Η Λατινική Αμερική δραστηριοποιείται εδώ και δεκαετίες στην παραγωγή και κυρίως στο εμπόριο ναρκωτικών. Τα καρτέλ ναρκωτικών έχουν διαμορφώσει την κοινωνία της εκάστοτε χώρας και τα εγκλήματά τους έχουν στιγματίσει τον πολιτισμό και την ιστορία τους. Διακινούν ναρκωτικά παγκοσμίως αλλά κυρίως στις ΗΠΑ, οι οποίες έρχονται πρώτες στην κατανάλωση ναρκωτικών στον κόσμο. Από τις πιο χαμηλές βαθμίδες ως τις πιο υψηλές, τα καρτέλ απαρτίζονται από αδίστακτους ανθρώπους που διαπράττουν φόνους, βασανιστήρια, βιασμούς και κάθε λογής εγκλήματα. Οι κορυφαίοι καταζητούμενοι είναι τα ηγετικά στελέχη, οι λεγόμενοι βαρόνοι ναρκωτικών. Σε αυτό το άρθρο θα δούμε μερικούς από αυτούς τους ανθρώπους, οι οποίοι καταφέρνουν να παραμένουν ελεύθεροι παρά την συνεχή αναζήτησή τους από τις αρχές και μερικούς που συνελήφθησαν μετά από μεγάλους αγώνες.
Ismael Zambada García- «El Mayo», καρτέλ Sinaloa, Μεξικό
Ο Ismael Zambada García, γνωστός ως El Mayo, ανέλαβε τον έλεγχο του καρτέλ Sinaloa μετά τη σύλληψη του Joaquín Guzmán το 2014. Αλλά σε αντίθεση με τον προκάτοχό του, ο El Mayo δεν έχει πάει ποτέ φυλακή και παραμένει ελεύθερος μέχρι σήμερα. Ως πρώην ηγέτης του καρτέλ Sinaloa, ο Joaquín Guzman, γνωστός ως El Chapo, ήταν ένας από τους πιο διάσημους βαρόνους ναρκωτικών στον κόσμο. Αλλά κατά τη διάρκεια της δίκης του το 2018, οι δικηγόροι του El Chapo υποστήριξαν ότι ήταν θύμα συνωμοσίας από τον πραγματικό ηγέτη του καρτέλ, δηλαδή τον Ismael Zambada García. Και είναι γεγονός πως πολλοί πράκτορες των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ έχουν δηλώσει πως ο El Chapo ήταν η βιτρίνα της ηγεσίας, πράγμα το οποίο στήριζαν στις παρακολουθήσεις συνομιλιών και λοιπών ενεργειών του καρτέλ. Ενώ εκατοντάδες χιλιάδες σελίδες αποδεικτικών στοιχείων επιβεβαίωσαν ότι ο Guzmán ήταν πράγματι το κεφάλι του φιδιού, οι σκοτεινές επιχειρήσεις του Zambada παραμένουν σε μεγάλο βαθμό άγνωστες. Αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι ότι ο El Mayo ανέλαβε την ηγεσία του καρτέλ Sinaloa μετά τη σύλληψη του El Chapo και παραμένει ελεύθερος μέχρι σήμερα.
Πολλά ερωτήματα γεννήθηκαν για το πρόσωπο αυτού του άνδρα: Ποιος είναι ο Ismael “El Mayo” Zambada; Πού βρίσκεται τώρα; Και πώς ο Zambada, ο οποίος είναι τώρα 72 ετών, πήρε τον έλεγχο μιας αυτοκρατορίας διακίνησης ναρκωτικών, ενώ έμεινε μακριά από τα μάτια του κόσμου;
Ο Ismael Zambada Garcia γεννήθηκε το 1948 σε μια κοινότητα που ονομάζεται Álamo στην πρωτεύουσα της πολιτείας Sinaloa, Culiacán, στο Μεξικό. Έδειξε εξ αρχής την κλίση του προς το έγκλημα. Στην ηλικία των 16 ετών, ενώ ακόμη ήταν αγρότης, πουλούσε ναρκωτικά. Σύντομα, συνδέθηκε με το Καρτέλ της Guadalajara , μια μεγάλη οργάνωση που κυριάρχησε στο εμπόριο ναρκωτικών κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1980. Κάποια στιγμή, το καρτέλ έλεγχε σχεδόν το σύνολο της διακίνησης ναρκωτικών μεταξύ του Μεξικού και των Ηνωμένων Πολιτειών και ο El Mayo σιγά-σιγά ανέβαινε στην ιεραρχία. Μετά τη σύλληψη του ιδρυτή Miguel Ángel Félix Gallardo, γνωστός ως El Padrino, όλα άλλαξαν. Αμερικανοί αξιωματούχοι συνέλαβαν τον Gallardo το 1989 και τον καταδίκασαν σε 40 χρόνια φυλάκιση. Αφού εξέτισε 27 χρόνια της ποινής του, αργότερα καταδικάστηκε εκ νέου σε 37 χρόνια φυλάκιση το 2017 για τη δολοφονία ενός πράκτορα της DEA.
Αν και αυτό ήταν ξεκάθαρα μια νίκη για την επιβολή του νόμου, η πτώση του Gallardo πυροδότησε επίσης βία μεταξύ πολλών από τους βαρόνους ναρκωτικών που έμειναν πίσω χωρίς έναν από τους πιο ισχυρούς ηγέτες τους. Το πανίσχυρο Καρτέλ της Guadalajara κατακερματίστηκε και προέκυψαν νέα καρτέλ, όπως αυτό της Sinaloa. Τόσο ο El Chapo όσο και ο El Mayo θεωρούνται ιδρυτές του καρτέλ Sinaloa από τα συντρίμμια του καρτέλ της Guadalajara στις αρχές της δεκαετίας του 1990.
