Σε απόσταση μόλις 20 χιλιομέτρων από την Αθήνα βρίσκεται η Ελευσίνα, μια πόλη του νομού Αττικής. Πρόκειται για έναν τόπο με βαθύτατη ιστορική παράδοση, η αρχή της οποίας χάνεται στους αιώνες. Ενδεικτικό της τεράστιας ιστορικής σημασίας της Ελευσίνας, είναι το γεγονός πως κατά την αρχαιότητα, θεωρούνταν για 2.000 χρόνια, μια εκ των πέντε ιερών πόλεων της αρχαίας Ελλάδας, μαζί με την Αθήνα, την Ολυμπία, τους Δελφούς και τη Δήλο. Σύμφωνα με την απογραφή που πραγματοποιήθηκε το 2011, ο πληθυσμός της Ελευσίνας ανέρχεται σε 25.000 κατοίκους.
Ως προς την ονομασία της πόλης αυτής, προέρχεται από το αρχαίο ρήμα “ελεύθω”, που σημαίνει έρχομαι και συμβολίζει τον τόπο της άφιξης, της έλευσης. Η παλαιότερη ονομασία της περιοχής ήταν “Σαισαρία” και σύμφωνα με τον μύθο, έτσι λεγόταν η κόρη του βασιλιά Κελεού, στον πατέρα του οποίου, τον Ελεύσινο, είναι αφιερωμένη η Ελευσίνα.
Η ιστορία της Ελευσίνας
Σύμφωνα με στοιχεία, τα οποία έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη, η Ελευσίνα κατοικήθηκε ήδη πριν από το 2.000 π.Χ.. Μερικούς αιώνες μετά την ίδρυση της πόλης αυτής, και αφού δοκιμάστηκε από φωτιά και ποικίλες καταστροφές, ο Κελεός, ο πρώτος από τους τέσσερις βασιλιάδες της Ελευσίνας, ιδρύει τη λατρεία της θεάς Δήμητρας, της οποίας η ιστορία είναι μακρά. Κατά τους επόμενους αιώνες, αν και η περιοχή έχει ερημωθεί πλήρως, λόγω των βαρύτατων συνεπειών της φωτιάς, η λατρεία της θεάς Δήμητρας εξακολουθεί να υπάρχει και προοδευτικά αρχίζει να καθιερώνεται ως επίσημη λατρεία, μαζί με τη διεξαγωγή των Ελευσίνιων Μυστήριων. Στη διάρκεια της Αρχαϊκής εποχής, το σπουδαιότερο για την περιοχή γεγονός, είναι πως έχει καταληφθεί από τους Αθηναίους. Το γεγονός αυτό σημαίνει πως ακολουθεί την ίδια τύχη με την Αθήνα, και πως τα Ελευσίνια Μυστήρια μετατρέπονται σε επίσημη αθηναϊκή γιορτή. Κατά τη διάρκεια της Κλασικής περιόδου, περσικές δυνάμεις λεηλατούν και καταστρέφουν σχεδόν εξ ολοκλήρου την Ελευσίνα, χωρίς να σεβαστούν ναούς, κατοικίες και άλλα δημόσια κτίρια. Για τις εργασίες ανοικοδόμησης της περιοχής και κυρίως του ιερών χώρων, σημαντική ήταν η συμβολή του Κίμωνα και του Περικλή, καθώς και του Ικτίνου, ο οποίος ανέλαβε τα αρχιτεκτονικά σχέδια του ναού της Δήμητρας. Σημαντική είναι επίσης η Ρωμαϊκή εποχή, καθώς τότε εξαπλώνεται σε ολόκληρο τον ρωμαϊκό κόσμο η, πλέον δημοφιλής, λατρεία της Δήμητρας. Την περίοδο αυτή, δημιουργείται και το Αδριάνειο Υδραγωγείο, έργο το οποίο αποδίδεται στον αυτοκράτορα Αδριανό.
Στους αιώνες που ακολουθούν δε συμβαίνει σχεδόν κανένα αξιοσημείωτο γεγονός, πέραν των πειρατικών επιδρομών, οι οποίες ξεκινάνε ήδη από τον 7ο αιώνα μ.Χ. Η οθωμανική κατοχή για την Αθήνα, αλλά και την Ελευσίνα εμφανίζεται το 1458. Παρ’ όλες τις δύσκολες συνθήκες επιβίωσης, ο πληθυσμός προοδευτικά αυξάνεται και μαζί με αυτόν παρατηρείται μια όλο και αυξανόμενη εμπορική κίνηση, στο λιμάνι της περιοχής.
