Μια ιδιότητα που έχει ο άνθρωπος και που τον κάνει να ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα έμψυχα όντα, είναι ο λόγος. Σαν μαμά θα σας πω, πως ένα από τα βασικά άγχη με τα οποία έρχεται αντιμέτωπος ένας γονιός από την αρχή ακόμα, είναι να μιλήσει το παιδί του στην ώρα του και σωστά. Στην συνέντευξη που ακολουθεί η κυρία Ευγενία Στεφανάκη, συγγραφέας του βιβλίου Βοήθησε με να μιλήσω, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα, μας εξηγεί ότι δεν υπάρχει λάθος και σωστή ώρα για ένα παιδί και μας δίνει τα πρώτα σημάδια που θα πρέπει να μας θορυβήσουν ώστε να ζητήσουμε την βοήθεια ειδικού.
- Κυρία Στεφανάκη σας ευχαριστούμε πάρα πολύ για την παρουσία σας στο maxmag.gr. Μιλήστε μας λίγο για εσάς.
Είμαι λογοθεραπεύτρια και ιδιοκτήτρια του κέντρου λόγου και ομιλίας ALLforSPEECH Therapy Center στην Κύπρο, με δύο έδρες, στη Λευκωσία και στη Λάρνακα.
Μεγάλωσα στο Ηράκλειο Κρήτης και, αποκτώντας το πρώτο μου πτυχίο στα Παιδαγωγικά, συνέχισα το ταξίδι της γνώσης. Έπειτα απέκτησα τόσο το επαγγελματικό μου πτυχίο στη Λογοθεραπεία όσο και την εξειδίκευσή μου στην Orofacial Myofunctional Therapy (Νέα Υόρκη) με άριστα. Επίσης, ειδικεύτηκα στην απραξία του λόγου, σε διαταραχές σίτισης και σε τεκμηριωμένες θεραπευτικές προσεγγίσεις για παιδιά με αυτισμό. Συνεχίζω μέχρι και σήμερα τη συνεχή εξέλιξη και επιμόρφωση.
Είμαι η δημιουργός των ηλεκτρονικών βιβλίων ανάπτυξης λόγου και ομιλίας ALLforSPEECH. Ακόμα, έχω δημιουργήσει λογαριασμούς για γονείς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπου αναλύω μέσα από πολλά βίντεο και άρθρα σημαντικά ερωτήματα για την ανάπτυξη ενός παιδιού, με κυρίαρχο ρόλο τον λόγο και την ομιλία.
Τέλος, είμαι συγγραφέας του βιβλίου Βοήθησέ με να μιλήσω. Πρόκειται για έναν οδηγό για γονείς και φροντιστές ώστε να γνωρίζουν, να παρακολουθούν και να αναπτύσσουν την ομιλία του παιδιού τους.
- Το βιβλίο σας Βοήθησε με να μιλήσω αποτελεί πραγματικά ένα πολύτιμο βοηθό για νέους γονείς. Αυτός ήταν εξαρχής ο στόχος και ο σκοπός του;
Ναι, ο λόγος που με οδήγησε να γράψω αυτό το βιβλίο ήταν να μοιραστώ την εμπειρία μου και να προσφέρω γνώση, αλλά και να εμπνεύσω και να ενδυναμώσω τους φροντιστές όλων των παιδιών όσον αφορά τη γλωσσική ανάπτυξή τους.
Το Βοήθησέ με να μιλήσω έχει στόχο να οδηγήσει τον αναγνώστη από τη θεωρία στην πράξη. Εξηγεί κατ’ αρχάς με απλό τρόπο βασικές έννοιες που αφορούν την ομιλία και περιγράφει με σαφήνεια τι αναμένεται από το κάθε παιδί στα πρώτα στάδια της ζωής του όσον αφορά τον λόγο. Στη συνέχεια, αναλύει τις προγλωσσικές δεξιότητες που πρέπει να έχει κατακτήσει το παιδί για να μπορέσει να μιλήσει και πώς μπορεί ο κάθε φροντιστής να το βοηθήσει. Καταγράφει ακόμα τον σημαντικό ρόλο που έχουν το παιχνίδι και οι καθημερινές ρουτίνες στη γλωσσική ανάπτυξη. Τέλος, παρατίθενται πολλά παραδείγματα, στρατηγικές και δραστηριότητες που μπορεί να κάνει ο κάθε γονιός ή φροντιστής με το παιδί του στην καθημερινότητά τους.