Δεκαετίες ανείπωτης βίας, εκφοβισμού και παράνομης διακίνησης ναρκωτικών σε όλο τον κόσμο κατέστησαν το καρτέλ Sinaloa ως μια επιχείρηση πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων. Είναι ξεκάθαρο ότι ο Ismael Zambada García είχε γίνει πιο δυνατός με τον καιρό. Είχε υπό τον έλεγχο του την τοπική αστυνομία, πολιτικούς αλλά και δικαστές.
Το Sinaloa Cartel εξάγει και διανέμει χονδρικές ποσότητες μεθαμφεταμίνης, μαριχουάνας, κοκαΐνης, ηρωίνης και φαιντανύλης στις ΗΠΑ κάθε χρόνο, με τις δραστηριότητές του να λειτουργούν σαν ρολόι. Διατηρεί κόμβους διανομής σε πολλές πόλεις όπως το Φοίνιξ, το Λος Άντζελες, το Ντένβερ, η Ατλάντα και το Σικάγο. Ακόμη, λειτουργεί ως διαμεσολαβητής για τα καρτέλ του Παναμά, της Κολομβίας και άλλων χωρών που παράγουν ναρκωτικά και ψάχνουν οδούς προς τις ΗΠΑ. Τα παράνομα ναρκωτικά συνήθως διανέμονται μέσω σημείων διέλευσης που βρίσκονται κατά μήκος των συνόρων του Μεξικού. Αυτό το σύστημα διανομής περιλαμβάνει φορτηγά, υποβρύχια και εναέριες μεταφορές, καθώς και συστήματα σήραγγας. Μόλις τα είδη μεταφερθούν με ασφάλεια στις Ηνωμένες Πολιτείες, τα κέντρα διανομής κάνουν το επόμενο βήμα από εκεί.
Η ουσιαστική άνοδος της εξουσίας του καρτέλ κατά τη δεκαετία του 1990 μπορεί να αποδοθεί σε μεγάλο βαθμό στις ικανότητες του Zambada να συνάπτει συμμαχίες με πρώην μέλη του Καρτέλ της Γκουανταλαχάρα. Ήταν μάλλον επιδέξιος στο συντονισμό εγκληματικών ενεργειών με εξίσου ισχυρές προσωπικότητες του κλάδου. Φυσικά, ο έλεγχος της επικράτειας και η συγκέντρωση μεγαλύτερων κομματιών της παροιμιώδους πίτας απαιτούσε μια αδίστακτη αδιαφορία για τη βία – κάτι που δεν έλειπε από τον Zambada. Σύμφωνα με το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, ήταν βασικό μέλος της βίαιης οργάνωσης Amado Carrillo-Fuentes ή αλλιώς Juarez Cartel.
Ο Zambada εργάστηκε με τον Fuentes για χρόνια, μέχρι που ο δεύτερος πέθανε το 1997 — και ο Zambada απορρόφησε τις φατρίες του στο Καρτέλ Sinaloa. Αυτή η ενοποίηση κάθε άλλο παρά εθελοντική ήταν, όπως καταλαβαίνετε καθώς ο El Mayo φημίζεται για την βιαιότητά του.
«Από το 1992 έως το 2000 οι μέρες ήταν δύσκολες και αιματηρές και ένας ανόητος παράλογος πόλεμος όπου καταστράφηκαν πολλές οικογένειες και με πολύ πόνο στην καρδιά τους», είχε δηλώσει η Rosario Niebla Cardoza , σύζυγος του Zambada.
Σίγουρα δεν βοήθησε το γεγονός ότι ο Zambada έπαιζε σημαντικό ηγετικό ρόλο στο Καρτέλ Sinaloa κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Ενώ ο El Chapo ήταν φυλακισμένος από το 1993 έως το 2001, ο El Mayo επέβλεπε την δράση και την επέκταση του καρτέλ Sinaloa. Ακόμη, λέγεται πως ο El Mayo έστειλε ένα ιδιωτικό ελικόπτερο στο El Chapo για δραπετεύσει από το Puente Grande.
«Στα τέλη της δεκαετίας του 1990, ο Zambada-García εμφανίστηκε ως ένας από τους ισχυρότερους διακινητές ναρκωτικών στο Μεξικό, ικανός να μεταφέρει ποσότητες πολλών τόνων κοκαΐνης και μαριχουάνας και ποσότητες πολλών κιλών ηρωίνης», ανέφερε το United States Department of State.
Αν και το γραφείο του γενικού εισαγγελέα του Μεξικού απήγγειλε κατηγορίες στον El Mayo το 1998 και το FBI το 2003 για τα εγκλήματά του στη διακίνηση ναρκωτικών, ο Zambada απλώς εξαφανίστηκε. Παραμένει ελεύθερος μέχρι σήμερα.
Καταζητούμενος από το 1998 ο Zambada, μέχρι τη σύλληψη του El Chapo το 2016, είχε ελευθερία κινήσεων. Όλοι θεωρούσαν ηγέτη του καρτέλ Sinaloa τον El Chapo κι έτσι τα βλέμματα των αρχών ήταν στραμμένα πάνω του. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ προσέφερε τελικά αμοιβή 5 εκατομμυρίων δολαρίων για πληροφορίες που θα οδηγούσαν στη σύλληψη του Zambada.