Στα χρόνια της ελληνικής επανάστασης, η Ελευσίνα έπαιξε σημαντικότατο ρόλο, καθώς στην περιοχή δόθηκαν καθοριστικές, για την εξέλιξη του Αγώνα, μάχες, με τεράστια συμμετοχή του ντόπιου πληθυσμού. Περί το 1828, οπότε και έληξε η οθωμανική κατοχή, η Ελευσίνα διέθετε μόλις 250 κατοίκους, καθώς πολλοί σκοτώθηκαν στη μάχη και άλλοι κατέφυγαν σε περισσότερο ασφαλείς, γειτονικές περιοχές. Η ερειπωμένη Ελευσίνα, με τα μισογκρεμισμένα κτίρια και τον λιγοστό πληθυσμό, άρχισε να αλλάζει μορφή μερικές δεκαετίες αργότερα. Έτσι το 1860, εγκαινιάζεται μια περίοδος σημαντικών αλλαγών για την περιοχή, με οικοδόμηση νέων κτιρίων, κατασκευή της πολυπόθητης σιδηροδρομικής γραμμής, δημιουργία της τομής του ισθμού της Κορίνθου κ.ά.
Η Μικρασιατική καταστροφή, οδηγεί στην Ελευσίνα έναν μεγάλο αριθμό ανθρώπινου δυναμικού, ο οποίος έρχεται να προστεθεί στον ήδη υπάρχων, και να τον διπλασιάσει. Τα εργατικά χέρια που ήρθαν στην περιοχή, αξιοποιήθηκαν στο επ’ άκρον καθώς επάνδρωσαν τις θέσεις εργασίας που είχαν δημιουργηθεί το προηγούμενο διάστημα, λόγω της δημιουργίας των βιομηχανιών.
Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος αποτέλεσε μια από τις πιο βάρβαρες σελίδες στην ιστορία της Ελευσίνας, η οποία στις 28 Οκτωβρίου 1940, βομβαρδίζεται μαζί με άλλες περιοχές, από ιταλικά αεροπλάνα. Περίπου έναν χρόνο μετά, Γερμανοί στρατιώτες καταλαμβάνουν την περιοχή και επιτάσσουν όλα τα δημόσια κτίρια. Τα χρόνια που ακολουθούν είναι δύσκολα και χαρακτηρίζονται από τον θάνατο. Ο αριθμός των νεκρών ξεπερνάει τους 300, μεγάλο μέρος των οποίων έχει πεθάνει από την πείνα. Μετά από μάχες και βομβαρδισμούς, που κόστισαν ανθρώπινες ζωές, αλλά και έντονη αντιστασιακή δράση, η απελευθέρωση της Ελευσίνας, έγινε πράξη στις 12 Οκτωβρίου του 1944.
Η Ελευσίνα σήμερα
Η Ελευσίνα, έχοντας επιβιώσει από πολέμους και τεράστιες καταστροφές, βρίσκεται πλέον σε μια κατάσταση συνεχούς ανάπτυξης. Η κοντινή της απόσταση από την πρωτεύουσα της Χώρας, σε συνδυασμό με την μυθολογική και ιστορική της παράδοση, την καθιστά έναν από τους προορισμούς που πολλοί άνθρωποι επιθυμούν να επισκεφτούν. Επιπλέον, αποτελεί και αγαπημένο προορισμό για σχολεία, καθώς είναι σε θέση να συνδυάσει την εκπαίδευση με την ψυχαγωγία. Μέσα από δύο μουσεία που έχουν οικοδομηθεί στην περιοχή, μπορεί κανείς να ταξιδέψει στην ιστορία της Ελευσίνας και αυτά είναι το Αρχαιολογικό Μουσείο και το Μουσείο Μικρασιατών Ελευσίνας. Ιδανικοί περίοδοι για να την επισκεφτεί κανείς είναι, στις 23 Απριλίου, οπότε και πραγματοποιείται το πανηγύρι του Αγίου Γεωργίου, πολιούχου της πόλης και μέσα σε ολόκληρο τον Αύγουστο καθώς τότε λαμβάνουν χώρα ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις αφιερωμένες στον τραγικό ποιητή Αισχύλο. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως η Ελευσίνα, έχει αναδειχθεί ως η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2021. Μια επίσκεψη στην ιστορική Ελευσίνα θα προσφέρει σημαντικές ιστορικές γνώσεις και όμορφες εμπειρίες, που θα μείνουν αξέχαστες στον επισκέπτη.
Πηγές:
- elefsina.gr
- wikipedia
Σύνταξη κειμένου: Ευθυμία Μερτσανίδου
Επιμέλεια κειμένου: Ελευθερία Σακελλαρίου
