“Οι ενήλικες είναι απλά μεγάλα παιδιά” – Walt Disney
Αν το κλισέ “από 5 έως 105” ισχύει για κάτι, αυτό είναι για τις ταινίες της Disney που κυριολεκτικά μάς μεγάλωσαν. Αυτό που τις κάνει, ίσως, τόσο διαχρονικές είναι το ότι πολλές από τις ταινίες της Disney είναι βασισμένες σε βιβλία – χωρίς να θέλω να θίξω τη δημιουργικότητα του Disney crew. Απλώς, είναι αρκετά συχνό φαινόμενο να “ξεθάβονται” διάφορα παιδικά παραμύθια – γνωστά ή μη – για την παραγωγή ταινιών. Είναι μη σε χτυπήσει το writer’s block!
1. Η Παναγία των Παρισίων
Αδιαμφισβήτητα (δίχως ίχνος υποκειμενικότητας), η καλύτερη ταινία της Disney δεν είναι “Ο Βασιλιάς των Λιονταριών”, αλλά “Η Παναγία των Παρισίων”. Το οξύμωρο, βέβαια, με την Παναγία των Παρισίων είναι πως πρόκειται για μια παιδική ταινία που σε καμία περίπτωση δεν είναι για παιδιά. Έτσι πιστεύω εγώ, τουλάχιστον, γιατι μου φαίνεται λίγο απίθανο ο Βίκτωρ Ουγκώ να έγραφε εν έτει 1831 ένα μυθιστόρημα με τόσο goth υπόθεση, έχοντας στο νου του ότι το βασικό του κοινό θα είναι παιδιά ηλικίας 6-12 ετών!
Με φόντο το Παρίσι του 15ου αιώνα, το βιβλίο αφηγείται την ιστορία του καμπούρη κωδωνοκρούστη της Νοτρ Νταμ, Κουασιμόδου (λατ. Quasimodo: μισοσχηματισμένος). Αυτό το καθόλου κομψό όνομα τού το έδωσε ο “κηδεμόνας” του, ο αρχιδιάκονος Φρόλο, που έχει βάλει σκοπό να “καθαρίσει” το Παρίσι από την παρουσία των τσιγγάνων – δεν τον λες και πολύ άνθρωπο της εκκλησίας δηλαδή. Τους βασικούς χαρακτήρες συμπληρώνουν ο λοχαγός Φοίβος που διαφωνεί με τις τακτικές εκκαθάρισης του Φρόλο κι η τσιγγάνα Εσμεράλδα, με την οποία είναι ερωτευμένοι οι άλλοι τρεις κι ο καθένας τη διεκδικεί με τον δικό του τρόπο.
Με κάποιες μικρές παραλείψεις και μια γερή δόση από άριες και καμπάνες – επειδή δεν ήταν ήδη αρκετά δραματικό όλο αυτό – το 1996 η Disney μετέτρεψε το βιβλίο του Ουγκώ σε ταινία κινουμένων σχεδίων. Για την ακριβέστερη μεταφορά του βιβλίου, οι animators μελέτησαν προσεκτικά την ακουστική της Παναγίας των Παρισίων, όπως και την αρχιτεκτονική της εποχής.
2. Aladdin
Η ιστορία του Αλαντίν είναι μια προσθήκη της τελευταίας στιγμής στο μεταφρασμένο κείμενο του μεσανατολίτικου παραμυθιού “Χίλιες και Μια Νύχτες” . Ο Αντουάν Γκαλάρντ που ανέλαβε την μετάφραση του βιβλίου στα γαλλικά πρόσθεσε τα παραμύθια “Ο Αλαντίν και το Μαγικό Λυχνάρι” και “Ο Αλή Μπαμπά και οι Σαράντα Κλέφτες”, τα οποία υπογράφει ο Σύριος συγγραφέας Χάνα Ντιγιάμπ.
Ο Αλαντίν είναι ένας ζητιάνος που ζει στους δρόμους της Άγκραμπα (σημερινή Βαγδάτη) μαζί με την μαϊμου του, τον Αμπού. Η ζωή του Αλαντίν αλλάζει, όταν ο σύμβουλος του σουλτάνου, Τζαφάρ, τον εξαναγκάζει να βρει ένα μαγικό λυχνάρι στο οποίο κατοικεί ένα Τζίνι που πραγματοποιεί ευχές σε όποιον το απελευθερώσει. Η ευχή του Τζαφάρ είναι να γίνει ο επόμενος σουλτάνος της Άγκραμπα και να παντρευτεί την κόρη του σουλτάνου, τη Γιασμίν. Όμως, ο Αλαντίν θα τρίψει καταλάθος το λυχνάρι και θα γίνει ο αφέντης του Τζίνι, απελευθερώνοντας το. Αντί, λοιπόν, να δώσει το λυχνάρι στον Τζαφάρ, θα χρησιμοποιήσει τις ευχές του Τζίνι για δικό του όφελος και για να κερδίσει την καρδιά της Γιασμίν.
