Γνωρίζεις κάποιον τοξικό άνθρωπο; Συναναστρέφεσαι με κάποιον τοξικό άνθρωπο και δε ξέρεις πως να διαχειριστείς τη σχέση σας; Ακόμα και αν δε γνωρίζεις κάποιον τώρα, σίγουρα θα έχεις συναντήσει κάποιον στο παρελθόν.
Τους τοξικούς ανθρώπους τους συναντάμε παντού. Στην επαγγελματική και κοινωνική μας ζωή, στην οικογένεια και στις ερωτικές μας σχέσεις.
Η διαχείριση και η συναναστροφή με έναν τοξικό άνθρωπο μπορεί να είναι εξαντλητική. Αφού μπορεί να μας κάνει να αμφισβητήσουμε μέχρι και τον ίδιο μας τον εαυτό και να μας ωθήσει στα άκρα.
Πρόκειται για ανθρώπους που μπορούν να οδηγήσουν κάποιον στην απόγνωση. Αυτό συμβαίνει γιατί η συμπεριφορά τους είναι αρκετά ψυχοφθόρα, καθώς αρχικά μοιάζουν να έχουν καλές προθέσεις, είναι ευγενικοί στην πρώτη ανάγνωση, ελκυστικοί και φιλικοί.
Στην πραγματικότητα όμως, τα παραπάνω είναι σαν ένα προσωπείο, που καμιά φορά ακόμα και οι ίδιοι το αγνοούν. Με τη συμπεριφορά τους δείχνουν στους γύρω τους υποκρισία και χειριστικές διαπραγματεύσεις. Ακόμη, η συμπεριφορά τους μπορεί να προκαλέσει ψυχικό και συναισθηματικό πόνο.
Συμπεριφορά και ψυχικές επιπτώσεις
Οι τοξικές συμπεριφορές αναγνωρίζονται από τη βλάβη που προκαλούν στους ανθρώπους.
Ωστόσο, πρόκειται για ενδείξεις ενός τραύματος, ή μιας ψυχολογικής διαταραχής. Ακόμη, μπορεί να είναι και στοιχεία μιας προσωπικότητας που ρουφάει την ενέργεια και την αυτοπεποίθηση των άλλων ανθρώπων, με σκοπό την προσωπική ικανοποίηση.
Όσο περισσότερο συσχετίζεται κάποιος με κάποιον τοξικό άνθρωπο, τόσο περισσότερο αισθάνεται λίγος, ανάξιος και ένοχος. Δηλαδή, αισθάνεται να μένει συναισθηματικά στεγνός, ότι συνεχώς φέρει την ευθύνη για ότι συμβαίνει και πως δε μετράει η επιθυμία ή και η γνώμη του.
Η τοξικότητα μπορεί επίσης να κάνει κάποιον να νιώθει μη κυρίαρχο και άσχημα για τον εαυτό του. Επίσης, μπορεί να νιώσει κάποιος εξαρτημένος από ένα τέτοιο άτομο, καθώς και συχνά βρίσκει τον εαυτό του να μη μπορεί να πει όχι στο άτομο που έχει απέναντι του.
Η συμπεριφορά των τοξικών ανθρώπων μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα να κάνει κάποιον να προσέχει συνεχώς την συμπεριφορά του. Επομένως, κάποιος μπορεί να ξεκινήσει να υιοθετεί, είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα, μια συμπεριφορά που ως σκοπό έχει να αποφεύγει τη σύγκρουση. Έτσι, ξεκινά να μη μπορεί να είναι ο εαυτός του και να προσαρμόζεται στην κάθε κατάσταση, με σκοπό να γλιτώσει μια διαφωνία.
Ένας τοξικός άνθρωπος μπορεί να φτάσει κάποιον στο σημείο να απολογείται για πράγματα που δεν έχει κάνει.
