Η Δήμητρα Καλλιγέρη με την ποίησή της φτάνει κατευθείαν στην καρδιά μας και μας κατακτά από την πρώτη κιόλας λέξη.
Η Δήμητρα Καλλιγέρη κατάγεται από την Ικαρία. Είναι απόφοιτη του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου. Το 2021 συστήθηκε στο αναγνωστικό κοινό με το βιβλίο «Γαλότσες». Έχει παρακολουθήσει δύο κύκλους σεμιναρίων δημιουργικής γραφής, και σεμινάρια ψυχολογίας. Λατρεύει τον γάτο της, τον Μάρλεϊ, και πιστεύει ότι ο κόσμος μπορεί ν’ αλλάξει με ευαισθησία, ενσυναίσθηση, αγώνες, τέχνη, αγάπη και καλοσύνη. Η ποιητική της συλλογή «Περατζάδες» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ανεμολόγιο.
Επιμέλεια συνέντευξης Βασιλική Ευαγγέλου-Παπαθανασίου
Δεύτερο βιβλίο μετά τις εντυπωσιακές «Γαλότσες». «Περατζάδες». Για άλλη μια φορά τίτλος αινιγματικός και προκλητικός στον νου. Ποιος έδωσε τον τίτλο;
Όπως στις «Γαλότσες», έτσι και στις «Περατζάδες», ο τίτλος προήλθε από ένα ποίημα μέσα στο βιβλίο. Συζήτησα τον τίτλο με την εκδότριά μου, Κάκια Ξύδη, και συμφωνήσαμε. Τα πάντα στη ζωή μας είναι «Περατζάδες», με τον συγκεκριμένο τίτλο αναφέρομαι στις «περατζάδες» των ηλικιών μας, όταν κλείνει μια δεκαετία ή μια στάση ζωής και αρχίζει μια καινούρια. Οι αλλαγές μας τρομάζουν όλους, μας μελαγχολούν, είναι αφορμές για ενδοσκόπηση.
«Άραγε εσύ θα ανήκεις στους εξόριστους; / Μα και βέβαια θα ανήκεις με τέτοιο χαμόγελο». Ποιος άνθρωπος σας έχει βάλει «εξορία»;
Δεν είναι βιωματικός ο στίχος δεν με έχει βάλει κανένας «εξορία», αυτό έχω ταλέντο να το κάνω μόνη μου στον εαυτό μου. Το συγκεκριμένο ποίημα το έγραψα ένα βράδυ που κοιμόταν πλάι μου ο άντρας μου, και ο γάτος μας είχε τυλιχθεί στα πόδια μας, ήταν αρχές καλοκαιριού, και ένα κύμα πληρότητας και ευγνωμοσύνης καθοδηγούσε το χέρι μου και έγραψα από το κρεβάτι τον «Προκρούστη». Δεν ξέρω, ίσως και να μην φαίνεται τόσο αισιόδοξο ποίημα, μα την στιγμή που γράφτηκε ήμουν πολύ ευτυχισμένη.
Έχετε προσκυνήσει καταστάσεις που δεν σας αρέσουν αλλά ήταν υποχρέωση στη ζωή σας;
Να προσκυνήσω ποτέ, να ανεχτώ φυσικά, όπως όλοι υπάρχουν στιγμές που αναγκαζόμαστε να ανεχτούμε κάποιες καταστάσεις (κυρίως για βιοποριστικούς λόγους). Όμως πάντα έμενα όσο άντεχα. Όταν η υπομονή μου στέρευε δεν με κρατούσε τίποτα, καμία ανάγκη δεν μπορούσε να νικήσει το συναίσθημα της απόγνωσης, οπότε ναι δυστυχώς έχω μείνει σε τοξικά περιβάλλοντα λόγω υποχρέωσης, αλλά καθόμουν όσο όριζα εγώ.
