Το Ροκοκό είναι ένα στυλ που αναπτύχθηκε στη Γαλλία του 18ου αιώνα και αποτελεί ένα συνδυασμό των στυλ Rocaille (Ψηφιδωτό δάπεδο) και Baroco (Μπαρόκ). Εκδηλώθηκε κυρίως στη ζωγραφική, την αρχιτεκτονική και την εσωτερική διακόσμηση. Είναι ένα από τα ελάχιστα κλασικά και διαχρονικά στυλ διακόσμησης, που τραβούν την προσοχή και κάνουν εντύπωση, ανεξαρτήτως χρονικής περιόδου.
Τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά του Ροκοκό είναι τέσσερα:
-
Η χρήση χρυσού αλλά και άλλων πολυτελών υλικών
Η αρχιτεκτονική Ροκοκό χρησιμοποιούνταν συχνά σε θρησκευτικά κτίρια, αλλά και σε παλάτια, όπου ήταν πλήρως καλυμμένα με επιχρυσωμένες λεπτομέρειες. Η ποσότητα χρυσού και άλλων ακριβών υλικών ήταν ένας τρόπος για να επιδειχθεί ο τεράστιος πλούτος και ήταν ένα από τα πιο ευρέως χρησιμοποιούμενα υλικά κατά την εποχή του Ροκοκό.
-
Ασυμμετρία
Η Ροκοκό αρχιτεκτονική έχει ασύμμετρη διάταξη. Δημιουργούνται ασύμμετρες συνθέσεις με παράθυρα, καμάρες και διακοσμητικά στοιχεία διαφορετικών μεγεθών και σχημάτων.
-
Τα φωτεινά χρώματα
Τα παστέλ χρώματα επικρατούν στο στυλ του Ροκοκό, με πιο συνήθη το ροζ, το κίτρινο, το μπλε, το ιβουάρ και φυσικά το χρυσό.
-
Οι υπερβολικές λεπτομέρειες
Ένα από τα πιο εμβληματικά στοιχεία που συναντώνται σε όλη την αρχιτεκτονική του Ροκοκό είναι η χρήση υπερβολικών λεπτομερειών, όπως αγάλματα, γλυπτά και χρήση κιόνων από τον δωρικό, ιωνικό και κορινθιακό ρυθμό, τοιχογραφίες και μοτίβα εμπνευσμένα από φυσικά στοιχεία, όπως πουλιά, φύλλα και λουλούδια.
Τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά κτίρια της Ροκοκό αρχιτεκτονικής τα συναντάμε στην Γερμανία, ενώ υπάρχουν αντίστοιχα και σε άλλες χώρες, όπως στην Γαλλία, την Πορτογαλία, την Ρωσία, την Αυστρία, την Ισπανία και την Τουρκία.
Ακολουθεί μία λίστα με πέντε από τα σπουδαιότερα παραδείγματα Ροκοκό αρχιτεκτονικής.
1. Hôtel de Soubise – Παρίσι , Γαλλία
Το αρχοντικό Hôtel de Soubise (Ξενοδοχείο Σουμπίζ) που βρίσκεται στο Παρίσι της Γαλλίας, συνδυάζει δύο διαφορετικά στυλ αρχιτεκτονικής, που όμως δένουν αρμονικά και του προσδίδουν έναν μοναδικό αέρα αριστοκρατίας. Η εξωτερική αρχιτεκτονική του ανήκει στην τεχνοτροπία του Μπαρόκ στυλ, ενώ η εσωτερική στο Ροκοκό, αποτελώντας ένα από τα καλύτερα παραδείγματα του στυλ αυτού στη Γαλλία.