- Ποια νομίζετε ότι είναι αυτά τα σημάδια που θα πρέπει να κάνουν εμάς σαν γονείς να σκεφτούμε ότι ίσως χρειαζόμαστε τη βοήθεια ενός ειδικού για τα παιδιά μας;
Η παρατήρηση των βασικών ορόσημων της επικοινωνίας του παιδιού είναι το κλειδί για την ανίχνευση οποιασδήποτε δυσκολίας.
Το βάβισμα (μοτίβο ήχων) είναι ένας σημαντικός πρόδρομος της γλωσσικής ανάπτυξης ενός παιδιού. Ξεκινάει τους πρώτους μήνες της ζωής του με κλάμα, γέλιο, αλλά και διάφορους συνδυασμούς φωνηέντων (0-3 μηνών). Εξελίσσεται μέχρι τους 12 μήνες και σταδιακά περνάει στις πρώτες του λέξεις. Ακόμα ένα βασικό ορόσημο στην επικοινωνία ενός παιδιού είναι η χρήση χειρονομιών (10-18 μηνών). Οι χειρονομίες βοηθούν τα παιδιά να μιλήσουν για το εδώ και το τώρα πριν να έχουν τις λέξεις ώστε να το κάνουν. Με τη χρήση τους γίνεται ομαλά η μετάβαση από τη μη λεκτική στη λεκτική επικοινωνία. Η χρήση της χειρονομίας αποτελεί ισχυρό προγνωστικό παράγοντα της μεταγενέστερης γλωσσικής ικανότητας, δηλαδή, όσο περισσότερο ένα παιδί χρησιμοποιεί μη λεκτική επικοινωνία και χειρονομίες, τόσο καλύτερες θα είναι οι γλωσσικές του δεξιότητες. Τέλος, ένα από τα βασικά λεκτικά ορόσημα είναι η παραγωγή των πρώτων λέξεων. Σε ηλικία 12-15 μηνών περιμένουμε τη πρώτη του λέξη και στους 18 μήνες θα αρχίσει σταδιακά η ανάπτυξη του λεξιλογίου. Έπειτα οι πρώτες λέξεις γίνονται φράσεις και αργότερα ξεκινούν οι ερωτήσεις και οι σύνθετες προτάσεις. Σε αυτό το σημείο πρέπει να επισημανθεί ότι, όταν ένα παιδί αρχίζει να μιλά, κάνει λάθη και είναι απόλυτα φυσιολογικό να μην παράγει όλους τους ήχους ορθά. Αυτά τα λάθη είναι τεράστιας σημασίας για τη διαδικασία εκμάθησης της ομιλίας. Μπορεί να αρχίσει προφέροντας ήχους στη θέα ορισμένων αντικειμένων, οι οποίοι μπορεί να μην είναι πλήρως κατανοητοί από εσάς. Για παράδειγμα, είναι αποδεκτό αν λέει «λάλα» αντί για «μπάλα», «παπό» αντί για «παγωτό». Ο βαθμός καταληπτότητας (κατά πόσο καταλαβαίνουν τι λέει) της ομιλίας του παιδιού είναι ένα ακόμα κριτήριο για τους γονείς για να διαπιστώσουν αν χρειάζεται να το δει ένας λογοθεραπευτής. 2 ετών: 25-50%, 3 ετών: 75%, 4: ετών 90%.