Ο El Mayo κατάφερε να διαφύγει της προσοχής στην δεκαετία του 2000 λόγω του προέδρου Felipe Calderón. Ο πρόεδρος στόχευσε πρωτίστως έναν άλλο οργανισμό – το καρτέλ της Tijuana. Κατά συνέπεια, το καρτέλ Sinaloa εκμεταλλεύτηκε την αδυναμία του αντιπάλου του και κινήθηκε δυναμικά για να κυριαρχήσει στα εδάφη του. Το καρτέλ της Tijuana κατέρρευσε, ιδιαίτερα την τελευταία δεκαετία και έχει αφήσει το καρτέλ της Sinaloa στην κορυφή. Ο Zambada παραμένει ελεύθερος και είναι σχεδόν σίγουρο ότι εξακολουθεί να κινεί τα νήματα.
Ίσως ένας από τους μεγαλύτερους λόγους για τους οποίους ο El Mayo έχει αποφύγει τη σύλληψη για τόσο καιρό είναι ότι διατηρεί πολύ χαμηλό προφίλ. Έχει δώσει μόνο μία συνέντευξη το 2010 στο μεξικάνικο περιοδικό Proceso .Στη συνέντευξη, περιέγραψε ότι ζούσε με φόβο μην τον πιάσουν και αποκάλυψε ότι τουλάχιστον τέσσερις φορές ο στρατός είχε πλησιάσει αρκετά για να τον συλλάβει. «Έφυγα στους λόφους», είπε ο Ismael Zambada García. «Ξέρω τα δέντρα, τα ρυάκια, τους βράχους, τα πάντα. Θα με πιάσουν μόνο αν επιβραδύνω και γίνω απρόσεκτος, όπως ο El Chapo».
Rafael Caro Quintero – Καρτέλ Sinaloa, Μεξικό
Άλλο ένα από τα ιδρυτικά μέλη του καρτέλ της Sinaloa και κορυφαίος καταζητούμενος βαρόνος ναρκωτικών είναι ο Rafael Caro Quintero. Θεωρήθηκε ο «Narco of Narcos», ήταν ύποπτος για την ενορχήστρωση των βάναυσων βασανιστηρίων και τη δολοφονία ενός πράκτορα της DEA. Ο Quintero γεννήθηκε τον Οκτώβριο του 1952 στη Sinaloa του Μεξικού. Ήταν ένα από τα 12 παιδιά της οικογένειας και ο πατέρας του πέθανε όταν ήταν μόλις 14 ετών. Έτσι, ο Rafa έπρεπε να στηρίξει την οικογένειά του. Δούλεψε ως βοσκός αλλά και ως αγρότης σε φυτείες καλαμποκιού και φασολιών. Σύντομα κατάλαβε πως οι παραδοσιακές καλλιέργειες δεν επέφεραν χρήματα και άρχισε να καλλιεργεί μαριχουάνα υπό την καθοδήγηση ενός διάσημου άπιαστου Μεξικανού βαρόνου ναρκωτικών, του Pedro Avilés Pérez.
Ο Caro Quintero συγκέντρωσε γρήγορα αρκετά χρήματα για να αγοράσει τα δικά του ράντζα, αποκλειστικά αφιερωμένα στην παραγωγή ναρκωτικών και σύντομα έβαλε ολόκληρη την οικογένειά του στην επιχείρηση. Οι θείοι του από τη μητέρα του, ο αδερφός του και η οικογένεια της συζύγου του συμμετείχαν όλοι στην επιχείρηση. Στην ηλικία των 29 χρονών ο Rafa ήταν ένα ανερχόμενο αστέρι στον μεξικανικό υπόκοσμο.
Στη δεκαετία του 1970, ο Caro Quintero συνεργάστηκε με τον Μεξικανό ναρκέμπορο Miguel Ángel Félix Gallardo και τον βαρόνο των ναρκωτικών του Ισημερινού Ernesto Fonseca Carrillo. Ίδρυσαν το Καρτέλ Guadalajara, το οποίο θα γινόταν πρότυπο για τις οργανώσεις ναρκωτικών που εξακολουθούν να μαστίζουν το Μεξικό μέχρι σήμερα.
Ο Quintero είχε αναλάβει την καλλιέργεια μιας νέας ποικιλίας μαριχουάνας που ονομάζεται sinsemilla, δηλαδή χωρίς σπόρους. Απέκλεισε από τις καλλιέργειες του τα αρσενικά φυτά και διατήρησε μόνο τα θηλυκά, τα οποία ήταν στείρα σποριών και άλλων άχρηστων κομματιών για το εμπόριο. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα κατά τη συσκευασία της να έχει μικρότερο όγκο από ότι είχαν τα πακέτα μέχρι εκείνη τη μέρα, αλλά το ίδιο βάρος σε ποσότητα “χρήσιμου” εμπορεύματος. Το νέο καρτέλ στήθηκε πάνω σε μια καινοτομία.
Ο Rafael Caro Quintero είναι ένας από τους βασικούς χαρακτήρες και στη σειρά «Narcos» του Netflix. Στη σειρά η πτώση του ξεκινά όταν αρχίζει να χρησιμοποιεί ο ίδιος κοκαΐνη και γίνεται όλο και πιο παρανοϊκός και απρόβλεπτος. Στην πραγματικότητα, ο ιστός του Caro Quintero άρχισε να ξετυλίγεται τον Νοέμβριο του 1984, όταν οι μεξικανικές αρχές έκαναν έφοδο στην τεράστια φάρμα μαριχουάνας του «Buffalo Ranch» στην Τσιουάουα, η οποία του κόστισε περίπου 2,5 έως 5 δισεκατομμύρια δολάρια. Οι αρχές είχαν ενημερωθεί από έναν μυστικό πράκτορα της DEA και ο Caro Quintero, ο οποίος ήταν έξαλλος με την απώλεια, άρχισε αμέσως να σχεδιάζει την εκδίκησή του.
