Ο Άκης Παπαντώνης επιστρέφει με τη νουβέλα «Η τελευταία αρκούδα του δάσους»

Μπορεί στην πραγματική ζωή ο Άκης Παπαντώνης να εργάζεται ως καθηγητής Επιγενετικής στην Ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου του Γκέτιγκεν, όμως στη χώρα μας έχει γίνει ευρύτερα γνωστός τόσο μέσα από  τις μεταφράσεις του όσο και από τα τρία του βιβλία «Καρυότυπος» (2014), «Ρηχό νερό, σκιές» (2019) και την ποιητική συλλογή «bildungsroman” (2021), όλα από τις εκδόσεις Κίχλη. Αυτή τη φορά, από την ίδια πάντοτε εκδοτική στέγη, ο Άκης Παπαντώνης επιστρέφει με τη νουβέλα που φέρει τον τίτλο «Η τελευταία αρκούδα του δάσους».

 

«Σκέφτηκες ποτέ πως η απουσία σου είναι κι αυτή ένας πόλεμος στον οποίο δεν ήθελα να μπλεχτώ;»

Στο επίκεντρο της ιστορίας που ξεδιπλώνεται σε αυτή την ολιγοσέλιδη νουβέλα, βρίσκονται δύο αδέρφια με διαφορά ηλικίας τριών ετών, ο Νικηφόρος ή Νίκος κι ο μικρότερος αδελφός του, Θοδωρής. Κεντρικός αφηγητής της ιστορίας τους ο Θοδωρής που, σε πρώτο πρόσωπο και με δεκάδες αναδρομές στο παρελθόν, εξιστορεί την προσωπική διαδρομή ενηλικίωσης- τόσο τη δική του όσο και του μεγαλύτερου αδελφού του- από τα παιδικά τους χρόνια την δεκαετία του ’80 ως τον Εμφύλιο της Βοσνίας του ’90 και την Αθήνα των αρχών του 2000.

Η νουβέλα ξεκινά με ένα γράμμα που λαμβάνει το φθινόπωρο του 1995 ο εικοσάχρονος τότε Θοδωρής, πρωτοετής στο Χημικό τμήμα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Αποστολέας του ο –για καιρό– εξαφανισμένος αδελφός του, Νικηφόρος. Στο γράμμα του ζητά να τον παραλάβει από μια συγκεκριμένη τοποθεσία και να τον φιλοξενήσει για λίγο, χωρίς να αποκαλύψει τίποτα απολύτως για όλα αυτά στη μητέρα τους που βρίσκεται στην Αθήνα. Οι μέρες που θα ακολουθήσουν στο μικρό διαμέρισμα της οδού Αμπατζόγλου 39, στις Σαράντες Εκκλησιές Θεσσαλονίκης, θα είναι γεμάτες αμήχανες σιωπές κι αναπάντητα ερωτήματα. Ο Θοδωρής γνωρίζει πως ο αδελφός του συμμετείχε στον Εμφύλιο πόλεμο της Βοσνίας, χωρίς να γνωρίζει καμία περαιτέρω λεπτομέρεια για την εκεί δράση του. Θέλει να τον ρωτήσει πού ακριβώς ήταν και τι έκανε όσο έλειπε, θέλει να του πει πως φοβάται χωρίς αυτόν, μα σιωπά. Αργότερα θα αποκαλυφθεί πως ο αδερφός του συμμετείχε ενεργά στην σφαγή άμαχων Μουσουλμάνων στην Σρεμπρένιτσα το 1995, τη μεγαλύτερη σφαγή αμάχων στα ευρωπαϊκά χρονικά μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο κι ότι συμμετείχε σε παραστρατιωτικές επιχειρήσεις στη Βοσνία, ως μέλος της Ελληνικής Εθελοντικής Φρουράς. Συγκλονιστικά είναι και τα αποσπάσματα που προλογίζουν κάθε κεφάλαιο του βιβλίου, καθώς πρόκειται για πραγματικές μαρτυρίες ανθρώπων, αντλημένες από τα πρακτικά του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για την Πρώην Γιουγκοσλαβία, με επινοημένα μόνο τα ονόματα των μαρτύρων.

«Ξέρεις…Οι παράξενοι ήχοι που ακούμε αργά τη νύχτα είναι η τελευταία αρκούδα του δάσους που σκαρφαλώνει στο μπαλκόνι και βολεύεται κόντρα στο παντζούρι. Λες και φυλάει σκοπιά.»

Στα χρόνια που θα ακολουθήσουν, ο Νικηφόρος θα γίνει για τον Θοδωρή μια σκιά που μπαινοβγαίνει στη ζωή τη δική του και της μητέρας του, χωρίς προειδοποίηση κι εξηγήσεις. Ο Θοδωρής, ανατρέχει νοερά στο παρελθόν και μέσα από θραύσματα αναμνήσεων προσπαθεί να ανασυνθέσει την παιδική του ηλικία, όμως όσο πιο πολύ προσπαθεί, τόσο πιο πολλά ερωτήματα των βασανίζουν. Η απουσία του πατέρα τους κι η άρνηση της μητέρας τους να τους αποκαλύψει τους πραγματικούς λόγους πίσω από την εξαφάνισή του, η μεταμόρφωση του αδερφού του σε κάποιον που δεν αναγνωρίζει κι ο βουβός θρήνος της μητέρας του, επιφυλάσσουν στον νεαρό άνδρα μια οδυνηρή ενηλικίωση, ένα βίαιο πέρασμα από την παιδική ηλικία στην ενήλικη ζωή, εκεί που κάθε μέρα νιώθει ολοένα και περισσότερο μόνος.

 

«Τον πατέρα δεν τον γνώρισα ποτέ στ’αλήθεια. Υπήρχαν μόνο σκόρπια ενθύμια της απουσίας του στο χωριό, στις μνήμες του παππού και της γιαγιάς, στις πληγές του χρόνου που έγλειφε η μάνα.»

Στη νουβέλα του «Η τελευταία αρκούδα του δάσους», ο Άκης Παπαντώνης πλάθει έναν ήρωα που προσπαθεί να ψηλαφίσει το οικογενειακό τραύμα που προκάλεσε η φυγή του πατέρα του, να κατανοήσει τα κίνητρα πίσω από την ολική μεταστροφή του αδερφού του αλλά και να βρει τις απαντήσεις που τον βασανίζουν και στέκονται τροχοπέδη στην προσωπική του εξέλιξη. Ο Παπαντώνης γράφει μια μελαγχολική νουβέλα, για ανθρώπους που τα παιδικά τους χρόνια στιγματίζουν την ενήλικη ζωή τους. Για πληγές που δεν κλείνουν και κακοφορμίζουν. Για την άφθαρτη αδελφική αγάπη και για τον πόλεμο, εκείνον που δε γίνεται μόνο στα πεδία της μάχης, αλλά και στα στενά όρια ενός σπιτιού, με οδυνηρές συνέπειες για υποκινητές και παράπλευρες απώλειες. Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κίχλη. Βρείτε το εδώ .

 

Γνωρίστε τον συγγραφέα

Ο Άκης Παπαντώνης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1978. Είναι καθηγητής Επιγενετικής στην Ιατρική Σχολή του Γκέτινγκεν· γράφει και μεταφράζει λογοτεχνία. Τα βιβλία του, η νουβέλα Καρυότυπος (2014, Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Πεζογράφου του περιοδικού Ο Αναγνώστης), το μυθιστόρημα Ρηχό νερό, σκιές (2019), η ποιητική συλλογή bildungsroman (2021) και η νουβέλα Η τελευαία αρκούδα του δάσους (2023) κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Κίχλη.