Η Κίμωλος, το μικρό ηφαιστειογενές νησί των Κυκλάδων, αποτελεί αδιαμφισβήτητα έναν υπέροχο προορισμό τους θερινούς μήνες. Κάθε γωνιά του νησιού, κάθε παραλία και χωριό διέπεται από μία γαλήνη, που το καθιστά ιδανικό για στιγμές ηρεμίας και χαλάρωσης. Το νησί, νοτιοδυτικά των Κυκλάδων, βρίσκεται 1 μίλι νοτιοανατολικά από τον Πολύαιγο και 7 μίλια νοτιοδυτικά της Σίφνου. Οι κάτοικοι, που σύμφωνα με την απογραφή του 2011 αγγίζουν τους 910, είναι συγκεντρωμένοι στο Χωριό, ενώ μικρότεροι οικισμοί όπως η Γούπα, η Ψάθη, τα Πράσα, και η Μπονάτσα κατοικούνται μόνο το καλοκαίρι.
Το λευκό πέτρωμα, η γνωστή “κιμωλία”, απέδωσε το όνομα στο νησί. Ένα σημαντικό αξιοθέατο του Χωριού είναι το Κάστρο, το οποίο χτίστηκε για την προστασία των κατοίκων από τους πειρατές. Το Μεσαιωνικό κάστρο, 14ου ή 16ου αιώνα, αποτελείται από δύο συγκροτήματα σπιτιών, που το ένα περικλείει το άλλο, ενώ στο κέντρο υπάρχουν κάποια σπίτια με μία μικρή πλατεία, η οποία φιλοξενεί τον αρχαιότερο ναό του νησιού, αφιερωμένος στην Γέννηση του Κυρίου και τον Άγιο Ελευθέριο. Το έξω κάστρο έχει δύο πύλες, την Κάτω Πόρτα και την Πάνω πόρτα. Στις πύλες αναγράφονται ημερομηνίες επισκευής τους μετά από πειρατική επιδρομή το 1638, που το κάστρο πυρπολήθηκε. Μία μικρή οικιστική ανάπτυξη εκτός του Κάστρου ξεκίνησε από τον 17ο αιώνα, ωστόσο κορυφώθηκε μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας από τον τουρκικό ζυγό. Στην Μήλο και στην Φολέγανδρο υπάρχουν παρόμοια κάστρα, ωστόσο αυτό της Κιμώλου είναι το μεγαλύτερο και καλύτερα διατηρημένο.
Θρησκεία
Οι εκκλησίες και τα ξωκλήσσια του νησιού ξεπερνούν τα 80, καθώς επίσης φιλοξενούν και εικονίσματα τέμπλα και αγιογραφίες σπάνιας αξίας. Ο μητροπολιτικός ναός του νησιού είναι η Παναγία η “Οδηγήτρια”, που χτίστηκε μεταξύ των 1867 και 1874. Πολλές και παλιές εικόνες προέρχονται από παλαιότερους ερειπωμένους ναούς. Αξιοθαύμαστη είναι η εικόνα της Παναγίας “Οδηγήτριας”, που η τέχνη της ανάγεται στους παλαιολόγιους χρόνους, τον 15 αιώνα. Η πιθανή προέλευσή της είναι από την Κωνσταντινούπολη ή την Θεσσαλονίκη. Σύμφωνα με την παράδοση, κατά τις πειρατικές επιδρομές, οι κάτοικοι αφαιρούσαν και φύλαγαν την αργυρή επένδυση της εικόνας, που προέρχεται από την Σμύρνη. Η Παναγία η “Οδηγήτρια” τιμάται στα Εισόδια της Θεοτόκου.
Άλλες οχτώ εκκλησίες ιδιαίτερης αρχαιολογικής και ιστορικής αξίας προστατεύονται από το Υπουργείο Πολιτισμού. Η Γέννηση του Χριστού, ο παλαιότερος ναός του νησιού, οικοδομήθηκε το 1592 και αποτέλεσε καταφύγιο για την προστασία των Κιμωλιωτών κατά την διάρκεια πειρατικών επιδρομών.
Επίσης κατά την διάρκεια του 17ου αιώνα χτίστηκαν σπουδαίοι ναοί με εικόνες άριστης τέχνης. Σε αυτούς συγκαταλέγονται ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, όπου σύμφωνα με την παράδοση το χτίσιμό του οφείλεται στην Χρυσή, η οποία ωστόσο προχώρησε σε καταστροφή της εικόνας του Χρυσοστόμου, έργο των αρχών του 18ου αιώνα, εξαιτίας του πνιγμού του γιου της ιερέα. Ακόμη, η Κοίμηση της Θεοτόκου, γνωστότερη ως Παναγία του Κονόμου, φιλοξενεί εικόνες κρητικής τέχνης και έργα του Δευτερεύοντος Σίφνου ενώ η εικόνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου είναι έργο του 16ου αιώνα. Ο ναός των Ταξιαρχών, επίσης χτισμένος τον 17ο αιώνα, περιέχει πολλές αξιόλογες εικόνες ενώ το τέμπλο του που ανάγεται στο 1686 βρίσκεται σε πολύ καλή κατάσταση.
Αξιοθαύμαστοι είναι και οι ναοί της Ζωοδόχου Πηγής,της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, οι Άγιοι Ανάργυροι και ο Παντοκράτορας. Είναι πασιφανής η πίστη των κατοίκων του νησιού στον Χριστιανισμό και την Ορθοδοξία και το πλήθος των εκκλησιών, που δεσπόζουν το νησί φανερώνουν την θέση, που έχει η παράδοση και η θρησκεία στις καρδιές των κατοίκων.
