Με το πέρασμα των χρόνων κάθε αναγνώστης και κάθε αναγνώστρια αποκτά μια ξεχωριστή προσωπικότητα ανάγνωσης. Αυτή η προσωπικότητα κρύβει μέσα της όσα έχουν να κάνουν με το βιβλίο. Για παράδειγμα τα λογοτεχνικά ενδιαφέροντα, τον τόπο ανάγνωσης και φυσικά τον τρόπο. Ο τρόπος ανάγνωσης μπορεί να μεταφραστεί και ως ξεχωριστή κατηγορία καθώς μιλάμε για στυλ ανάγνωσης. Καθένας και καθεμία από εμάς έχουν μερικά ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά που μπορεί να τα γνωρίζουν ή και όχι. Μερικές φορές μπορεί να τους τα υποδεικνύουν οι άλλοι ή και να τα γνωρίζουν χωρίς όμως να θεωρούν ότι απέχουν από αυτό που λέμε φυσιολογικό αναγνώστη.
Ο φυσιολογικός αναγνώστης περικλείει όλες τις αντικειμενικές ευκολίες ανάγνωσης. Μπορεί να διαβάσει με ησυχία και φασαρία, διαβάζει ήσυχα ή ψιθυρίζει, διαβάζει κάθε λέξη και σελίδα χωρίς να προσπερνά σελίδες ή να ανατρέχει στο τέλος του βιβλίου, και τέλος δεν τελειώνει ένα βιβλίο 500 σελίδες ούτε σε μια μέρα ούτε σε έξι μήνες. Ιδανικά όλοι μας είμαστε για τον εαυτό μας αυτός ο φυσιολογικός αναγνώστης και πάντα απορούμε εάν κάποιος άλλος κάνει το αντίθετο με εμάς.
Για να δούμε όμως μερικούς από τους πιο παράξενους και ξεχωριστούς (ή απλά εύκολα παρατηρήσιμους) τύπους αναγνώστη που μπορούμε να συναντήσουμε ή και να είμαστε και οι ίδιοι.
Ο εφευρετικός
Ο εφευρετικός αναγνώστης θα λέγαμε ότι είναι αυτός που διαβάζει πάντα τις μισές λέξεις από κάθε πρόταση και βγάζει έτσι συμπεράσματα. Προσπερνά λέξεις όχι λόγο ταχύτητας, αλλά επειδή δεν αντέχει να διαβάζει μια μια τις λέξεις. Ίσως καμιά φορά να προσπερνά ολόκληρες παραγράφους, σελίδες ή και κεφάλαια. Αποκαλείται εφευρετικός καθώς συνδυάζει όσα έχει διαβάσει και με αστραπιαία ταχύτητα βρίσκει – ή καλύτερα εφευρίσκει- συνδετικούς κρίκους και βγάζει αυθαίρετα συμπεράσματα. Δυστυχώς εάν κάποιος ακολουθεί αυτή την τακτική φτάνει στις τελευταίες σελίδες και δεν γνωρίζει ποιος ήταν ο πρωταγωνιστής ή δεν μπορεί να καταλάβει γιατί το βιβλίο τελειώνει έτσι. Προσπερνώντας σελίδες και παραγράφους συμβαίνει να χάνεις λεπτομέρειες σημαντικές που θα τις αντιλαμβανόσουν μόνο με την προσεκτική λέξη προς λέξη ανάγνωση- που άλλωστε αυτό είναι και το φυσιολογικό.
Ο ανυπόμονος
Ο ανυπόμονος αναγνώστης κάνει ένα σημαντικό ατόπημα – διαβάζει το τέλος νωρίς. Συνήθως ο ανυπόμονος αναγνώστης φτάνει εύκολα στο σημείο βρασμού, που δεν αντέχει άλλο, δεν μπορεί άλλο να περιμένει και έχει κάνει ήδη τις πρώτες υποθέσεις για το τέλος του βιβλίου. Υπάρχει κάποια στιγμή – περίπου στην μέση του βιβλίου – όπου η αγωνία και η πλοκή κορυφώνεται, έχεις γνωρίσει σχεδόν όλα τα σημαντικά πρόσωπα και κάπου εκεί φτάνεις σε αδιέξοδο. Τα πρώτα σημάδια αρχίζουν και αχνοφαίνονται, σημάδια, λεπτομέρειες και γεγονότα που δίνει ο συγγραφέας σιγά – σιγά μέχρι και την τελευταία σελίδα. Ο ανυπόμονος αναγνώστης, περίπου στην μέση του βιβλίου θα κάνει την μαγική κίνηση και θα γυρίσει στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου για να μάθει το που καταλήγει η ιστορία. Θα προσθέσουμε εδώ, ότι μερικές φορές συμβαίνει αυτός ο αναγνώστης να μαρτυρά και σε όλους τους άλλους το τέλος του βιβλίου καθώς νομίζει ότι έχουμε όλοι οι αναγνώστες την ίδια τακτική.
