Μήπως ξυπνήσαμε κάπως με ένα μυθιστόρημα του Michael Crichton χωρίς να το συνειδητοποιήσουμε; Πρώτον, το Πανεπιστήμιο του Harvard αναλαμβάνει να φέρει πίσω το μαλλιαρό Μαμούθ πίσω στη ζωή. Τώρα, οι ερευνητές από το γερμανικό Ινστιτούτο Εξελικτικής Ανθρωπολογίας του Max Planck δήλωσαν την πρόθεσή τους να δημιουργήσουν μικροσκοπικούς εγκεφάλους που περιέχουν DNA του Νεάντερταλ.
Αν αναρωτιέστε από πού προέρχεται το DNA του Νεάντερταλ – αναφερόμενο στον γενετικό κώδικα των αρχαίων ανθρώπων που έζησαν πριν από 250.000 χρόνια – η απάντηση είναι ένα προηγούμενο έργο από πολλούς από τους ίδιους ερευνητές. Ξεκινώντας από περίπου μια δεκαετία πριν, το έργο του γονιδιώματος του Νεάντερταλ έθεσε ως στόχο την αλληλουχία του DNA του αρχαίου ανθρώπου. Αυτό το DNA ανακτήθηκε αρχικά από τα οστά του μηριαίου οστού των τριών γυναικών Νεάντερταλ 38.000 ετών από την Κροατία, μαζί με άλλα οστά που ανακαλύφθηκαν στην Ισπανία, τη Ρωσία και τη Γερμανία. Τα πορίσματα του έργου αναφέρθηκαν τελικά στα τέλη του 2013.
Φτάνοντας στο σήμερα, το DNA χρησιμοποιείται για τη δημιουργία εγκεφαλικών οργανοειδών – αναφερόμενος σε απλοποιημένες, μικροσκοπικές εκδοχές οργάνων. Αυτοί οι μικροσκοπικοί εγκέφαλοι είναι περίπου στο μέγεθος ενός μπιζελιού και δεν δείχνουν σημάδια σκέψης, αλλά παρ’ όλα αυτά παρουσιάζουν ρεαλιστική βασική μικρο-ανατομία. Αναπτύσσονται με τη χρήση ενός τύπου κυττάρων που ονομάζονται επαγόμενα πολυδύναμα βλαστικά κύτταρα (iPSCs), τα οποία έχουν επεξεργαστεί χρησιμοποιώντας την επεξεργασία γονιδίων CRISPR για να περιέχουν νεαντερταλικές εκδόσεις πολλών γονιδίων.
Οι ερευνητές ελπίζουν ότι εξετάζοντας αυτά τα γονίδια θα είναι σε θέση να επισημάνουν τις διαφορές μεταξύ των Νεάντερταλ και του σύγχρονου ανθρώπου. Είναι ενδιαφέρον, μπορεί επίσης να βοηθήσει να ρίξει φως σε μια σειρά από σύγχρονες συνθήκες. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το έργο του γονιδιώματος του Νεάντερταλ βοήθησε να αποκαλυφθεί ότι πολλοί ζωντανοί άνθρωποι σήμερα έχουν μικροσκοπικά ίχνη από το DNA του Νεάντερταλ στα γονίδιά τους. Σύμφωνα με ορισμένες θεωρίες, αυτό είναι υπεύθυνο για πτυχές του ανοσοποιητικού μας συστήματος και του χρώματος του δέρματος. Η δυνατότητα λεπτομερούς ανάλυσης θα μπορούσε να βοηθήσει στην απάντηση σε ορισμένες από αυτές τις ερωτήσεις.
«Τα πολυδύναμα βλαστοκύτταρα από διάφορους ανθρώπους προσφέρουν τη δυνατότητα μελέτης της ανθρώπινης λειτουργικής παραλλαγής σε ελεγχόμενα περιβάλλοντα καλλιέργειας», εξηγεί η περίληψη για πρόσφατη ερευνητική μελέτη σχετικά με αυτή την εργασία. «Ένα μέρος αυτής της παραλλαγής προέρχεται από την αρχαία ανάμειξη ανάμεσα στους σύγχρονους ανθρώπους και τους Νεάντερταλ, που εισήγαγαν αλληλόμορφα που άφησαν μια φαινοτυπική κληρονομιά σε μεμονωμένους ανθρώπους σήμερα. Εδώ, δείχνουμε ότι ένα μεγάλο αποθετήριο ανθρώπινων πολυδύναμων βλαστικών κυττάρων (iPSCs) φιλοξενεί εκτεταμένο DNA του Νεάντερταλ, συμπεριλαμβανομένων των πιο γνωστών λειτουργικά συναφών αλληλαντιδωμάτων Νεάντερταλ που υπάρχουν στους σύγχρονους ανθρώπους. Αυτός ο πόρος περιέχει DNA του Νεάντερταλ που συμβάλλει σε ανθρώπινα φαινότυπα και ασθένειες, κωδικοποιεί εκατοντάδες αλλαγές αμινοξέων και μεταβάλλει την έκφραση γονιδίων σε συγκεκριμένους ιστούς. Οι ανθρώπινες iPSCs παρέχουν έτσι την ευκαιρία να εξερευνήσουμε πειραματικά τη συμβολή του Νεάντερταλ στους σημερινούς φαινοτύπους και να μελετήσουμε ενδεχομένως τα χαρακτηριστικά του Νεάντερταλ».
Οι σύγχρονοι άνθρωποι και οι Νεάντερταλ χωρίστηκαν σε ξεχωριστές γενεές περίπου 400.000 χρόνια πριν, με τους προγόνους μας να παραμένουν στην Αφρική και οι Νεάντερταλ να κινούνται βόρεια στην Ευρώπη. Περίπου 60.000 χρόνια πριν, όπως αποκαλύπτει το αρχαιολογικό αρχείο, υπήρξε μαζική μετανάστευση σύγχρονων ανθρώπων από την Αφρική που έφερε τα δύο είδη πρόσωπο με πρόσωπο για άλλη μια φορά. Η αποκάλυψη ότι οι Νεάντερταλ αλληλεπιδρούν με τους ανθρώπους και ήταν πολύ πιο εξελιγμένες από ό, τι πιστεύαμε προηγουμένως οδήγησε ορισμένους να υποδείξουν ότι οι δύο γενεές πρέπει να συγχωνευθούν σε ένα μόνο είδος.
Και δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι οι Νεάντερταλ έφτασαν να εξερευνήσουν τους ωκεανούς του κόσμου, όπως έκαναν πριν από 100.000 χρόνια, ένα κατόρθωμα που ίσως έχει να κάνει τόσο με τη νοοτροπία όσο και με το να είναι εφευρετικοί ώστε να κατασκευάσουν μια βάρκα.