Το 1985, ο Caro Quintero με συνεργάτες φέρεται να δολοφόνησε δύο Αμερικανούς, τον John Clay Walker και τον Alberto Radelat, καθώς θεώρησε πως είναι πράκτορες της DEA. Όμως, ο Enrique “Kiki” Camarena Salazar, ένας μεξικανικής καταγωγής πράκτορας της DEA, ενημέρωσε τις αρχές για το «Buffalo Ranch» και έτσι έδωσε στον επικεφαλής του ισχυρού καρτέλ της Guadalajara ένα σημαντικό πλήγμα.
Κατά συνέπεια, στις 7 Φεβρουαρίου 1985, ο Camarena αρπάχτηκε από τους δρόμους της Guadalajara στο φως της ημέρας. Το σώμα του και το σώμα του πιλότου του, Alfredo Zavala Avelar, βρέθηκαν τυλιγμένα σε πλαστικές σακούλες σχεδόν ένα μήνα αργότερα, στις 5 Μαρτίου, σε ένα ράντσο 60 μίλια νοτιοδυτικά της πόλης και ο Caro Quintero και το πλήρωμά του ήταν οι κύριοι ύποπτοι. Ο Camarena και ο Avelar δεν είχαν εύκολο θάνατο. Βασανίστηκαν επί 30 ώρες. Τα οστά του προσώπου του Camarena είχαν θρυμματιστεί, όπως και η τραχεία του. Του είχαν σπάσει τα πλευρά και είχαν ανοίξει μια τρύπα στο κεφάλι του με ηλεκτρικό τρυπάνι. Οι πνεύμονες του πράκτορα περιείχαν ίχνη ναρκωτικών που του είχαν δώσει βάναυσα οι απαγωγείς του για να τον αναγκάσουν να παραμείνει ξύπνιος κατά τη διάρκεια της δοκιμασίας. Ο θάνατος του Camarena προκάλεσε μαζική οργή στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το κοινό τρομοκρατήθηκε από τα βασανιστήρια του και οι αρχές εξοργίστηκαν με την ευκολία με την οποία είχε απαχθεί ένας από τους πράκτοράς τους, αν και αρκετοί μεξικανοί αξιωματικοί αργότερα θα κατηγορούνταν για βοήθεια στη δολοφονία.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες άρχισαν να σκέφτονται σοβαρά το κλείσιμο των συνόρων και ο πρόεδρος Reagan άσκησε τεράστια πίεση στον Μεξικανό πρόεδρο Miguel de la Madrit για να φέρει τους δολοφόνους του Camarena στη δικαιοσύνη. Παρ’ όλη τη δύναμη και επιρροή που είχε ο Caro Quintero στην διαβόητη διεφθαρμένη κυβέρνηση του Μεξικού, δε μπορούσε να κατευνάσει την οργή των ΗΠΑ. Έτσι, τον Απρίλιο του 1985, δύο μήνες μετά τη δολοφονία του Camarena, η σχεδόν εικοσαετής αιματηρή και ελεύθερη βασιλεία του Caro Quintero στο Μεξικό έλαβε τέλος. Συνελήφθη σε μια έπαυλη της Κόστα Ρίκα όπου είχε διαφύγει και εκδόθηκε πίσω στο Μεξικό όπου καταδικάστηκε σε 40 χρόνια φυλάκιση ως ύποπτος ενορχηστρωτής της δολοφονίας του πράκτορα Camarena.
Η ιστορία του Rafael Caro Quintero στην αρχή φαινόταν ως μια σπάνια περίπτωση απονομής δικαιοσύνης σε έναν από τους πιο ισχυρούς ηγέτες των καρτέλ του Μεξικού, πολλοί από τους οποίους , όπως ο El Chapo, καταλήγουν να δραπετεύουν αν οδηγηθούν στη φυλακή. Το 2013, ωστόσο, ο Caro Quintero αποφυλακίστηκε ξαφνικά μετά από 28 χρόνια πίσω από τα κάγκελα. Ένα ομοσπονδιακό δικαστήριο του Μεξικού διέταξε να αφεθεί ελεύθερος αφού ανέτρεψε την καταδίκη του για την τεχνική άποψη ότι είχε δικαστεί σε ομοσπονδιακό δικαστήριο για κρατικά εγκλήματα. Σε ηλικία 53 ετών, ο «Narco of Narcos» περπάτησε ξανά ελεύθερος.