Η Disney έκανε τον Αλαντίν όχι μια, αλλά δύο φορές ταινία. Η μία ήταν το 1992 με την ταινία κινουμένων σχεδίων και τον Ρόμπιν Γουίλιαμς πίσω από τη φωνή του Τζίνι, ενώ η άλλη ήταν το 2019 και τη live-action έκδοση της, με τον Γουίλ Σμιθ να ενσαρκώνει αυτή τη φορά το Τζίνι. Και στις δύο ταινίες αυτό που κλέβει την παράσταση είναι η ερμηνεία του “A Whole New World”, που κατατάσσεται στην 6η θέση των πιο δημοφιλών τραγουδιών της Disney.
3. Η Μικρή Γοργόνα
Πριν καν γίνει ταινία, “Η Μικρή Γοργόνα” έγινε πρώτα άγαλμα και γνωστό αξιοθέατο. Φυσικά, αναφέρομαι στη Γοργόνα της Κοπεγχάγης, η οποία απαθανατίζει τη Μικρή Γοργόνα από το ομώνυμο παραμύθι του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, τιμώντας έτσι τον πιο μεγάλο συγγραφέα που έχει βγάλει η Δανία μέχρι σήμερα.
Η γοργόνα Άριελ θέλει να αφήσει πίσω τη ζωή στον ωκεανό και να βγει στη στεριά με πόδια αντί για ουρά, για να δει πώς ζουν οι άνθρωποι. Την επιθυμία της μπορεί να πραγματοποιήσει μόνο η μάγισσα Ούρσουλα, η οποία ζητάει ως αντάλλαγμα τη φωνή της Άριελ. Η Άριελ φτάνει στη στεριά, όπου τη βρίσκει ο πρίγκηπας Έρικ, αλλά εκείνη δεν μπορεί να βγάλει μιλιά και να του εξηγήσει ποια είναι. Στο ενδιάμεσο, ο πατέρας της Άριελ, με το που αντιλαμβάνεται την απουσία της, διατάζει τον υπηρέτη του Σεμπάστιαν να τη φέρει πίσω.
Η πρώτη μεταφορά του βιβλίου σε ταινία κινουμένων σχεδίων ήταν το 1989, ενώ το 2000 η Disney δημιούργησε ένα sequel με πρωταγωνίστρια την κόρη της Άριελ. Το 2023 “Η Μικρή Γοργόνα” κυκλοφόρησε και με ηθοποιούς, προκαλώντας αρκετές αντιδράσεις λόγω της επιλογής της Αφρο-αμερικανίδας Halle Bailey για τον ρόλο της Άριελ.
4. Πίτερ Παν
Μια από τις αρκετά πρώιμες ταινίες της Disney είναι ο “Πίτερ Παν”, ο οποίος ξεκίνησε ως θεατρικό έργο, πρώτα στο Λονδίνο (1904) και μετά στο Broadway (1905), κι εξελίχθηκε σε μυθιστόρημα το 1911 με τίτλο “Ο Πίτερ και η Γούεντι” (J.M. Barrie).
O Πίτερ Παν είναι ένα αιώνιο παιδί που δεν θέλει να μεγαλώσει ποτέ (τυπική αντίδραση μέσου αγοριού) και γι’ αυτό το σκάει από το σπίτι του, μετακομίζοντας στη Χώρα του Ποτέ. Εκεί κατοικούν νεράϊδες, γοργόνες, φυλές Ινδιάνων και κακοί Πειρατές με αρχηγό τον άσπονδο εχθρό του Πίτερ Παν, τον Κάπτεν Χουκ. Με τη βοήθεια της νεράϊδας Τίνκερμπελ, ο Πίτερ Παν προσπαθεί να μείνει μακριά από τον Χουκ και να φέρει στη Χώρα του Ποτέ κι άλλα αγόρια που δεν θέλουν να μεγαλώσουν. Ένα βράδυ θα επισκεφτεί το σπίτι των Ντάρλινγκ για να πάρει μαζί του τα δύο αγόρια της οικογένειας, αλλά, κατ’ εξαίρεση, θα πάρει και την αδερφή τους, τη Γούεντι, γιατί του τράβηξε την προσοχή.
Το 1953 η Disney έβγαλε την κλασσική ταινία animation “Peter Pan” και το 2023 μια όχι τόσο πετυχημένη ταινία με ηθοποιούς, το “Peter Pan & Wendy”. Πέρα από τις παραγωγές της Disney, ο Πίτερ Παν έχει πάρει ζωή σε πολλά διαφορετικά format ανά τα χρόνια, όπως το 1991 με την ταινία “Χουκ” και τους Ρόμπιν Γουίλιαμς, Ντάστιν Χόφμαν και Τζούλια Ρόμπερτς, αλλά και το 2003 με την ταινία “Πίτερ Παν” και τον Τζέισον Άιζακς.
