πηγή:https://boro.gr/137670/h-katathlipsh-sta-paidia-ayta-einai-ta-vasika-xarakthristika-ths/
Παρατηρείτε ότι στο πρόσωπο ενός παιδιού δεν υπάρχει πια το χαμόγελο του. Ή δεν υπήρξε ποτέ ένα φωτεινό χαμόγελο. Αντίθετα, νιώθει θλίψη και κούραση ακόμη και όταν δεν έχει κάνει κάποια δραστηριότητα. Ένα άτομο νεαρής ηλικίας μπορεί να εμφανίσει συμπτώματα παιδικής κατάθλιψης. Και όμως, τα παιδιά βιώνουν θλίψη σε αυτή την περίοδο ζωής πιο συχνά απ’ όσο φαντάζεστε. Πώς, όμως, διαχωρίζουμε την αθώα θλίψη από την παιδική κατάθλιψη;
Η θλίψη στα όρια της κατάθλιψης
Σε παλαιότερες έρευνες, δεν ήταν δυνατή η αποδοχή της κατάθλιψης στα παιδιά. Και αυτό γιατί η επιστημονική κοινότητα είχε επιρροή από τη ψυχαναλυτική θεωρία. Σύμφωνα με αυτή, τα παιδιά, λόγω της ηλικίας τους, δεν έχουν αναπτύξει επαρκώς το αίσθημα ενοχής και το «υπερεγώ» τους. Οι ερευνητές συνέδεσαν τα συμπτώματα που ακολουθούν την κατάθλιψη με τις φυσιολογικές και προσωρινές αντιδράσεις των σταδίων ανάπτυξης του παιδιού. Ωστόσο, μέσω ερευνών, μετά από 20 χρόνια, αυτή η θεώρηση αποδείχθηκε λανθασμένη. Ένα παιδί μπορεί να νιώσει θλίψη ή άγχος σε συγκεκριμένες χρονικές καταστάσεις ή περιβάλλοντα. Για παράδειγμα, ένα παιδί θα νιώσει λυπημένο όταν χάσει ένα αγαπημένο του πρόσωπο ή όταν αλλάξει σχολείο. Όταν, όμως, αυτή η θλίψη έχει μεγάλη διάρκεια και συνυπάρχουν και άλλα συμπτώματα, τότε μιλάμε πλέον για παιδική κατάθλιψη.
Το αόρατο βάρος: παιδική κατάθλιψη
Ένα μικρό παιδί δεν μπορεί να εκφράσει με λόγια αυτό που νιώθει. Μπορείς, όμως, να το καταλάβεις από άλλα «καμπανάκια» που θα κάνουν την εμφάνιση τους την ίδια περίοδο. Αυτά αφορούν είτε πρακτικά ζητήματα είτε αλλαγές διάθεσης. Ας καταλάβουμε, ωστόσο, αρχικά τι είναι κατάθλιψη.
Η ομπρέλα της κατάθλιψης
Ο ορισμός αυτός μπορεί να φοβίζει πολλούς ανθρώπους, εντούτοις δεν είναι μια κατάσταση τρομακτική ή μη διαχειρίσιμη. Η κατάθλιψη είναι μια διαταραχή, δηλαδή μια παθολογική κατάσταση, κατά την οποία υπάρχει παρατεταμένη θλίψη σε συνδυασμό με άλλα συμπτώματα. Μερικά από αυτά είναι ο θυμός, η απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες και η μειωμένη ενέργεια. Επίσης, το παιδί δεν θα εστιάσει την προσοχή του εύκολα, θα έχει διαταραγμένο ύπνο και θα νιώθει μεγάλη κόπωση πολύ εύκολα. Στο σημείο αυτό, είναι σημαντικό να παρατηρήσουμε και την αυτοεικόνα του παιδιού. Συχνά, εκφράζει απαισιοδοξία για το μέλλον και ενοχή ή αναξιότητα μαζί με χαμηλή αυτοεκτίμηση. Φράσεις όπως «εγώ φταίω που έγινε αυτό» και «δεν αξίζω να παίζω με άλλους» είναι εκείνες που μας κάνουν να έχουμε υποψίες ότι η μελαγχολική διάθεση έχει σχέση με την κατάθλιψη.
Σε τέτοιες περιπτώσεις, δεν ωφελεί να ρωτάμε επίμονα το παιδί τι νιώθει ή ακόμη να το μαλώνουμε όταν δείχνει θυμωμένο. Αντίθετα, είναι σημαντική η υποστήριξη του οικογενειακού περιβάλλοντος του παιδιού. Όταν εκείνο νιώθει ότι η μαμά και ο μπαμπάς δεν θα το κρίνουν για τα λάθη του, τότε υπάρχει και μεγαλύτερη σιγουριά για τον εαυτό του. Καθώς αυτά είναι τα δυο πιο αγαπημένα και κοντινά πρόσωπα του, χρειάζεται να δημιουργηθεί ένα κλίμα ασφάλειας στο σπίτι. Η συναισθηματική και πρακτική παραμέληση ενός μικρού παιδιού είναι από τους πρωταρχικούς παράγοντες εμφάνισης αισθημάτων θλίψης. Επομένως, αφού η ψυχολογική κατάσταση του παιδιού είναι κάτι που αλλάζει, η παιδική κατάθλιψη είναι διαχειρίσιμη.
Πηγές
Πούλου, Μ. (2013), Καταθλιπτικά συμπτώματα σε παιδιά προσχολικής ηλικίας: κατάλογος ανίχνευσης για εκπαιδευτικούς. Hellenic journal of psychology. Ανακτήθηκε από https://pseve.gr/wp-content/uploads/2018/03/Volume10_Issue2_Poulou.pdf . (τελευταία πρόσβαση 05/09/2025).
Παπαδοπούλου, Β., Αγχώδεις διαταραχές και κατάθλθψη στα παιδιά. ΔΙ.ΚΕ.ΨΥ. . Ανακτήθηκε από https://dikepsy.gr/katathlipsi_stapaidia/ . (τελευταία πρόσβαση 05/09/2025).
