Η κλιματική αλλαγή αποτελεί μία πραγματικότητα, η οποία βάσει πρόσφατων προβλέψεων θα ενταθεί τα επόμενα χρόνια.
Η κλιματική αλλαγή αντιπροσωπεύει μια τεράστια απειλή για την υγεία του αναπνευστικού. Οι κύριες ασθένειες που προκαλούν ανησυχία είναι το άσθμα, η ρινοκολπίτιδα, η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) και οι λοιμώξεις της αναπνευστικής οδού. Οι ομάδες με υψηλότερο κίνδυνο επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής περιλαμβάνουν άτομα με προϋπάρχουσες καρδιοπνευμονικές παθήσεις ή περιοχές με περιορισμένη πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη.
Επίδραση της κλιματικής αλλαγής σε περιβαλλοντικούς παράγοντες
Το φαινόμενο του θερμοκηπίου, ως αποτέλεσμα της αυξημένης συγκέντρωσης του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, οδηγεί σε:
- παρατεταμένα κύματα καύσωνα
- μεταβλητότητα θερμοκρασίας,
- ατμοσφαιρική ρύπανση,
- δασικές πυρκαγιές,
- ξηρασίες
- και έντονες βροχοπτώσεις και πλημμύρες, που όλα θέτουν σε κίνδυνο την υγεία του αναπνευστικού.
Γύρη και αλλεργιογόνα μούχλας
Το πιο σημαντικό βιολογικό συστατικό του ατμοσφαιρικού αέρα είναι η γύρη. Το αλλεργιογόνο του είναι ο οδηγός των αερομεταφερόμενων αλλεργικών ασθενειών που είναι πολύ συχνές στις βιομηχανικές χώρες και ο επιπολασμός του αυξάνεται στον αναπτυσσόμενο κόσμο.
Η κλιματική αλλαγή, επηρεάζει τα αλλεργιογόνα φυτά και τη διανομή της γύρης παγκοσμίως. Λίγες μελέτες υγείας παγκοσμίως έχουν ασχοληθεί με τις περίπλοκες αλληλεπιδράσεις μεταξύ κλίματος και γύρης.
Επιπτώσεις του καιρού και του κλίματος στην υγεία του αναπνευστικού συστήματος
Οι αλλαγές στις μετεωρολογικές παραμέτρους αυξάνουν σημαντικά την αναπνευστική νοσηρότητα και θνησιμότητα σε ενήλικες ασθενείς με κοινές χρόνιες πνευμονικές παθήσεις, όπως το άσθμα και η ΧΑΠ, και άλλες σοβαρές πνευμονικές παθήσεις.
Μερικοί από τους παρατηρούμενους θανάτους οφείλονται στο γεγονός ότι, λόγω ενός ακραίου γεγονότος, άτομα με πνευμονική νόσο είχαν πεθάνει λίγες εβδομάδες νωρίτερα από το αναμενόμενο. Οι αναπνευστικές ασθένειες αυξάνονται ομοίως μεταξύ των παιδιών κατά τη διάρκεια των κυμάτων καύσωνα. Η υπερβολική ζέστη και η υψηλή υγρασία προκαλούν συμπτώματα άσθματος. Οι κυκλώνες έχουν επίσης συσχετιστεί με το άσθμα. Ο κρύος καιρός, αυξάνοντας την έκθεση στο κρύο, θα αυξήσει τις συνολικές λοιμώξεις του αναπνευστικού σε άτομα με υποκείμενη ΧΑΠ.
Η ερημοποίηση και η ξηρασία αποτελούν σημαντική ανησυχία για τη δημόσια υγεία. Ο υποσιτισμός είναι μία από τις παγκόσμιες προκλήσεις υγείας με την κλιματική αλλαγή να απειλεί περαιτέρω την ικανότητα των περιοχών με λίγους πόρους, να διατηρήσουν επάρκεια στην γεωργία και κτηνοτροφία.
Ο ΠΟΥ κατέταξε τον υποσιτισμό ως το μεγαλύτερο παγκόσμιο πρόβλημα υγείας που σχετίζεται με την κλιματική αλλαγή. Ένα μεγάλο ποσοστό των παγκόσμιων θανάτων από πνευμονία σε παιδιά κάτω των ετών 5, αποδίδεται στον υποσιτισμό.
Κλιματική αλλαγή και Διαρροϊκή Νόσος
Η διαρροϊκή νόσος είναι ένα σημαντικό ζήτημα δημόσιας υγείας στις αναπτυσσόμενες χώρες και παραμένει μια επίμονη ανησυχία. Η έκθεση σε μια ποικιλία παθογόνων στο νερό και στα τρόφιμα προκαλεί διαρροϊκές ασθένειες. Οι θερμοκρασίες του αέρα και του νερού, τα μοτίβα βροχοπτώσεων, τα ακραία γεγονότα βροχοπτώσεων και οι εποχιακές διακυμάνσεις είναι γνωστό ότι επηρεάζουν τη μετάδοση ασθενειών.
Γενικά, οι διαρροϊκές ασθένειες, συμπεριλαμβανομένης της σαλμονέλωσης και της καμπυλοβακτηρίωσης, είναι πιο συχνές όταν οι θερμοκρασίες είναι υψηλότερες, αν και τα πρότυπα διαφέρουν ανά τόπο και παθογόνο.
Ασθένειες που μεταφέρονται από φορείς
Το κλίμα είναι ένας από τους παράγοντες που επηρεάζουν την κατανομή των ασθενειών που μεταφέρονται από φορείς (όπως οι ψύλλοι, τα τσιμπούρια και τα κουνούπια, τα οποία διαδίδουν παθογόνα που προκαλούν ασθένειες).
Η γεωγραφική και εποχιακή κατανομή των πληθυσμών φορέων και οι ασθένειες που μπορούν να μεταφέρουν εξαρτώνται όχι μόνο από το κλίμα αλλά και από:
- τη χρήση γης,
- κοινωνικοοικονομικούς και πολιτιστικούς παράγοντες,
- τον έλεγχο παρασίτων,
- την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη
- και την ανθρώπινη ανταπόκριση στον κίνδυνο ασθένειας, μεταξύ άλλων παραγόντων
Πληθυσμοί ανά τον κόσμο βρίσκονται σε κίνδυνο για ανάπτυξη πολυάριθμων ασθενειών, όπως το Lyme, ο δάγγειος πυρετός, η ασθένεια του ιού του Δυτικού Νείλου, ο κηλιδωτός πυρετός των Βραχωδών Βουνών, η πανώλη και η τουλαραιμία.
Κλιματική αλλαγή και επιδείνωση των ψυχικών ασθενειών.
Ορισμένοι ασθενείς με ψυχικές ασθένειες είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι στη ζέστη. Τα ποσοστά αυτοκτονιών ποικίλλουν ανάλογα με τον καιρό και αυξάνονται με τις υψηλές θερμοκρασίες. Έτσι, προκύπτει ότι η κλιματική αλλαγή μπορεί να έχει επιπτώσεις στην κατάθλιψη και σε άλλες ψυχικές ασθένειες.
Οι ασθενείς με σοβαρές ψυχικές ασθένειες, όπως η σχιζοφρένεια, διατρέχουν κίνδυνο κατά τη διάρκεια της ζέστης, επειδή τα φάρμακά τους μπορεί να επηρεάσουν τη ρύθμιση της θερμοκρασίας ή ακόμη και να προκαλέσουν άμεσα υπερθερμία.
ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΩΝ ΠΑΡΙΣΙΩΝ
Η Συμφωνία των Παρισίων είναι μια διεθνής συνθήκη για την κλιματική αλλαγή. Τέθηκε σε ισχύ στις 4 Νοεμβρίου 2016. Στόχος του είναι να περιορίσει την υπερθέρμανση του πλανήτη κατά 1,5-2%, σε σύγκριση με τα προβιομηχανικά επίπεδα. Επιπλέον, η συμφωνία στοχεύει στην αύξηση της ικανότητας των χωρών να αντιμετωπίζουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Για την επίτευξη αυτών των φιλόδοξων στόχων, πρέπει να δημιουργηθεί κατάλληλη κινητοποίηση και παροχή οικονομικών πόρων. Να αναπτυχθεί ένα νέο τεχνολογικό πλαίσιο, υποστηρίζοντας έτσι τη δράση των αναπτυσσόμενων και πιο ευάλωτων χωρών.Η συμφωνία προβλέπει επίσης ενισχυμένο πλαίσιο διαφάνειας για δράση και υποστήριξη.
Η Συμφωνία των Παρισίων, αντιμετωπίζει κρίσιμους τομείς που είναι απαραίτητοι για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Μερικές από τις βασικές πτυχές της Συμφωνίας παρατίθενται παρακάτω:
- Μακροπρόθεσμος στόχος για τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος.
- Παγκόσμια κορύφωση και «κλιματική ουδετερότητα.
- Μετριασμός.
- Προσαρμογή.
- Υποστήριξη χρηματοδότησης, τεχνολογίας και ανάπτυξης ικανοτήτων.
ΠΗΓΕΣ:
D’Amato, G., Cecchi, L., D’Amato, M. and Annesi-Maesano, I. (2014). Climate change and respiratory diseases. European Respiratory Review, [online] 23(132), pp.161–169. Available at: err.ersjournals.com. Last access: 11/2/2022.
Doherty, R.M., Heal, M.R., Wilkinson, P., Pattenden, S., Vieno, M., Armstrong, B., Atkinson, R., Chalabi, Z., Kovats, S., Milojevic, A. and Stevenson, D.S. (2009). Current and future climate- and air pollution-mediated impacts on human health. Environmental Health, 8(Suppl 1), p.S8.
Knowlton, K., Rosenthal, J.E., Hogrefe, C., Lynn, B., Gaffin, S., Goldberg, R., Rosenzweig, C., Civerolo, K., Ku, J.-Y. and Kinney, P.L. (2004). Assessing Ozone-Related Health Impacts under a Changing Climate. Environmental Health Perspectives, 112(15), pp.1557–1563.
Nichols, J.L., Owens, E.O., Dutton, S.J. and Luben, T.J. (2013). Systematic review of the effects of black carbon on cardiovascular disease among individuals with pre-existing disease. International Journal of Public Health, 58(5), pp.707–724.
Rice, M.B., Thurston, G.D., Balmes, J.R. and Pinkerton, K.E. (2014). Climate Change. A Global Threat to Cardiopulmonary Health. American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine, 189(5), pp.512–519.
UNFCCC (2020). Key aspects of the Paris Agreement. [online] Available at: unfccc.int. last access: 11/2/2022.
