Με το Wake Up Dead Man – την τρίτη ταινία στο σύμπαν των Knives Out – ο Rian Johnson μοιάζει επιτέλους να βρίσκει τη χρυσή τομή ανάμεσα στη φιλοδοξία και την ουσία.
Προσωπικά, οι προηγούμενες περιπέτειες του ντετέκτιβ Benoit Blanc δεν με είχαν κερδίσει πλήρως. Το αρχικό Knives Out ήταν αναμφίβολα καλογυρισμένο και διασκεδαστικό, όμως συχνά έδειχνε να προσπαθεί υπερβολικά να αποδείξει ότι είναι κάτι παραπάνω από ένα απλό whodunit – με αποτέλεσμα να θυμίζει περισσότερο ένα καλογραμμένο version, ενός αυτάρεσκου thread στο Reddit. Το Glass Onion, από την άλλη, κατέρρευσε κάτω από το βάρος των ιδεών του, δεχόμενο σκληρή (και σε μεγάλο βαθμό δικαιολογημένη) κριτική.
Το Wake Up Dead Man σηματοδοτεί μια ξεκάθαρη στροφή. Πιο συγκρατημένος, πιο ώριμος και σαφώς πιο σίγουρος για το τι ιστορία θέλει να αφηγηθεί, ο Johnson παραδίδει μια ταινία που μοιάζει κομμένη και ραμμένη για χειμωνιάτικες προβολές. Είναι σκοτεινή, ατμοσφαιρική και πάνω απ’όλα απολαυστική.
Ένα μυστήριο πίστης και ενοχής
Ο πάτερ Jud φτάνει σε μια μικρή, φαινομενικά ήσυχη πόλη με μοναδική πρόθεση να υπηρετήσει τον Θεό. Αντί για φιλοξενία, όμως, συναντά καχυποψία και ψυχρότητα, όταν ο πιο σεβαστός άνθρωπος της κοινότητας δολοφονείται αιφνιδίως. Ως ξένος (και σύντομα ως βασικός ύποπτος) βρίσκεται στο επίκεντρο της καχυποψίας, αναγκαζόμενος να συνεργαστεί με τον Benoit Blanc για να ξεσκεπάσουν την αλήθεια. Όσο η έρευνα προχωρά, γίνεται σαφές ότι πίσω από τις ευσεβείς βιτρίνες κρύβονται βαθιά ριζωμένα συστήματα ενοχής, τραύματος και υποκρισίας.
Οι ερμηνείες που ζωντανεύουν το Wake Up Dead Man
Ο Daniel Craig, στον ρόλο που έχει πλέον ταυτιστεί μαζί του, συνεχίζει να αποδεικνύει γιατί ο Benoit Blanc παραμένει ένας από τους πιο γοητευτικούς κινηματογραφικούς ντετέκτιβ των τελευταίων ετών. Αν και εδώ ο χαρακτήρας έχει λιγότερο χρόνο στην οθόνη – μια συνειδητή επιλογή που μετατοπίζει το βάρος αλλού – η παρουσία του Craig αρκεί για να δώσει συνοχή και χιούμορ στην αφήγηση. Το παιγνιώδες βλέμμα και το ανεπιτήδευτο χάρισμά του λειτουργούν ως σταθερό σημείο αναφοράς μέσα στο σκοτάδι της ιστορίας, το Wake Up Dead Man.
Το πραγματικό συναισθηματικό κέντρο της ταινίας, ωστόσο, ανήκει στον Josh O’Connor (La Chimera, Challengers). Στον ρόλο του νεαρού ιερέα, ισορροπεί με αξιοθαύμαστη ακρίβεια ανάμεσα στην αθωότητα και την ήσυχη απειλή. Η ερμηνεία του υπονοεί περισσότερα απ’ όσα δηλώνει ανοιχτά: ένα ταραγμένο παρελθόν, μια πίστη που δοκιμάζεται, μια εσωτερική σύγκρουση που ποτέ δεν βγαίνει φθηνά στη φόρα. Ένα διακριτικό τατουάζ στον λαιμό του (μόνιμα μισοκρυμμένο από τα άμφια) λειτουργεί ως οπτική μεταφορά αυτής της διπλής ταυτότητας. Ακόμα και στις πιο μελοδραματικές στιγμές, ο O’Connor διατηρεί τον έλεγχο, αποφεύγοντας τις εύκολες υπερβολές.