5. Η Πεντάμορφη και το Τέρας
Το παραμύθι “Η Πεντάμορφη και το Τέρας” έχει κυκλοφορήσει σε πολλές εκδοχές τόσο στο θέατρο, όσο στο σινεμά και τη τηλεόραση. Η πρώτη έκδοση είναι μια νουβέλα του 1740 της Γκαμπριέλ Μπαρμπό ντε Βιλνιέβ, ενώ το 1756 η μυθιστοριογράφος Ζαν-Μαρί Λεπράνς ντε Μπουμόντ μετέτρεψε το αρχικό κείμενο σε παιδικό παραμύθι, μειώνοντας τον αριθμό των χαρακτήρων και απλοποιώντας την υπόθεση.
Κάπου στη Γαλλία σε μια έπαυλη, ζει η όμορφη Μπελ μαζί με τον πατέρα και τα 11 αδέρφια της. Όταν το σπίτι τους καίγεται ολοσχερώς, εγκαθίστανται σε μια μικρή επαρχιακή πόλη μ’ ένα τεράστιο δάσος. Στο κάστρο, λίγο πέρα απ’ το δάσος, ζει το Τέρας – ένας άλλοτε όμορφος πρίγκηπας που τιμωρήθηκε για την αλαζονεία του από μια μάγισσα που τον καταράστηκε. Τα μάγια θα λυθούν μόνο όταν μαραθεί ένα τριαντάφυλλο στο οποίο έχει περάσει όλη η ομορφιά του πρίγκηπα. Η Μπελ θα επισκεφτεί το Τέρας για να απελευθερώσει τον πατέρα της που είναι αιχμάλωτος του, επειδή βρέθηκε καταλάθος πολύ κοντά στο κάστρο. Το Τέρας δέχεται να απελευθερώσει τον πατέρα της με την προϋπόθεση να πάρει τη θέση του η Μπελ. Από κει και πέρα ξεκινάει μια ιστορία enemies to friends και friends to lovers, μέχρι να ζήσουν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα.
Από το βιβλίο λείπει ο χαρακτήρας του Γκαστόν, του κουκλεντέ κυνηγού της περιοχής που πολιορκεί την Μπελ. Ο Γκαστόν είναι μια προσθήκη της Disney, όταν αποφάσισε το 1991 να μετατρέψει την “Πεντάμορφη και το Τέρας” σε ταινία κινουμένων σχεδίων. Το 2017 προχώρησε στην κυκλοφορία της live-action ταινίας, με την Έμα Γουάτσον στον ρόλο της Μπελ.
6. Η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων
Οι καλλιτεχνικές ανησυχίες του Άγγλου καθηγητή μαθηματικών, Λιούις Κάρολ, οδήγησαν στη δημιουργία ενός ακόμα φανταστικού κόσμου, της Χώρας των Θαυμάτων. Όλα ξεκίνησαν όταν ο Κάρολ αφηγούνταν μια αυτοσχέδια ιστορία στις κόρες ενός φίλου του. Ένα από τα κορίτσια, η Αλίκη, ζήτησε από τον Κάρολ να γράψει την ιστορία σε χαρτί γιατί ήθελε να την κρατήσει. Έτσι, μια πρόχειρη ιστορία, εξελίχθηκε στο παιδικό μυθιστόρημα “Οι Περιπέτειες της Αλίκης στη Χώρα των Θαυμάτων” που κυκλοφόρησε το 1856.
Ήταν “ένα χρυσαφένιο απόγευμα του Ιούλη”, όταν Αλίκη ακολούθησε σε μια κουφάλα δέντρου έναν αργοπορημένο λαγό που έτρεχε πανικόβλητος μ’ ένα ρολόι και ξαφνικά βρέθηκε σ’ έναν κόσμο με διάφορα ανθρωπόμορφα πλάσματα. Μέχρι να βρει τον δρόμο της επιστροφής για τον πραγματικό κόσμο, η Αλίκη θα ζήσει για λίγο στη Χώρα των Θαυμάτων με τραπουλόχαρτα που μιλάνε, κάμπιες που κάνουν ναργιλέ και μπισκότα που αν τα φας παίρνεις 3 μέτρα ύψος.
Το βιβλίο του Κάρολ έγινε ταινία κινουμένων σχεδίων το 1951 με τίτλο “Η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων”, ενώ με τον ίδιο τίτλο κυκλοφόρησε το 2010 η live-action ταινία με τους Τζόνι Ντεπ, Αν Χάθαγουεϊ, Έλεν Μπόναμ Κάρτερ και Άλαν Ρίκμαν. Η εμπορική επιτυχία της ταινίας οδήγησε την Disney το 2016 να δημιουργήσει ένα sequel, το “Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων 2”. Παρά τις απαιτήσεις και τις προσδοκίες των φαν οι δημιουργοί της ταινίας δεν προχώρησαν σ’ ένα τρίτο μέρος, αλλά ποτέ δεν είναι αργά!
Εσύ ποιες άλλες ταινίες της Disney βασισμένες σε βιβλία ξέρεις;