Ένα από τα πιο υπέροχα δωμάτια του ξενοδοχείου είναι το Salon de la Princesse, ένας οβάλ θάλαμος διακοσμημένος άριστα σε Ροκοκό στυλ με περίτεχνα, επιχρυσωμένα μπουαζερί (σκαλιστό ξύλο), χερουβείμ, ζωγραφιές στην οροφή και καθρέφτες. Σε όλο το εσωτερικό, οι λεπτομέρειες είναι σαφώς πολύ καλά μελετημένες και όμορφα εκτελεσμένες. Το Chambre de la Princesse, το υπνοδωμάτιο της πριγκίπισσας, είναι πολυτελώς διακοσμημένο σε κόκκινο, χρυσό και λευκό χρώμα με λαμπερούς πολυελαίους και μεγάλους καθρέφτες.
-
Βασιλικό Ανάκτορο του Μονάχου – Μόναχο, Βαυαρία, Γερμανία
Η λειτουργία του βασιλικού ανακτόρου ως κύριας κατοικίας και έδρας της κυβέρνησης των ηγεμόνων, η οποία διατηρήθηκε για αιώνες, εξακολουθεί να θαυμάζεται στην αρχιτεκτονική και την επίπλωσή της. Από τον 16ο έως τον 19ο αιώνα δημιουργήθηκαν εσωτερικοί χώροι υψηλής καλλιτεχνικής και υλικής ποιότητας σε αναγεννησιακό, Μπαρόκ, Ροκοκό, Νεοκλασικιστικό και ιστορικιστικό στυλ.
Η περίτεχνη σκαλιστή διακόσμηση των κερκίδων του θεάτρου από τον Κουλιγιέ με τις φιγούρες, τα λουλουδάτα στολίδια και τα σχέδια, επιβιώνει και καθιστά το Θέατρο Κουλιγιέ όχι μόνο ένα σημαντικό έργο βαυαρικού Ροκοκό, αλλά και ένα έργο τέχνης Ροκοκό με λίγα ισάξια στην Ευρώπη.
Το Ντουλάπι με τους Καθρέφτες του βασιλικού ανακτόρου αποτελεί μέρος δύο μικρών δωματίων, που εφάπτονται της Υπαίθριας Κρεβατοκάμαρας. Ο Φρανσουά Κουλιγιέ ακολούθησε τη γαλλική πρακτική κατασκευάζοντας δύο μικρά δωμάτια ή ντουλάπια, πάνω στην υπαίθρια κρεβατοκάμαρα. Οι μεγάλοι καθρέφτες ήταν από τα πιο ακριβά διακοσμητικά αντικείμενα των αριστοκρατικών κατοικιών του 18ου αιώνα. Τοποθετώντας αρκετούς από αυτούς μαζί στον ίδιο χώρο, η ιδέα του σχεδιαστή και των διακοσμητών ήταν οι αντανακλάσεις τους να πολλαπλασιάζουν στο άπειρο τις επιχρυσωμένες επιφάνειες και τις πολύτιμες πορσελάνες που εκτίθενται σε έναν χώρο.
3. Παλάτι της Αικατερίνης – Αγία Πετρούπολη, Ρωσία
Όπως και στο Ξενοδοχείο Σουμπίζ, το στυλ της εξωτερικής αρχιτεκτονικής στο Παλάτι της Αικατερίνης είναι το Μπαρόκ, παρουσιάζοντας όμως και πολλά στοιχεία Ροκοκό. Το εσωτερικό του παλατιού διακοσμήθηκε από τον Ραστρέλι σε Ροκοκό στυλ. Η Κρατική Σκάλα διαθέτει περίτεχνα κιγκλιδώματα και αγάλματα φτερωτών ερώτων από μάρμαρο. Η Μεγάλη Αίθουσα ή Αίθουσα του Φωτός, έκτασης 1.000 τετραγωνικών μέτρων περιέχει ψηλά τοξωτά παράθυρα και η οροφή της καλύπτεται από μια τοιχογραφία που ονομάζεται «Ο Θρίαμβος της Ρωσίας».
Ένα ακριβές αντίγραφο του Κεχριμπαρένιου Δωματίου ανακατασκευάστηκε από την κυβέρνηση και άνοιξε για το κοινό το 2003. Είναι διακοσμημένο με ξυλόγλυπτα, καθρέφτες, ψηφιδωτά από αχάτη και ίασπι και πάνελ από κεχριμπάρι.