Σημασία της αναγνώρισης
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι τοξικοί άνθρωποι δεν είναι άνθρωποι που πρέπει πάντοτε να τους απομονώνουμε ή να τους βγάζουμε έξω από τη ζωή μας. Όμως χρειάζεται να αναγνωρίσουμε ότι δε φταίμε εμείς που εκείνοι συμπεριφέρονται έτσι σε εμάς. Χρειάζεται επίσης να αναγνωρίσουμε ότι δε μπορούμε εμείς να τους αλλάξουμε. Χρειάζεται χρόνια, επίμονη προσπάθεια και προσωπική θέληση για να αλλάξει ένας άνθρωπος.
Να θυμάσαι ότι είναι ανώφελο παίρνουμε προσωπικά ότι συμβαίνει, διότι οποιοσδήποτε και να βρεθεί στη θέση μας με τον ίδιο άνθρωπο, θα έχει τα ίδια προβλήματα, για τον λόγο ότι ένας τοξικός άνθρωπος ακολουθεί ένα μοτίβο συμπεριφοράς προς όλους.
Το να αναγνωρίζουμε την τοξική συμπεριφορά είναι το πρώτο βήμα για την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεών της. Ίσως να μην μπορούμε να αλλάξουμε αυτό που κάνουν, αλλά μπορούμε να αλλάξουμε αυτό που κάνουμε εμείς γι’ αυτό.
Πως θα αναγνωρίζουμε λοιπόν τους τοξικούς ανθρώπους ώστε να ξέρουμε με τι έχουμε να αντιμετωπίσουμε;
Έχει σημασία να μπορούμε να αναγνωρίσουμε τους τοξικούς ανθρώπους, γιατί έτσι γνωρίζουμε τι έχουμε να αντιμετωπίσουμε και δε θα παίρνουμε εμείς πολύ προσωπικά όλα αυτά που συμβαίνουν.
Οι τοξικοί άνθρωποι έχουν κοινά χαρακτηριστικά μοτίβα συμπεριφοράς, τα οποία τους κάνουν να ξεχωρίζουν και να διαχειρίζονται τους ανθρώπους και τις καταστάσεις προς όφελός τους.
Χειριστικότητα και έλεγχος:
Οι τοξικοί άνθρωποι έχουν την τάση να χειρίζονται, να εξαπατούν, να χρησιμοποιούν και να κάνουν ότι θέλουν τον άλλον. Αυτό συμβαίνει για να ικανοποιήσουν έναν προσωπικό σκοπό, χωρίς να νοιάζονται για τις ανάγκες ή τα συναισθήματα του άλλου.
Δεν ενδιαφέρονται ουσιαστικά για τον άλλον. Αντιθέτως θέλουν να αποκτήσουν τον έλεγχο πάνω στον άλλον, κάνοντας τον να πιστεύει ότι κάτι τους χρωστάει.
Έχουν επίσης έναν τρόπο να παίρνουν εκείνοι αποφάσεις ή να κάνουν κάτι που βλάπτει τον άλλον, λέγοντας ότι τα έκαναν όλα για εκείνον. Έτσι, μπορούν να κάνουν τον άλλον να αμφισβητεί τον εαυτό του και να σκέφτεται ότι δε μπορεί να κάνει τίποτα σωστά.
Επικριτικότητα:
Οι τοξικοί άνθρωποι είναι έντονα επικριτικοί απέναντι στους άλλους. Η κριτική δεν αφορά ποτέ τους ίδιους, καθώς πιστεύουν ότι πάντα έχουν δίκιο, είναι τέλειοι και δε μπορούν να αντέξουν την κριτική.
Επίσης, δε διστάζουν να πλάσουν κάποια ιστορία που θα εξυπηρετήσει τις ανάγκες τους.
Ανευθυνότητα:
Οι τοξικοί άνθρωποι δεν αναλαμβάνουν την ευθύνη των συναισθημάτων τους. Συχνά προτιμούν να προβάλουν τα δικά τους συναισθήματα και τις προσωπικές τους απόψεις στους άλλους.