Όπως ήταν λογικό ο Λευκός Οίκος, επί προεδρίας Obama, αντέδρασε και ζήτησε την φυλάκιση του Rafa. Ο άλλοτε σκληρός βαρόνος ναρκωτικών υποστήριζε πως έχει αποσυρθεί πλέον από την ενεργό δράση. Συγκεκριμένα, σε συνέντευξη που παραχώρησε το 2016 σε έναν Μεξικανό δημοσιογράφο δήλωσε: «Ήμουν έμπορος ναρκωτικών πριν από 31 χρόνια και από εκείνη τη στιγμή σας λέω ότι όταν έχασα τις σοδειές από το «Buffalo Ranch», εκεί τελείωσα αυτή τη δραστηριότητα». Οι ΗΠΑ εννοείται δεν ικανοποιήθηκαν από τις δηλώσεις του Rafa και δεν πίστεψαν πως θέλει να ζήσει ειρηνικά. Η λύση δόθηκε από την DEA, όπου αναγνώρισε τον Caro Quintero ως έναν από τους εν ενεργεία ηγέτες του καρτέλ Sinaloa και υπεύθυνο για το λαθρεμπόριο εκατοντάδων τόνων μεθαμφεταμίνης, μαριχουάνας και κοκαΐνης στις Ηνωμένες Πολιτείες. Τον Απρίλιο του 2018, το FBI πρόσθεσε τον 58χρονο πλέον «Παππού της Διακίνησης Ναρκωτικών» στη λίστα του με τους Top 10 Most Wanted, προσφέροντας ανταμοιβή 20 εκατομμυρίων δολαρίων, ένα από τα υψηλότερα ποσά στην ιστορία του FBI, για οποιαδήποτε πληροφορία σχετικά με πού βρίσκεται.
Κατά τη διάρκεια της συγγραφής αυτού του αφιερώματος ο Rafael Caro Quintero συνελήφθη από τις Μεξικανικές αρχές στη δυτική Sinaloa.
Nemesio Oseguera Cervantes- Καρτέλ Jalisco New Generation, Μεξικό
Ο Nemesio Oseguera Cervantes γνωστός ως El Mencho είναι ο ηγέτης και ιδρυτής της νέας γενιάς του καρτέλ του Jalisco (Cartel Jalisco New Generation- CJNG). Ο El Mencho είναι από την περιοχή Tierra Caliente της δυτικής πολιτείας Michoacán. Σύμφωνα με ένα δελτίο τύπου του Απριλίου 2015 από το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ, φέρεται πως έχει εμπλακεί σε δραστηριότητες διακίνησης ναρκωτικών από τη δεκαετία του 1990. Το 1994, το Επαρχιακό Δικαστήριο των ΗΠΑ για τη Βόρεια Περιφέρεια της Καλιφόρνια τον καταδίκασε σε τρία χρόνια φυλάκιση για εμπλοκή σε διακίνηση ηρωίνης. Μετά την απελευθέρωσή του, επέστρεψε στο Μεξικό, όπου υπηρέτησε ως αστυνομικός στο Cabo Corrientes και το Tomatlán στην πολιτεία Jalisco. Με τον καιρό, ωστόσο, θα άφηνε την αστυνομία για να συνεχίσει τις δραστηριότητές του στο λαθρεμπόριο ναρκωτικών και να ενταχθεί στο καρτέλ του Milenio.
Αφού εργάστηκε για πρώτη φορά στο δίκτυο δολοφόνων, γνωστών ως sicarios, που προστάτευε τον Armando Valencia Cornelio, με το ψευδώνυμο “El Maradona”, ο El Mencho συνέχισε και εντάχθηκε σε μια ομάδα του Milenio Cartel που συμμάχησε με τον Capo Ignacio Coronel Villarreal του Καρτέλ Sinaloa, με το ψευδώνυμο “Nacho Coronel”. Αυτή η ομάδα διακινούσε ναρκωτικά, διαχειριζόταν τα οικονομικά και ενεργούσε για να επιβάλλει το καρτέλ της Sinaloa στις πολιτείες Jalisco και Colima.
Μέχρι το 2010, ωστόσο, μετά τον θάνατο του Nacho Coronel και τη σύλληψη του ηγέτη του καρτέλ του Milenio, Óscar Orlando Nava Valencia, γνωστό και ως “El Lobo”, το Καρτέλ Milenio είχε χωριστεί σε δύο φατρίες: “Los Torcidos” και “La Resistencia”. Αυτά τα δύο τμήματα συμμετείχαν σε μια μάχη για τον έλεγχο της διακίνησης ναρκωτικών στο Jalisco, με το Los Torcidos να εξελίσσεται στο σημερινό Καρτέλ Jalisco New Generation με αρχηγό τον El Mencho.
Υπό τον El Mencho, το CJNG άρχισε να επεκτείνει και να εδραιώνει τον έλεγχό του στη διακίνηση ναρκωτικών στο Jalisco και στις γύρω πολιτείες, αναλαμβάνοντας και αντίπαλα καρτέλ, τους Zetas και τους Knights Templar. Τον Αύγουστο του 2012, παρά τις αρχικές αναφορές ότι είχε συλληφθεί, ο El Mencho διέφυγε από μια επιχείρηση που διεξήχθη από μεξικανικές δυνάμεις ασφαλείας εναντίον του CJNG στη Guadalajara. Προκειμένου να εμποδίσουν το έργο της αστυνομίας και να επιτρέψει στα μέλη του καρτέλ να διαφύγουν, οι sicarios δημιούργησαν δεκάδες οδοφράγματα, πυρπολώντας οχήματα σε βασικούς δρόμους σε όλη την πόλη.
Ως επικεφαλής του CJNG, ο El Mencho διευθύνει τις επιχειρήσεις διακίνησης ναρκωτικών της ομάδας μέσω των πολιτειών Jalisco, Colima και Guanajuato, όπου το καρτέλ είναι σημαντικός παίκτης στο εμπόριο μεθαμφεταμίνης.