Ο ξεχασιάρης
O ξεχασιάρης αναγνώστης στην πραγματικότητα είναι εκείνος που δεν διαβάζει με την δέουσα προσοχή. Συνεχίζει την ανάγνωση ακάθεκτος όμως συνεχώς προκύπτουν ερωτήματα: Ποιος είναι ο αστυνόμος χ; Ποια είναι η μυστηριώδης κυρία που αναφέρει εδώ; Σε ποια πόλη είπαμε βρισκόμαστε; Έτσι λοιπόν συμβαίνει να γυρνά ξανά και ξανά τις σελίδες μπρος πίσω για να θυμηθεί όσα διάβασε…τα προηγούμενα λεπτά.
Ο αναβλητικός
Το στυλ ανάγνωσης του αναβλητικού τύπου είναι ένα βιβλίο για έξι μήνες. Όχι, δεν επιλέγει δυσνόητα και πολυσέλιδα βιβλία, ούτε ξενόγλωσσα. Απλά αναβάλει να διαβάσει συνέχεια, με αποτέλεσμα να διαβάζει σε καταστάσεις που δεν υπάρχει επιλογή. Για παράδειγμα στο πλοίο, στο πούλμαν, στο μετρό, στο αεροπλάνο. Ακόμα δηλαδή και εάν έχει ένα βιβλίο στα χέρια του έπειτα από ένα ταξίδι θα επιλέξει να το αφήσει και να το συνεχίσει στο επόμενο ταξίδι του – γιατί απλά θέλει με κάτι να απασχοληθεί. Αναβλητικός είναι επίσης εκείνος ο αναγνώστης που ενώ θέλει βαθιά μέσα του να διαβάσει πάντα βρίσκει άλλα πράγματα να κάνει αντ’ αυτού.
Ο μεθοδικός
Μεθοδικός ίσον σημειώσεις. Σημειώσεις ίσον πολλές σημειώσεις ανά σελίδα, χαρτάκια, χρώματα, υπογραμμίσεις, σχόλια. Ο μεθοδικός αναγνώστης συνήθως διαβάζει βαρύγδουπα βιβλία, γεμάτα νοήματα, φιλοσοφικά και ψυχολογικά κείμενα, ιστορικά βιβλία ή και βιβλία εποχής. Τα βιβλία αυτά λοιπόν προσφέρουν γνώσεις, χαλάρωση και διδάγματα. Γίνονται βιβλία αναφοράς και οι σημειώσεις βοηθούν να βρει εύκολα σημαντικές προτάσεις. Επίσης ο μεθοδικός αναγνώστης μπορεί να είναι εκείνος που επιλέγει να δημιουργήσει πλάνο – φανταστικό ή γραπτό – με τους ήρωες, τον τόπο και τις μεταξύ τους σχέσεις. Έτσι διαβάζει πάντα συγκεντρωμένα, μεθοδικά και χωρίς να παραλείψει καμία λεπτομέρεια.
Ο γρήγορος
Γρήγορος αναγνώστης είναι αυτός που πιάνει ένα μεσαίο προς μεγάλο βιβλίο το πρωί και το βράδυ το έχει τελειώσει. Μα πώς γίνεται αυτό; Με τα χρόνια η ικανότητα ανάγνωσης γίνεται σαφώς καλύτερη, ειδικά εάν είσαι εκείνος ο άνθρωπος που αποκαλούμε βιβλιοφάγο. Επίσης ο γρήγορος αναγνώστης συνήθως είναι γρήγορος με βιβλία που τα χαρακτηρίζει η εύκολη γραφή, η γρήγορη πλοκή που σε παρασέρνει και η σωστή γραμματοσειρά (ούτε πολύ μικρά ούτε πολύ μεγάλα γράμματα).
Ο φασαριόζος
Είστε μήπως αναγνώστες που διαβάζουν δυνατά; Που γελάνε τόσο δυνατά με ένα αστείο σκηνικό στο βιβλίο και κάνετε τους άλλους να απορούν; Ή μήπως σκουντάτε συνεχώς τους άλλους και τους απαγγέλλεται κομμάτι από το βιβλίο χωρίς να τους ρωτήσετε; Εάν κάνετε μερικά από αυτά (ή και όλα) ε ναι τότε είστε ένας φασαριόζος αναγνώστης.
Ο στριμμένος
Εντάξει ίσως το στριμμένος να είναι κάπως υπερβολικό. Αλλά πως αλλιώς θα αποκαλούσαμε εκείνον τον αναγνώστη που πάντα σε στραβοκοιτάει, σου ρίχνει επίμονες – εχθρικές ματιές επειδή απλά ανασαίνεις δίπλα του και δεν μπορεί να συγκεντρωθεί; Αγαπητέ αναγνώστη, επέλεξες να διαβάσεις σε δημόσιο χώρο, μην απαιτείς από τους άλλους να κάνουν ησυχία για να μπορείς να διαβάσεις χωρίς να αποσπάσαι. Εκείνος λοιπόν ο στριμμένος αναγνώστης φαίνεται να είναι ο αναγνώστης που συγκεντρώνεται δύσκολα. Εκείνος που επιλέγει να διαβάσει μόνο όταν είναι απομονωμένος στο δωμάτιο του, έχοντας κλείσει σταθερό και κινητό τηλέφωνο.