Μυθολογία και Ιστορία
Η Κίμωλος ήταν κάποτε μέρος της Μήλου, ωστόσο μετά τον μεγάλο σεισμό κατά την διάρκεια του 1ου αιώνα μ.Χ. χωρίστηκε και δημιουργήθηκε το νησί. Σύμφωνα με την Μυθολογία, το όνομα της αποδόθηκε, έπειτα από τον πρώτο μυθικό οικιστή τον Κίμωλο, σύζυγος της Σίδης, κόρης του Ταύρου ο οποίος ονομαζόταν και Θεός Ποσειδώνας. Η σύνδεση του νησιού με τους Ολύμπιους θεούς φανερώνει την μεγάλη σημασία του για τους αρχαίους. Ακόμη το νησί ήταν γνωστό και ως Εχινούσα, λόγω της κιμωλίας έχιδνας, που αφθονεί στο νησί.
Σύμφωνα με την ιστορία, η Κίμωλος θεωρείται ότι κατοικείται από την ύστερη νεολιθική εποχή. Ακόμη τον 5ο αιώνα π.Χ. ήταν μέλος της Δηλιακής συμμαχίας, ενώ το πολίτευμά της είχε διαμορφωθεί στα πρότυπα του αθηναϊκού μοντέλου. Η εξουσία ασκούνταν από τρεις άρχοντες και τρεις ταμίες ενώ ακόμη διέθετε βουλή και δήμο. Κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο υπήρξε το πεδίο μαχών ανάμεσα σε Αθήνα και Σπάρτη όπως και η Μήλος. Ωστόσο η Κίμωλος δεν γνώρισε την οδύνη της Μήλου, ο πληθυσμός της οποίας εσφάγη και εξανδραποδίστηκε.
Τον 3ο αιώνα π.Χ., χάρη στο εμπόριο της κιμωλίας γης, η Κίμωλος ευδοκίμησε οικονομικά και έτσι κυκλοφόρησε τα δικά της νομίσματα. Ακόμη, η Κίμωλος κατάφερε να αποκτήσει την κυριότητα του Πολύαιγου και των κοντινών νησιών, έπειτα από πολύχρονη διαμάχη με την Μήλο, η οποία και έληξε το 338 π.Χ. Αξιοσημείωτη είναι και η βυθισμένη αρχαία πόλη στα Ελληνικά, οπού στον βυθό υπάρχουν τάφοι, σπίτια, πηγάδια και τείχη ενός πολιτισμού, που ευδοκιμούσε και σύμφωνα με ιστορικούς οι κάτοικοι του νησιού ζούσαν εκεί μέχρι τα πρώτα Χριστιανικά χρόνια. Ωστόσο εξαιτίας πιθανού μεγάλου σεισμού η πόλη βυθίστηκε, ενώ σήμερα φυλάγεται μία σειρά από ευρήματα Αρχαϊκών, Κλασικών, Γεωμετρικών και Ελληνιστικών χρόνων.
Με βάση την Ιστορία, το νησί μέχρι το 1821 ονομαζόταν Αρζαντιέρα, όνομα που είχε αποδοθεί από τους Ενετούς εξαιτίας των ασημόχρωμων βράχων της στα νότια. Επί φραγκοκρατίας το νησί προσαρτήθηκε στο Δουκάτο της Νάξου μέχρι το 1537, που ο Μπαρμπαρόσα το κατέλαβε ενώ στην συνέχεια το επανέκτησε ο Αντζιελότο Γκοζαδίνο. Το 1638 το νησί πυρπολήθηκε από τους πειρατές και οι κάτοικοι οδηγήθηκαν στην Σίφνο, μένοντας στο νησί 200 άτομα. Ωστόσο καθώς οι Κιμώλιοι αδυνατούσαν να αντιμετωπίζουν τους πειρατές, οδηγήθηκαν στην απόφαση της συμφιλίωσης μαζί τους, παρέχοντας τους ακόμα και υπηρεσίες. Γνωστή ήταν έτσι και η μεγάλη ναυτική τους εμπειρία. Στην περίοδο των Ορλωφικών το νησί απέκτησε και εμπορική δύναμη, καθώς εξήγαγε την κιμωλία γης. Το 1830 η Κίμωλος μαζί με τις υπόλοιπες Κυκλάδες προσαρτήθηκε στην Ελλάδα. Τέλος επί Μεταξά, το 1936 κατέστη τόπος εξορίας λαϊκών αγωνιστών και δημοκρατών.
Πηγές:
- https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%AF%CE%BC%CF%89%CE%BB%CE%BF%CF%82
- https://ellas2.wordpress.com/2015/08/06/%CE%BA%CE%AF%CE%BC%CF%89%CE%BB%CE%BF%CF%82-%CE%B7-%CE%B2%CF%85%CE%B8%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B7-%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B5%CE%AF%CE%B1-%CE%BC%CE%B5-%CF%84%CE%B1-%CF%83%CF%80%CE%AF/
- http://www.kastra.eu/castlegr.php?kastro=kimolos
- http://www.520greeks.com/articles/history-of-kimolos/
- http://historyofkimolos.blogspot.gr/2012/09/blog-post_16.html http://www.kimolos.gr/en/tourism-at-kimolos/business-directory/butcher-shops-dairy-products/10-taytotita-nisiou/general-information/89-2008-11-02-11-43-1713?showall=1&limitstart=
Σύνταξη κειμένου: Στεφανία Αποστόλου
Επιμέλεια κειμένου: Ελευθερία Σακελλαρίου