Πώς ένας θνητός μου έσπειρε τόση θνητότητα; Ποιος άνθρωπος στη ζωή έχει τη δύναμη να διώξει όσους τον κάνουν να υποφέρει;
Σε πιο μικρή ηλικία, ζούσα ένα μόνιμο δράμα, μου άρεσε να ζω έντονα τον έρωτα σε βαθμό που θυσίαζα την ηρεμία μου. Όσο μεγαλώνεις καταλαβαίνεις ότι δεν μπορείς να ζεις έτσι, δεν υπάρχει κάτι πιο πολύτιμο από την προσωπική μας γαλήνη. Πιστεύω ότι έχω ζήσει δράμα για δέκα ζωές, αυτό μου δίνει μπόλικο υλικό στο γράψιμο. Ωστόσο δεν γράφω αυτοβιογραφία, παίρνω ένα συναίσθημα και το βάζω σε ένα ρόλο, το αλλάζω. Το ποίημα «Χωρίς κόκκινα αυγά» πρόκειται για καθαρή μυθοπλασία, βέβαια έχω παιδευτεί στη ζωή μου, μου έχουν «σπείρει θνητότητα», και την έκανα τέχνη.
Ποιον στίχο σας αφιερώνετε και σε ποιον;
Από το ποίημα «Πλεγμένη», τον στίχο «Κι ας κάνουν όλα, όπως λένε τον κύκλο τους. Εγώ θα κυλιέμαι πλεγμένη μαζί σου. Κι αν κάποτε εσύ δεν θα είσαι εδώ. Θα περιστρεφόμαστε μέχρι να βρεθούμε πάλι». Τον αφιερώνω στον άντρα μου τον Κωσταντίνο.
Μια μοναξιά λιγότερη γράφετε …είστε μοναχικός άνθρωπος ή όχι;
Πριν τα 23 μου φοβόμουν πολύ την μοναξιά. Έπειτα που ήρθα σε επαφή με το γράψιμο κατάλαβα ότι ένας καλλιτέχνης δεν είναι ποτέ ουσιαστικά μόνος του. Έχω καλούς φίλους, με τους περισσότερους γνωριζόμαστε από το δημοτικό. Μου αρέσει να έχω σταθερές στη ζωή μου. Όμως στη μοναξιά μου πλέον νιώθω ασφάλεια και όχι φόβο. Που και αυτό θέλει προσοχή, γιατί αν συνηθίσεις μέσα σε αυτό δύσκολα ξεφεύγεις. Μέτρον άριστον.
Αγαπάτε τα ζώα. Έχετε γάτο και του γράψατε και ποίημα. Η φιλοζωία πώς διδάσκεται στα παιδιά;
Λατρεύω τα ζώα, μα πιο πολύ το παιδάκι μου τον Μάρλεϊ. Παιδί μου τον λέω όχι γάτο μου. Για εμένα είναι το παιδί μου γιατί τον πονάω, τον κοιτάζω και λιώνω. Η φιλοζωία στα παιδιά διδάσκεται με τον ίδιο τρόπο που διδάσκονται όλες οι αξίες, μέσα από τη μίμηση, από το καλό παράδειγμα.
«Τη φοβάσαι τη γυναίκα που διαβάζει» γράφετε και κρύβετε μέσα σ’ αυτή τη φράση όλο το νόημα της ζωής για μένα. Η γυναίκα σήμερα τι κέρδισε και τι έχασε στην κοινωνία;
Η γραφή μου έχει έντονα φεμινιστικά στοιχεία. Ωστόσο στις μέρες μας έχω παρατηρήσει φανατισμό με αποτέλεσμα να οδηγούμαστε ορισμένες φορές σε έναν παραλογισμό, ένα τσουβάλιασμα. Θα απαντήσω με ένα πρόσφατο ποίημα μου.
«Έρχονται νέες ιδέες να τιμωρήσουν τις παλιές και νέες ιδέες θα έρθουν να τις διώξουν όταν και εκείνες πια παλιώσουν και τρίζουνΌταν και εκείνες πια γίνουν εχθρόςΤης υπερβολής μια ζωή ο άνθρωποςΉρθε κάποτε η μέρα που έπρεπε επιτέλους να αγαπηθεί η γυναίκαΚαι έφτασε κάποτε η μέρα που η αγάπη αυτή έγινε μισανδρίαΉρθε κάποτε η μέρα που έπρεπε επιτέλους οι κακιές οι γλώσσες να ξεριζωθούν από τα βρώμικα τα στόματαΜα έφτασε κάποτε η μέρα που γλώσσες ξεριζώθηκαν και από τα καθαράΊσως έρθει κάποτε η μέρα που θα μας χωρέσει όλουςΊσως να μην φτάσει κάποτε η μέρα που θα πνιγούμε μέσα στην ίδια μας την παρωδία».