- Ποια είναι η δική σας συμβουλή για τους γονείς εκείνους που ανησυχούν ότι το παιδί τους έχει αργήσει να μιλήσει; Υπάρχει κάποιο όριο ηλικίας που θα πρέπει να έχουν στον νου τους;
Δεν υπάρχει όριο, γιατί κάθε παιδί έχει τον δικό του ρυθμό γλωσσικής ανάπτυξης, αλλά υπάρχουν κάποια διεθνώς αποδεκτά χρονικά σημεία όπου αναμένουμε ο μέσος όρος των παιδιών του ίδιου ηλικιακού εύρους να εμφανίσουν μια συγκεκριμένη δεξιότητα. Πάντα υπάρχουν παιδιά που θα καθυστερήσουν να κατακτήσουν ένα στάδιο, ενώ κάποια θα το υπερπηδήσουν προχωρώντας στο αμέσως επόμενο. Αν κάποιο παιδί καθυστερήσει, δεν χρειάζεται απαραίτητα θεραπεία. Όταν ένα παιδί αποκλίνει από τα ορόσημα, παρατηρήστε πώς εξελίσσεται. Αν δεν βλέπετε διαφορά στις επόμενες εβδομάδες, τότε δράστε άμεσα. Ζητήστε τη γνώμη ενός λογοθεραπευτή, ο οποίος θα σας συμβουλέψει τι να κάνετε.
Γι’ αυτό μιλήστε περισσότερο στο παιδί σας! Παρόλο που είναι προφανές ότι μιλώντας στο παιδί μας συμβάλλουμε στη γλωσσική του ανάπτυξη, σε ορισμένες περιπτώσεις οι γονείς ή οι φροντιστές δεν μιλάνε αρκετά στα παιδιά. Όταν οι γονείς μιλούν στα παιδιά τους περισσότερο για να τους πουν τι πρέπει να κάνουν ή να μην κάνουν, τα εκθέτουν σε πολύ λιγότερες λέξεις και οι γλωσσικές τους ανταλλαγές είναι λιγότερο πλούσιες και περίπλοκες. Όταν οι γονείς προσφέρουν περισσότερες ευκαιρίες αλληλεπίδρασης, τα παιδιά εκτίθενται σε πιο πλούσιο και ποικίλο λεξιλόγιο, και σε πιο πολύπλοκες ιδέες. Ακολουθήστε το ενδιαφέρον του παιδιού σας και μιλήστε γι’ αυτό! Τα παιδιά μαθαίνουν γρήγορα και αποτελεσματικά όταν τους ενδιαφέρει η δραστηριότητα, αλλά με την προϋπόθεση ότι περνάνε καλά!
- Πώς πήρατε την απόφαση να ασχοληθείτε με αυτό το επάγγελμα; Σας επέλεξε ή ήταν μια απόφαση συνειδητή;
Εν μέρει με επέλεξε και εν μέρει το επέλεξα. Στο τέλος του πρώτου μου πτυχίου ο πατέρας μου διαγνώστηκε με τη νόσο του Parkinson και αμέσως σκέφτηκα πως θα ήθελα να έχω ουσιαστικό ρόλο στην αντιμετώπιση της ασθένειας. Εκείνη την περίοδο η λογοθεραπεία βρισκόταν στην κορυφή των επιλογών μου για τις μετέπειτα σπουδές μου και αυτό το συμβάν ήρθε και επικύρωσε την απόφασή μου. Αλλά μετά το πέρας των σπουδών μου στη λογοθεραπεία και αφού πέρασα από ασθενείς όλων των ηλικιών και διαταραχών, τελικά αποφάσισα να ασχοληθώ με τα παιδιά και την πρώιμη παρέμβαση.
- Αφού σας ευχαριστήσω πολύ και πάλι για την παρουσία σας στο maxmag και να σας ευχηθώ καλή επιτυχία, θα θέλαμε να μας πείτε τα μελλοντικά σας σχέδια.
Προτεραιότητα μου είναι να συνεχίσω να παρέχω όσο το δυνατόν καλύτερες υπηρεσίες λογοθεραπείας και μέσα στο πλαίσιο αυτό να συνεχίσω τις εξειδικεύσεις και τον εμπλουτισμό των γνώσεών μου. Επιπλέον, θέλω να συνεχίσω και να επεκτείνω το συγγραφικό μου έργο.
Την κυρία Στεφανάκη μπορείτε να την βρείτε στα ακόλουθα μέσα
Instagram: https://www.instagram.com/allforspeech_evgeniastefanaki/
Youtube: https://www.youtube.com/channel/UCVP6Yv-bYiWcbc3o_LkWAag
Facebook: https://www.facebook.com/ALLforSPEECH/
Website centre: https://allforspeech.com/