Ο El Mencho θεωρείται επίσης ότι διέταξε πολλές δολοφονίες Μεξικανών πολιτικών. Τον Μάρτιο του 2013, ένας ύποπτος για τη δολοφονία του Υπουργού Τουρισμού του Jalisco, Jesús Gallegos Álvarez, είπε ότι ο El Mencho είχε διατάξει το χτύπημα με βάση την υποψία ότι ο αξιωματούχος εργαζόταν για αντίπαλο καρτέλ. Οι αρχές πιστεύουν ότι το CJNG βρίσκεται πίσω από τη δολοφονία του βουλευτή Gabriel Gómez Michel τον Σεπτέμβριο του 2014. Ενώ το κίνητρο ήταν ασαφές, ο Michel ήταν ο πρώην δήμαρχος του El Grullo, προπύργιο του CJNG στην πολιτεία Jalisco, όπου ο El Mencho φέρεται να κυκλοφορεί ελεύθερα.
Το CJNG έχει καθιερώσει την παρουσία του σε τουλάχιστον 20 μεξικανικές πολιτείες, συν την Πόλη του Μεξικού, αλλά ως βάση για τις δραστηριότητές του χρησιμοποιεί το Jalisco και την Colima. Ο El Mencho χρησιμοποιεί τις διαδρομές του Ειρηνικού για τη μεταφορά ναρκωτικών, εισάγοντας κοκαΐνη από την Κολομβία και εφεδρίνη από την Κίνα μέσω του λιμανιού Manzanillo στην Colima. Έχει επαφές στην Κολομβία, το Περού, τη Βολιβία και σε όλη την Κεντρική Αμερική και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο El Mencho φέρεται να έχει την προσωπική του βάση επιχειρήσεων στο El Grullo, στο Jalisco. Το CJNG συνεργάζεται στενά με το καρτέλ Sinaloa. Ο γιος του El Mencho, Rubén Oseguera González, γνωστός και ως “El Menchito”, φέρεται να ήταν σύμμαχος του αρχηγού του καρτέλ Sinaloa Joaquín “El Chapo” Guzmán. Τον Ιανουάριο του 2014 , ωστόσο, ο El Menchito συνελήφθη στη Guadalajara. Πιστεύεται ότι ήταν το δεξί χέρι του El Mencho και ο δεύτερος διοικητής του Καρτέλ Jalisco.
Το CJNG έχει γίνει γνωστό για τις εξαιρετικά βίαιες πράξεις του. Ενδεικτικά αναφέρεται η σφαγή 35 ανθρώπων το 2011 στη Veracruz και μια επίθεση τον Απρίλιο του 2015 που άφησε νεκρούς 15 Μεξικανούς αστυνομικούς. Τον Μάιο του 2015, το CJNG κατέρριψε επίσης ένα στρατιωτικό ελικόπτερο με πυραυλική χειροβομβίδα. Αυτές οι επιθέσεις έδειξαν τη δύναμη και την επιθετική ηγεσία της ομάδας και έστρεψαν την προσοχή της κυβέρνησης στο CJNG και τον El Mencho. Αυτή η προσοχή, ωστόσο, έχει μετατρέψει τον El Mencho και άλλους ηγέτες της CJNG σε στόχους. Ο El Mencho εμφανίζεται στις λίστες με τους πιο καταζητούμενους τόσο της μεξικανικής κυβέρνησης όσο και της Αμερικανικής Υπηρεσίας Καταπολέμησης Ναρκωτικών (DEA). Για πληροφορίες που οδηγούν στη σύλληψή του, οι ΗΠΑ έχουν προσφέρει αμοιβή 10 εκατομμυρίων δολαρίων.
José Adán Salazar Umaña- Καρτέλ Texis, Eλ Σαλβαδόρ
Ο José Adán Salazar Umaña, με το ψευδώνυμο «Chepe Diablo», δεν θα λέγαμε πως ταιριάζει με το παραδοσιακό προφίλ ενός ηγέτη καρτέλ της Λατινικής Αμερικής. Πρόκειται για ιδιοκτήτη πολλών ξενοδοχείων, εξέχουσα επιχειρηματική προσωπικότητα, πολιτικός φορέας και πρώην πρόεδρος ποδοσφαιρικής ομάδας της πρώτης κατηγορίας στην χώρα του. Έχει χτίσει μια επιχειρηματική αυτοκρατορία του γύρω από μια αλυσίδα ξενοδοχείων, σιταποθήκες και αγροκτήματα βοοειδών. Ωστόσο, αξιωματούχοι από το Ελ Σαλβαδόρ και τις Ηνωμένες Πολιτείες λένε ότι ο Salazar Umaña είναι ένας από τους ιδρυτές του Texis Cartel , το οποίο ελέγχει τη βόρεια διαδρομή του Ελ Σαλβαδόρ μέσω της οποίας μεταφέρεται η κοκαΐνη από την Ονδούρα στη Γουατεμάλα.
Ο Salazar Umaña κατείχε μια σειρά από νόμιμες επιχειρήσεις πριν συνδεθεί με τη διακίνηση ναρκωτικών. Το 1990, ξεκίνησε με μεσιτικές επενδύσεις, ενώ λίγο αργότερα ακολούθησε η ίδρυση εταιριών, όπως μια αλυσίδα ξενοδοχείων, μια εταιρεία μεταφορών, μια κτηνοτροφική εταιρεία και πολλές άλλες.
Μαζί με τους τοπικούς επιχειρηματίες Juan Umaña Samayoa και Roberto Herrera, ο Salazar είναι ύποπτος ότι ίδρυσε το Texis Cartel κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Το 2001, η DEA των Ηνωμένων Πολιτειών ανέφερε τον Salazar Umaña ως ύποπτο για διακίνηση ναρκωτικών και ξέπλυμα χρήματος.
