της ημέρας.
• Ροχαλητό. Περίπου 1 στα 10 παιδιά ροχαλίζει. Υπάρχουν πολλοί λόγοι, όπως η αποφρακτική άπνοια, αλλεργίες, μπούκωμα από κρυολόγημα ή διάφραγμα που παρεκκλίνει. Αν το ροχαλητό δεν προκαλεί προβλήματα στον ύπνο του παιδιού, ο παιδίατρός σας δεν θα προτείνει να κάνετε κάτι.
• Αποφρακτική άπνοια του ύπνου. Είναι σπάνιο, αλλά τα παιδιά που πάσχουν από αποφρακτική άπνοια του ύπνου ροχαλίζουν δυνατά, έχουν βαριά ανάσα και ανήσυχο ύπνο.
• Υπνοβασία. 
• Μη κατάλληλες συνθήκες, όπως άβολες πιτζάμες, οθόνες στο δωμάτιο, ήχοι απο τηλεόραση, όλα τα φώτα κλειστά.
• Στρές. Ναι και ένα παιδί μπορεί να έχει άγχος για τους δικούς του λόγους. Ένα ζεστό μπάνιο, αγκαλιές, βαθιές ανάσες για χαλάρωση και καθημερινή βραδινή ρουτίνα βοηθάει.

ΛΥΣΕΙΣ

ΗΛΙΚΙΑ 2 ΕΤΟΥΣ ΚΑΙ ΑΝΩ

• Συνεπές καθημερινό πρόγραμμα συμβατό με το φυσιολογικό βιολογικό ρολόι του παιδιού. Ένα προβλέψιμο μοτίβο μέσα στη μέρα – με γεύματα και ύπνο σε συγκεκριμένες ώρες, βοηθάει.
• Τροποποίηση προγράμματος σύμφωνα με τα σημάδια ύπνου που δίνει το παιδί, άσχετα με το τι λέει το ρολόι. Για παράδειγμα όταν είναι πιο ήσυχο, χάνει το ενδιαφέρον του για το παιχνίδι, γκρινιάζει, χαζεύει, τρίβει τα μάτια του ή τα αυτιά του και φυσικά εάν ξεκινήσει να χασμουριέται.
• Μια χαλαρωτική ρουτίνα πριν από τον ύπνο. Έτσι το παιδί καταλαβαίνει το σύνθημα ότι έφτασε η ώρα του ύπνου και να το βοηθήσει να χαλαρώσει.
• Προσθήκη στο πρωινό ξύπνημα φως και ένταση, ενώ περίπου μισή ώρα πριν από τον ύπνο δημιουργία ενός περιβάλλον με χαμηλό φωτισμό και ηρεμία.
• Εξίσου σημαντική είναι η επικοινωνία. Μια συζήτηση με το παιδί για το τι νιώθει ή γιατί είναι σημαντικός ο ύπνος μπορεί να χαλαρώσει το παιδί. Επιπλέον μπορεί να το βοηθήσει να ανοιχτεί και να εκφράσει κάποιες απορίες ή ανάγκες του.
• Όχι άγχος και πίεση. Το παιδί δε πρέπει να βλέπει τον ύπνο σαν ένα πρόβλημα ή πίεση. Ο γονιός πρέπει να βοηθήσει το παιδί να δει τον ύπνο ως μια στιγμή χαλάρωσης και ηρεμίας.
• Δημιουργία θετικού κλίματος πριν τον ύπνο. Ένα παραμύθι, ένα τραγούδι ακόμη και η επιλογή της αγαπημένης πιτζάμας πριν τον ύπνο βοηθά το παιδί να ξεχαστεί. Όχι ύπνος μαζί με το παιδί. Είναι δύσκολο να βλέπει ο γονιός το παιδί του να μη μπορεί να κοιμηθεί και έτσι να φτάνει σε αδιέξοδο. Αλλά αυτή η πράξη δε φέρνει θετικά αποτελέσματα στο μέλλον. Στόχος είναι η θεραπεία ύπνου στο δικό του κρεβάτι.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Καραγιάννη Β., & Καζαλα, Α-Μ. (2017). Διαταραχές ύπνου στην παιδική ηλικία. (Πτυχιακή Εργασία, Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Δυτικής Ελλάδος, Δυτική Ελλάδα).