4. Παλάτι του Κελούζ – Κελούζ, Πορτογαλία
Η εξαιρετική αρχιτεκτονική του παλατιού έχει επιρροές από Μπαρόκ, Ροκοκό και Νεοκλασικό στυλ. Το Εθνικό Παλάτι του Κελούζ είναι ένα αριστούργημα αρχιτεκτονικής κομψότητας που αντλεί έντονα έμπνευση από τα Μπαρόκ και Ροκοκό στυλ, σχεδιασμένο από τον διάσημο αρχιτέκτονα Ματέους Βιθέντε Ντε Ολιβέιρα. Μεγάλα παράθυρα με ανώφλια σε Ροκοκό μοτίβα εντοπίζονται σε όλο το παλάτι.
Στο εσωτερικό, κάθε δωμάτιο λάμπει με χρυσές πινελιές και εκπληκτικές τοιχογραφίες, μετατρέποντας κάθε χώρο σε ένα ξεχωριστό έργο τέχνης. Ένα ενδιαφέρον γεγονός είναι ότι η «Αίθουσα των Καθρεφτών» είναι εμπνευσμένη από την περίφημη Galerie des Glaces των Βερσαλλιών. Το παλάτι αποτελείται από ένα διώροφο κύριο κτίριο που πλαισιώνεται από δύο μονώροφες συμμετρικές πτέρυγες, δημιουργώντας μια τρίπλευρη αυλή με κρεμαστούς κήπους. Οι γύρω κήποι, εμπνευσμένοι από γαλλικούς κήπους, διαθέτουν γεωμετρικά σχήματα, πισίνες και αγάλματα. Τα σιντριβάνια στον κήπο απεικονίζουν διάφορες θεότητες από τη ρωμαϊκή και ελληνική μυθολογία, αντανακλώντας το Ροκοκό στυλ.
5. Η Προσκυνηματική Εκκλησία του Στάινχαουζεν – Στάινχαουζεν, Βαυαρία, Γερμανία
Εξαιρετικό παράδειγμα Ροκοκό αρχιτεκτονικής αποτελεί η εκκλησία Στάινχαουζεν στην Άνω Βαυαρία. Οι λεπτομέρειες στα γλυπτά, τα φωτεινά χρώματα και οι χρυσές λεπτομέρειες, την έχουν αναδείξει για πολλούς ως την ομορφότερη εκκλησία στον κόσμο και όχι άδικα.
Οι τοιχογραφίες στο ταβάνι απεικονίζουν με μεγαλοπρέπεια την Κοίμηση της Θεοτόκου. Ο Γιόχαν Μπάπτιστ Ζίμερμαν δημιούργησε αυτό το αριστούργημα με απαλά χρώματα και λεπτομέρειες που δένουν αρμονικά στο σχήμα της οροφής, χρησιμοποιώντας ως έμπνευση στοιχεία της φύσης.
Ο αδερφός του, Ντομίνικος Ζίμερμαν, ήταν και ο καλλιτέχνης που ανέλαβε την διακόσμηση των γείσων στις λεπτές κολόνες της εκκλησίας, χαρίζοντας ένα μοναδικό αποτέλεσμα.
Ο ίδιος σχεδίασε τον υψηλό βωμό της εκκλησίας με γλυπτά του Άγκιντ Βέρχελστ. Ο εκκλησιαστικός διάκοσμος είναι έργο του Βαλτάσαρ Αυγουστίνου Άλμπρεχτ.
Πηγές:
https://arsartisticadventureofmankind.wordpress.com/tag/church-of-steinhausen/
https://parisianmoments.com/blog-1/2018/hotel-de-soubise
https://architectureofcities.com/rococo-architecture
https://www.headout.com/blog/national-palace-of-queluz/
https://www.architecturaldigest.in/content/portugal-lisbon-tour-national-palace-queluz/
https://www.residenz-muenchen.de/englisch/museum/reich_zi.htm
https://www.residenz-muenchen.de/englisch/museum/index.htm
https://study.com/academy/lesson/catherine-palace-architecture-interior.html