Η δική τους λογική είναι πως φταίει ο άλλος που νιώθει έτσι ή ότι ο άλλος προκαλεί συνεχώς προβλήματα. Δεν παίρνουν ευθύνη για τίποτα. Συνήθως υπερασπίζονται τη δική τους οπτική, αποποιούμενοι οποιαδήποτε ευθύνη, για οτιδήποτε.
Δεν απολογούνται:
Αρχικά, οι τοξικοί άνθρωποι δε βρίσκουν το λόγο να απολογηθούν, αφού πιστεύουν ότι πάντα φταίει κάποιος άλλος για κάθε κατάσταση. Πολλές φορές μπορεί να διαστρεβλώσουν τα γεγονότα για να αποδείξουν ότι εκείνοι είναι σωστοί.
Αδυνατούν να αναγνωρίσουν δικά τους λάθη και δικαιολογούν με κάθε τρόπο οτιδήποτε μπορεί να έκαναν και να πλήγωσε ή να υποτίμησε κάποιον άλλον.
Δε ζητούν συγγνώμη και δε προσπαθούν να διορθώσουν κάτι που έχουν κάνει λάθος. Αυτό συμβαίνει διότι η προσοχή και η ενέργεια τους επικεντρώνεται στους άλλους και όχι στον εαυτό τους.
Δραματοποίηση:
Η συμπεριφορά των τοξικών ανθρώπων είναι υπερβολική και δραματική. Για εκείνους συνηθίζουν να φταίνε πάντα οι άλλοι για τις καταστάσεις στη ζωής τους.
Παρουσιάζουν τις καταστάσεις έτσι ώστε να φαίνονται ως θύματα. Με αυτόν τον τρόπο χειρίζονται τους άλλους. Έτσι, μέσω του χειρισμού μπορούν να κάνουν τους άλλους να προσπαθούν συνεχώς να τους διασώσουν.
Τροφοδοτούνται από κουτσομπολιά και δράματα και κάνουν συχνά τους άλλους να νιώθουν άβολα. Τα δράματα που συμβαίνουν, είναι συνήθως εκείνα που οι ίδιοι δημιουργούν.
Ρουφούν την ενέργεια:
Οι τοξικοί άνθρωποι έχουν την τάση να μπλοκάρουν οτιδήποτε καλό ή λειτουργικό μπορεί να δεχτούν από τους άλλους. Επίσης, αποστραγγίζουν την ενέργεια του άλλου. Δημιουργούν συνεχώς προβλήματα, εκπέμπουν αρνητικότητα, επικρίνουν και εκφοβίζουν τους άλλους, αφήνοντας τους συναισθηματικά εξουθενωμένους.
Ψέμα και εξαπάτηση:
Το ψέμα είναι φυσιολογικό και καθημερινό για εκείνους, καθώς και το να δημιουργούν ενοχές στους άλλους. Έτσι, αδυνατούν να χτίσουν δεσμούς εμπιστοσύνης. Λένε συνεχώς ψέματα και προσπαθούν να χειραγωγήσουν τους άλλους διαστρεβλώνοντας τα γεγονότα.
Εγωκεντρισμός και ναρκισσισμός:
Πιστεύουν ότι τα πάντα περιστρέφονται γύρω από αυτούς. Ενδιαφέρονται μόνο για τον εαυτό τους και πιστεύουν ότι είναι καλύτεροι από τους άλλους.
Επίσης, δεν έχουν την ικανότητα της ενσυναίσθησης για τους άλλους, για τη ζωή ή για τα προβλήματα των άλλων.
Ζήλια:
Οι τοξικοί άνθρωποι δυσκολεύονται να χαίρονται με την ευτυχία και την επιτυχία των άλλων. Συνήθως, μειώνουν τους άλλους γα να αισθανθούν καλύτερα.
Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τους τοξικούς ανθρώπους;
Όλοι οι άνθρωποι μπορεί να επιδεικνύουν λανθασμένες συμπεριφορές. Η διαφορά όμως με τους τοξικούς ανθρώπους βρίσκεται στην επανάληψη των στάσεων και συμπεριφορών που συνεχώς πληγώνουν και ενοχλούν τους άλλους. Υπάρχουν όμως πράγματα που μπορούμε να κάνουμε για να διαχειριστούμε και να αντιμετωπίσουμε την τοξικότητα.
Σαφή και σταθερά όρια:
Θέτουμε σαφή προσωπικά όρια. Τα όρια είναι πολύτιμα, καθώς μας βοηθούν να προστατεύουμε τον εαυτό μας και να ακολουθούμε τις επιθυμίες και τις ανάγκες μας χωρίς να καταπιέζονται από άλλους.
Είναι σημαντικό να μπορούμε να λέμε «όχι» σε πράγματα που δε συμφωνούμε. Επίσης, χρειάζεται τα όρια να είναι σαφή και σταθερά, έτσι ώστε να υποχρεώνουν το τοξικό άτομο να τα σεβαστεί.
Καλοσύνη και απόσταση:
Μερικές φορές για να προστατέψουμε την ευημερία μας είναι σημαντικό να κρατάμε απόσταση από ανθρώπους που μας εξουθενώνουν ψυχικά και συναισθηματικά. Με ευγένεια και καλοσύνη μπορούμε να τηρήσουμε απόσταση από κάποιους ανθρώπους που γνωρίζουμε ότι η ενοχλητική συμπεριφορά τους θα συνεχίσει να επαναλαμβάνεται.
Έτσι, σεβόμενοι τον εαυτό μας, δεν επιτρέπουμε πλέον στους άλλους να μας εκμεταλλευτούν ξανά.
Επιλέγω που ξοδεύω την ενέργειά μου:
Οι τοξικοί άνθρωποι έχουν την τάση να μας ρουφούν την ενέργεια με σκοπό να ικανοποιήσουν τις ανάγκες και τις επιθυμίες τους. Επομένως, είναι σημαντικό να επιλέγουμε να ξοδεύουμε την ενέργεια μας με ανθρώπους που δε μας εξουθενώνουν συναισθηματικά.
Κοινωνικές επαφές και καλές επιρροές:
Οι τοξικοί άνθρωποι μπορεί να μας απομονώσουν προκειμένου να μπορέσουν να μας ελέγχουν και να μας χειραγωγούν χωρίς αντιπερισπασμούς. Έτσι, είναι σημαντικό να μην χάνουμε την επαφή με τους αγαπημένους μας ανθρώπους. Οι κοντινοί άνθρωποι και οι καλοί φίλοι μπορούν να μας στηρίξουν, να μας ακούσουν και να μας υπερασπίσουν απέναντι σε κάποιο τοξικό άτομο.
Μη ξεχνάς ότι δεν είναι όλοι τοξικοί.
Οι τοξικοί άνθρωποι προβάλουν τις δικές τους σκέψεις, τα δικά τους βιώματα και τα δικά τους συναισθήματα σε εμάς. Έτσι μας αφήνουν να νιώθουμε δυσφορικά συναισθήματα και να μην απολαμβάνουμε την παρέα τους. Μη ξεχνάς όμως ότι δεν συμπεριφέρονται όλοι οι άνθρωποι έτσι.
Υπάρχουν άνθρωποι που όταν είμαστε κοντά τους, βελτιώνουν την ψυχική μας υγεία και μας κάνουν να λάμπουμε. Άνθρωποι από τους οποίους παίρνουμε ενέργεια. Είναι εκείνοι που αναγνωρίζουν την αξία μας και έχουν αμοιβαιότητα. Δηλαδή, η σχέση μας είναι ουσιαστικά ανταποδοτική. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αισθανόμαστε καλά γύρω τους, να αισθανόμαστε ευτυχία, αυτοτέλεια, αυτονομία και να περνάμε καλά.