«Σχέσεις» το ποίημά σας που με βρίσκει σύμφωνη και το αγάπησα. Οι ανθρώπινες σχέσεις πόσο πόνο κρύβουν;
Η ζωή είναι από μόνη της (τις περισσότερες φορές) ασήκωτη και επώδυνη. Ευτυχώς έχω ανθρώπους γύρω μου να μοιραστώ αυτό τον πόνο. Είμαι τυχερή. Το ποίημα «Σχέσεις» αναφέρεται στην απουσία ενσυναίσθησης που επικρατεί στις μέρες μας, στην εποχή του «ό,τι φάμε, ό,τι πιούμε και ό,τι αρπάξει ο κώλος μας».
Μιλήστε μας για τον εαυτό σας για να σας γνωρίσουμε καλύτερα.
Καλυτέρα να απαντήσω και εδώ με ένα πρόσφατο ποίημα.
«Και ήταν η ζωή σαν χέρια άδικη
Σαν μάτια απλή
Σαν γυναίκα λύκαινα
Και ο χειμώνας της αχόρταγος ρουφούσε ψυχές που κάτι τους έλειπε
Και τις ξεφυσούσε στα παγωμένα σοκάκια της πόλης
Πρόσεχε έτσι ευαίσθητη που είσαι μην αρπάξεις καμιά μελαγχολία
Μου είπαν
Προσέξτε τόσο ψεύτικα που ζείτε μην συνηθίσετε και κάποτε πιστέψετε ότι οι μάσκες σας ξεγέλασαν την ανυπαρξία
Τους είπα
Χειμώνας είναι και γίνονται όλες οι λύπες διάφανες ποτισμένες από τη μυρωδιά του τζακιού και του κάστανου
Περπατώ ανάμεσα σε μέρες καμένες, ενώ νιώθω στα πόδια μου να φυτρώνουν λουλούδια».
Σαν οπισθόφυλλο Δήμητρα Καλλιγέρη
Στις «Περατζάδες» φαινομενικά όλα τα ποιήματα είναι αυτοτελή και μοναδικά. Ωστόσο αν προσέξεις πίσω από τις λέξεις, οι κλωστούλες που τις ενώνουν έχουν την ίδια αγριότητα, το ίδιο πλήγωμα, την ίδια ανάγκη, το ίδιο πυροτέχνημα. Η ποίηση σαν προσευχή, υπηρετεί το ανθρώπινο, αλλά το μεταβάλει και σε κάτι υπερβατό. Η ταύτιση του αναγνώστη με την ποίηση της Καλλιγέρη, τον κάνει να «αγιάζει τα χέρια του», καθώς μετράει τα χρόνια του στο κρεβάτι του «Προκρούστη», και να αγκαλιάζει τις «περατζάδες» της ζωής του με ατόφια τρυφερότητα.
Αυτή η εποχή που διανύουμε είναι λιγότερο ποιητική από άλλες, και γι’ αυτό τον λόγο πρέπει να γραφτούν περισσότερα ποιήματα. Η ολική καταχνιά που παρατηρεί η συγγραφέας, τα ματωμένα μυαλά, τα λειψά χάδια, όλα αυτά τα αναγάγει σε μια σουρεάλ πολιτεία άναρχης ποίησης. Αυτό το βιβλίο γράφτηκε για τους βασανισμένους που όσο θα ονειρεύονται έναν καλοσυνάτο κόσμο, τόσο θα του δίνουν αγάπη και χώρο για να έρθει η μέρα της αναγέννησης.
Δήμητρα Καλλιγέρη παλιότερη συνέντευξη εδώ