Στον αντίποδα, ο Josh Brolin ενσαρκώνει έναν φανατικό, αυταρχικό ιεροκήρυκα, σχεδόν καρικατουρίστικο, αλλά ποτέ αδιάφορο. Πρόκειται για έναν άνθρωπο που έχει αντικαταστήσει την πίστη με την εξουσία και την πνευματικότητα με την χαρακτηριστική καταδικαστική ρητορική. Ο Brolin αγκαλιάζει πλήρως τη θεατρικότητα του ρόλου του, δημιουργώντας έναν χαρακτήρα απωθητικό, αλλά και ανησυχητικά γνώριμο. Η σύγκρουσή του με τον Jud αποκτά έτσι σχεδόν συμβολικές διαστάσεις.
Ιδιαίτερη μνεία αξίζει και η Glenn Close, η οποία επιστρέφει με μια ερμηνεία γεμάτη λεπτότητα και εσωτερικότητα. Με ελάχιστα λόγια και κυρίως μέσα από το βλέμμα και τις μικρές κινήσεις, καταφέρνει να μεταδώσει μια ολόκληρη συναισθηματική διαδρομή, αποδεικνύοντας ξανά το εύρος και τη δεξιοτεχνία της.
Ο Rian Johnson στα καλυτερά του
Ο Rian Johnson παραμένει ένας δημιουργός που διχάζει. Η σκιά του The Last Jedi συνεχίζει να τον ακολουθεί, κυρίως λόγω ενός από τα πιο τοξικά fanbases της σύγχρονης ποπ κουλτούρας, και του μίσους που τρέφουν για το πρόσωπό του. Παρ’ όλα αυτά, δεν μπορεί κανείς να του αρνηθεί τόλμη ή προσωπικό στίγμα.
Στο Wake Up Dead Man δείχνει να έχει κατανοήσει καλύτερα τα υφολογικά του όρια. Παίζει με τη φόρμα, χρησιμοποιεί συμμετρικές συνθέσεις και ευρηματικές κινήσεις κάμερας που θυμίζουν Wes Anderson, χωρίς όμως να αφήνει την αισθητική να καταπιεί την αφήγηση – έστω κι αν σε ορισμένες στιγμές ο συμβολισμός γίνεται υπερβολικά εμφανής και επιτηδευμένος. Η σκηνοθεσία υπηρετεί το μυστήριο, αντί να το επισκιάζει, τοποθετώντας το στο επίκεντρο.
Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι η ταινία δεν εγκλωβίζεται στην ανάγκη για εξυπνακίστικο πολιτικό σχολιασμό. Τα κοινωνικά στοιχεία υπάρχουν, αλλά ενσωματώνονται οργανικά, δίνοντας χώρο στην ιστορία να αναπνεύσει. Ο ρυθμός είναι σταθερός, η δομή σέβεται τις παραδόσεις του είδους και οι χαρακτήρες, όσο απλοί κι αν φαίνονται αρχικά, αποκτούν βάθος και ψυχολογικό βάρος.
Σχεδόν κανείς δεν παρουσιάζεται ως απόλυτα κακός. Οι περισσότεροι μοιάζουν παγιδευμένοι σε έναν φαύλο κύκλο ενοχής, φόβου και συναισθηματικής βίας. Και ακριβώς μέσα σε αυτή τη γκρίζα περιοχή, εκεί όπου η πίστη συναντά την ανθρώπινη αδυναμία, το Wake Up Dead Man βρίσκει την ταυτότητά του, και, τελικά, τη μεγαλύτερη δύναμή του.
Τελικά γιατί να δεις το Wake Up Dead Man;
Θα πάρω το ρίσκο και θα πω ότι, είτε είσαι ήδη φίλος του σύμπαντος των Knives Out είτε οι δύο προηγούμενες ταινίες σου πέρασαν σχετικά αδιάφορες, η νεότερη προσθήκη δύσκολα δεν θα σε κερδίσει. Πρόκειται για μια ταινία που πατάει γερά τόσο στο μυστήριο όσο και στους χαρακτήρες της, διαθέτοντας μερικές από τις πιο δυνατές ερμηνείες της χρονιάς – ερμηνείες που, υπό διαφορετικές συνθήκες και με μια πιο επιθετική καμπάνια από το Netflix, θα μπορούσαν άνετα να βρεθούν στο επίκεντρο της βραβευτικής συζήτησης.
Αν και τοποθετημένο αφηγηματικά στην περίοδο του Πάσχα, το Wake Up Dead Man λειτουργεί σαν καθαρόαιμο χειμερινό μυστήριο. Βασίζεται στην ατμόσφαιρα και τον ρυθμό του, δημιουργώντας μια εμπειρία που σε απορροφά σιωπηλά και σταθερά, χωρίς (πολλούς) περιττούς συναισθηματισμούς. Στο τέλος σου δίνει και μία ελπίδα ενότητας και συμπόρευσης προς ένα καλύτερο μέλλον.
Δείτε το trailer:
