Τι είναι και πώς εκδηλώνεται η μηνιγγίτιδα;
Η μηνιγγίτιδα είναι μία από τις σοβαρότερες λοιμώξεις που μπορεί να πλήξει έναν οργανισμό, έναν άνθρωπο. Οι μηνιγγίτιδες είναι λοιμώξεις του κεντρικού νευρικού συστήματος και έχουν γενικά πολύ επιθετική έναρξη και εγκατάσταση. Όσον αφορά την έντασή τους αλλά και το τι τις προκαλεί, ταξινομούνται σε τρεις κατηγορίες. Αυτές οι κατηγορίες είναι η οξεία, η υποξεία και η χρόνια μηνιγγίτιδα. Η νόσος ξεκινά συνήθως με υψηλό πυρετό, κεφαλαλγία, εμετούς, ζάλη και “μηνιγγικό ερεθισμό”. Ο μηνιγγικός ερεθισμός εκδηλώνεται ως πόνος στον αυχένα και στην ράχη, αυχενική δυσκαμψία, και ορισμένα αντανακλαστικά που βοηθούν τον γιατρό να θέσει την διάγνωση (Brudzinski, Kerning).
Αίτια οξείας μηνιγγίτιδας
Οι οξείες μηνιγγίτιδες προκαλούνται από βακτήρια και από ιούς. Τα μικρόβια μπορούν να φτάσουν στο κεντρικό νευρικό σύστημα μέσω της κυκλοφορίας του αίματος. Συνήθως προηγείται μια ενδιάμεσης ή σοβαρής βαρύτητας τοπική λοίμωξη, για παράδειγμα ωτίτιδα ή φαρυγγίτιδα. Σε άλλες, πιο σπάνιες περιπτώσεις, η μηνιγγίτιδα μπορεί να ακολουθεί μια κρανιοεγκεφαλική κάκωση. Κατά την κάκωση μπορεί να τραυματίστηκαν οι προστατευτικοί φραγμοί του ΚΝΣ. Διαμέσου των διαταραγμένων αυτών μηχανισμών τα μικρόβια μπορούν να διεισδύσουν στις μήνιγγες. Τα αίτια των μηνιγγιτίδων διαφέρουν ανάλογα με την ηλικιακή ομάδα στην οποία αναφερόμαστε. Το συνηθέστερο αίτιο μηνιγγίτιδας συνολικά είναι οι ιοί και ακολουθούν τα βακτήρια. Όσον αφορά τα βακτήρια, τα πιο συνηθισμένα είναι ο μηνιγγιτιδόκοκκος, ο πνευμονιόκοκκος και ο αιμόφιλος της ινφλουέντσας. Σε ειδικές κατηγορίες ατόμων, όπως νεογνά, υπερήλικες και ανοσοκατεσταλμένοι ασθενείς, είναι ευπαθείς και σε μηνιγγίτιδα από άλλα αίτια όπως το κολοβακτηρίδιο, η λιστέρια και η ψευδομονάδα. Στους ιούς που προκαλούν συνήθως μηνιγγίτιδες συγκαταλέγονται οι Coxsackie, HSV2, EBV και Echo. Ο HIV επίσης φαίνεται να προκαλεί έναν τύπο μηνιγγοεγκεφαλίτιδας αλλά εντάσσεται στα πλαίσια του γενικότερου συνδρόμου που προκαλεί, του AIDS.
Αίτια υποξείας μηνιγγίτιδας
Οι υποξείες και οι χρόνιες μηνιγγίτιδες έχουν σταδιακή εισβολή και πιο ήπια συμπτωματολογία. Τα αίτια μπορεί να είναι επίσης λοιμώδη ή να αφορούν συστηματικά νοσήματα του ασθενούς. Τα μικρόβια που μπορεί να προκαλέσουν τέτοιου είδους μηνιγγίτιδα είναι μερικά είδη μυκοβακτηριδίων, όπως αυτό που προκαλεί φυματίωση, και μύκητες όπως ο κρυπτόκοκκος. Τα παθογόνα αυτά δεν προκαλούν λοίμωξη στον γενικό πληθυσμό αλλά μόνο σε άτομα με δυσλειτουργικό ή κατεσταλμένο ανοσοποιητικό σύστημα. Τα λοιμώδη αυτά αίτια δεν είναι πάντα εύκολα να διακριθούν κλινικά από τις μηνιγγίτιδες λόγω συστηματικού νοσήματος, μιας και τα συμπτώματά τους είναι πολύ άτυπα. Νόσοι που μπορούν να προκαλέσουν μηνιγγίτιδα δευτεροπαθώς είναι η σαρκοείδωση, η νόσος Αδαμαντιάδη-Behcet και καρκινικές μεταστάσεις.
Πρόληψη – Πρόγνωση – Θεραπεία
Η πρόγνωση, δηλαδή η πιθανότητα θεραπείας του ασθενούς διαφέρει μεταξύ των τύπων της μηνιγγίτιδας. Οι μηνιγγίτιδες από βακτήρια σε ανοσοεπαρκή άτομα παλαιότερα είχαν πολύ άσχημη πρόγνωση. Σήμερα όμως με την βοήθεια σύγχρονων αντιβιοτικών έχει βελτιωθεί αρκετά. Στην προστασία του πληθυσμού από τις βακτηριακές μηνιγγίτιδες έχουν συμβάλλει και τα εμβόλια. Για παράδειγμα, το εμβόλιο κατά του Αιμόφιλου της Ινφλουέντσας τύπου β, έχει σχεδόν μηδενίσει τα περιστατικά μηνιγγίτιδας σε παιδιά. Τα εμβόλια εναντίον στελεχών του μηνιγγιτιδόκοκκου έχουν μειώσει την έκταση και τη συχνότητα των επιδημιών μηνιγγίτιδας από αυτό. Τέλος, το εμβόλιο κατά του πνευμονιόκοκκου παρέχεται σε ηλικιωμένους, που είναι και συνήθως πιο ευπαθείς σε αυτόν.
Εξερευνώντας το νευρικό σύστημα (Μέρος 1ο)
Εξερευνώντας το νευρικό σύστημα (Μέρος 2ο)