Παρά τις έρευνες για τον ίδιο και το Texis Cartel, ο Salazar Umaña κατάφερε να αποφύγει την ποινική δίωξη. Πολλοί υποστήριξαν πως αυτό δεν είναι σημάδι αθωότητας αλλά δύναμης. Ο Chepe Diablo υποστηρίζεται από ένα μεγάλο δίκτυο προστασίας, το οποίο αποτελείται από εισαγγελείς και βουλευτές μέχρι αστυνομικούς και δικαστές, με αποτέλεσμα πολλές υποθέσεις εναντίον του να κλείνουν και να καταλήγουν στο αρχείο. Τον Απρίλιο του 2014, ο Salazar Umaña κατηγορήθηκε επισήμως για φοροδιαφυγή. Ωστόσο, αθωώθηκε τον Ιανουάριο του 2015, αφού πλήρωσε ορισμένα τσουχτερά πρόστιμα. Το 2016, το Γραφείο του Γενικού Εισαγγελέα ανακοίνωσε ότι ερευνούσε ενεργά τον Salazar Umaña για ξέπλυμα βρώμικου χρήματος και πάλι. Αυτή η έρευνα οδήγησε στη σύλληψη του Salazar Umaña τον Απρίλιο του 2017 σε μια αστυνομική επιχείρηση που περιλάμβανε επιδρομές σε περίπου 50 από τα ακίνητά του, τα οποία οι αρχές ισχυρίζονται ότι είχαν χρησιμοποιηθεί από το Texis Cartel για φοροδιαφυγή ή ξέπλυμα χρημάτων από παράνομες δραστηριότητες. Τον Μάιο του 2021, οι κατηγορίες για ξέπλυμα βρώμικου χρήματος αποσύρθηκαν.
Ο Salazar Umaña είναι ύποπτος για εγκλήματα που σχετίζονται με διακίνηση ναρκωτικών και ξέπλυμα χρήματος. Το Γραφείο του Γενικού Εισαγγελέα πιστεύει ότι χρησιμοποίησε δεκάδες εταιρείες για να ξεπλύνει περίπου 215 εκατομμύρια δολάρια. Οι αρχές προσπαθούν να τον οδηγήσουν στην φυλακή με βάση οικονομικά εγκλήματα, γι’ αυτό πέφτουν συνεχώς σε “τοίχο” και ο Chepe Diablo ξεγλιστρά.
Dario Antonio Úsuga- Καρτέλ Los Urabeños, Κολομβία
Ο Dairo Antonio Úsuga, γνωστός και ως «Otoniel», ήταν ο επικεφαλής της πιο ισχυρής εγκληματικής ομάδας της Κολομβίας, των Urabeños, και ο πιο καταζητούμενος άνθρωπος της χώρας. Ξεκίνησε την καριέρα του στον υπόκοσμο ως μέλος της αποστρατευμένης ομάδας ανταρτών, του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού (Ejército Popular de Liberación – EPL). Αν και αποστρατεύτηκε το 1991, σε ηλικία 19 ετών, μαζί με περίπου 2.500 άλλα μέλη των ανταρτών, επέστρεψε στη μάχη μαζί με τον αδερφό του, Juan de Dios Úsuga, με το ψευδώνυμο « Giovanni » και συμμετείχαν στην παραστρατιωτική οργάνωση Córdoba and Urabá Peasant (Autodefensas Campesinas de Córdoba y Urabá – ACCU).
Το ACCU αργότερα ενσωματώθηκε στις Ενωμένες Δυνάμεις Αυτοάμυνας της Κολομβίας (Autodefensas Unidas de Colombia – AUC), και ο Otoniel στάλθηκε για να ενταχθεί στις τάξεις του AUC του Centauros Bloc. Εκεί, εργάστηκε υπό τον επικεφαλής των οικονομικών του μπλοκ, Daniel Rendón Herrera, με το ψευδώνυμο « Don Mario ». Ασχολήθηκε με το ξέπλυμα κεφαλαίων και τον χειρισμό των πληρωμών που αφορούσαν τους εκβιασμούς.
Το 2005, παρέδωσε και πάλι όπλα, αυτή τη φορά στο πλαίσιο της διαδικασίας αποστράτευσης της AUC. Αλλά για άλλη μια φορά η αποστράτευσή του ήταν σύντομη και γρήγορα επανενώθηκε με τον Don Mario για να βοηθήσει στο σχηματισμό των Urabeños.
Μετά τη σύλληψη του Don Mario από τις κολομβιανές αρχές το 2009, ο Otoniel και ο Giovanni ανέλαβαν τον πλήρη έλεγχο των Urabeños. Υπό τις διαταγές των αδερφών, οι Urabeños επεκτάθηκαν σε όλη τη χώρα χρησιμοποιώντας ένα μείγμα βίας και σύναψης συμφωνιών, και κατάφεραν να γίνουν το ισχυρότερο καρτέλ της Κολομβίας.
Τον Ιανουάριο του 2012, οι δυνάμεις ασφαλείας σκότωσαν τον Giovanni, αφήνοντας τον Otoniel ως τον ανώτατο ηγέτη των Urabeños. Από τότε ηγήθηκε μιας μικρής ομάδας διοίκησης στην οποία κυριαρχούσαν οι πρώην σύντροφοί του από το EPL και το AUC. Κάτω από την ηγεσία του Otoniel, οι Urabeños συνέχισαν την επέκτασή τους, είτε απορροφώντας τους αντιπάλους τους είτε εξοντώνοντάς τους, και σύντομα έγιναν η μόνη κολομβιανή εγκληματική οργάνωση που απέμεινε με πραγματικά εθνική εμβέλεια.
Το 2015, οι δυνάμεις ασφαλείας ξεκίνησαν την Επιχείρηση Agamemnon, μια επίθεση που έστειλε κορυφαίους αξιωματούχους στον αγώνα κατά των ναρκωτικών και πάνω από 1.000 αστυνομικούς και στρατιωτικούς αξιωματούχους στην Urabá για να στοχεύσουν τις επιχειρήσεις των Urabeños και να κυνηγήσουν τον Otoniel.
Ο ηγέτης του καρτέλ παρακάλεσε με πολλούς τρόπους την κυβέρνηση, προκειμένου να διαπραγματευτεί την παράδοσή του. Το Σεπτέμβριο του 2017 μέσω ενός βίντεο ζητούσε ξανά να διαπραγματευτεί την παράδοσή του. Την ίδια χρονιά, η κολομβιανή αστυνομία δήλωσε ότι η Επιχείρηση Agamemnon είχε καταφέρει να αποδυναμώσει το μισό καρτέλ των Urabeños, αν και ο αριθμός αυτός είναι δύσκολο να υπολογιστεί.
Το 2018, η επιχείρηση ανανεώθηκε ως Agamemnon 2, και 3.000 στρατιώτες ήταν αφιερωμένοι στη μάχη κατά των Urabeños. Αυτή η συνεχιζόμενη πίεση σίγουρα αποδυνάμωσε τον Otoniel, ο οποίος είδε τους στενότερους συμβούλους του να αιχμαλωτίζονται ή να σκοτώνονται, τον αδελφό , την αδελφή και τον ξάδερφό του να συλλαμβάνονται και να εκδίδονται στις Ηνωμένες Πολιτείες. Στις 23 Οκτωβρίου 2021 ο Dairo “Otoniel” Antonio Úsuga συνελήφθη. Μετά τη σύλληψή του, δημοσιεύματα κολομβιανών μέσων ενημέρωσης αποκάλυψαν πώς είχε περάσει τους τελευταίους μήνες του προσπαθώντας να κρυφτεί στο Paramillo Massif, μια οροσειρά με πολλές πλωτές οδούς, στη βόρεια Κολομβία, μετακινούμενος ανάμεσα σε κάμπινγκ και αγροτικές εκτάσεις. Ο Otoniel εμφανίστηκε πολλές φορές ενώπιον της Ειδικής Δικαιοδοσίας για την Ειρήνη της Κολομβίας (Jurisdicción Especial para la Paz – JEP) για να καταθέσει για την εμπλοκή του καρτέλ του στο οργανωμένο έγκλημα, την ιστορία του με παραστρατιωτικές ομάδες και τους δεσμούς τους με αρχές και δημόσια πρόσωπα. Εκδόθηκε στις ΗΠΑ στις 4 Μαΐου 2022 και η δίκη του αναμένεται να είναι ορόσημο στα χρονικά των αγώνων κατά των καρτέλ.
Ο Otoniel ήταν ο ηγέτης μιας από τις μεγαλύτερες εγκληματικές οργανώσεις της Κολομβίας, η οποία ελέγχει στρατηγικές περιοχές παραγωγής και διακίνησης ναρκωτικών και παρέχει υπηρεσίες σε ανεξάρτητους διακινητές ναρκωτικών. Οι τοπικές ομάδες που έχουν ενταχθεί στο καρτέλ των Urabeños, εκτός των ναρκωτικών ασχολούνται με ένα ευρύ φάσμα εγκληματικών δραστηριοτήτων, όπως εκβιασμοί, παράνομη εξόρυξη, μικροεμπορία και λαθρεμπόριο και άλλα πολλά, για τα οποία έπρεπε να δίνουν ποσοστά των κερδών στον ηγέτη του καρτέλ, τον Otoniel.
Μετά τη σύλληψή του, η κυβέρνηση της Κολομβίας δημοσίευσε έναν κατάλογο με τα φερόμενα εγκλήματά του, κατηγορώντας τον για « ανθρωποκτονία, παράνομη στρατολόγηση, συνωμοσία για διάπραξη εγκλημάτων, εκβιασμό και απαγωγές, τρομοκρατία, παράνομη οπλοκατοχή, διακίνηση ναρκωτικών… αναγκαστικές εξαφανίσεις και παράνομες δραστηριότητες που ενέπλεκαν ανηλίκους».
Παρακάτω παρατίθεται βίντεο με ρεπορτάζ για την πρόσφατη σύλληψη του «Narco of Narcos» Rafael Caro Quintero.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν στο άρθρο:
- «Οι δέκα πιο καταζητούμενοι έμποροι ναρκωτικών στον κόσμο», www.fortunegreece.com| Τελευταία επίσκεψη 19/7/22
- «Lo que le espera a ‘Otoniel’ tras su captura», www.eltiempo.com | τελευταία επίσκεψη 19/7/22
- «After Death of Number Two, Colombia’s Urabeños Offer to Surrender», insightcrime.org | Τελευταία επίσκεψη 19/7/22
- «Τα Μεξικανικά Καρτέλ του θανάτου», www.maxmag.gr| Τελευταία επίσκεψη 19/7/22
- «El Chapo: Το αφεντικό των Μεξικανών», www.maxmag.gr| Τελευταία επίσκεψη 19/7/22
- «Feds up reward for kingpin ‘El Mencho’ to $10M; get win in cartel cash case here», chicago.suntimes.com| Τελευταία επίσκεψη 19/7/22
