Πρόσφατα, το αρχιτεκτονικό γραφείο BIG, σε συνεργασία με το καλλιτεχνικό εργαστήριο του Doug Aitken και τις ομάδες NIRAS, Volcano και RWDI, αναδείχθηκε νικητής του διεθνούς διαγωνισμού για την ανάπλαση τριών μεγάλων δημόσιων πλατειών στο Ørestad της Κοπεγχάγης με την πρόταση «The Impact». Η πρωτοβουλία αυτή, με τίτλο Byens Scene (Η Σκηνή της Πόλης), προκηρύχθηκε με σκοπό τον ανασχεδιασμό τριών δημόσιων χώρων γύρω από βασικούς πολιτιστικούς κόμβους, στο Ørestad. Στόχος ήταν η ενίσχυση της αστικής ζωής, με τη δημιουργία ενός ενιαίου και ζωντανού τοπίου που θα φιλοξενεί τόσο καθημερινές δραστηριότητες όσο και δημόσιες εκδηλώσεις και παραστάσεις.
Η νικητήρια πρόταση, με τίτλο «The Impact», δεν προκύπτει απλά ως ένα σχεδιαστικό σχήμα, αλλά συνδέει την τέχνη με την αρχιτεκτονική τοπίου. Στην πρόταση αυτή, οι τρεις δημόσιες πλατείες που αφορούν τον διαγωνισμό γίνονται μέρος μιας συνεκτικής αστικής σκηνής. Παύουν πλέον να αντιμετωπίζονται ως μεμονωμένα κομμάτια του αστικού τοπίου και αντ’ αυτού, συνδέονται μέσω μιας ρευστής χωρικής αφήγησης.
Κεντρικό στοιχείο της πρότασης αποτελεί η ιδέα για μια γλυπτική ρωγμή. Πρόκειται για μία επιμελώς σχεδιασμένη εγκοπή στις υφιστάμενες επιφάνειες των πλατειών, η οποία λειτουργεί ως εργαλείο αστικής οργάνωσης αλλά και αποκάλυψης των φυσικών συστημάτων που κρύβονται κάτω από το τσιμέντο. Πιο συγκεκριμένα, σε διάφορα σημεία της, ενσωματώνει χαρακτηριστικά όπως τοπικά συστήματα διαχείρισης υδάτων, αυτοφυή φύτευση και φωτισμό, δημιουργώντας μια φυσική και οπτική σύνδεση μεταξύ των τριών τοποθεσιών. Όπως αναφέρει και ο Bjarke Ingels, ιδρυτής του αρχιτεκτονικού γραφείου BIG, η ρωγμή είναι μία χειρονομία που θυμίζει πτώση μετεωρίτη, δηλαδή σπάει τις προηγούμενες τσιμεντένιες επιφάνειες και αφήνει χώρο να αναπτυχθούν όλες οι μορφές ζωής (φυτά, ζώα και πολιτισμός).
Το «The Impact» έχει σχεδιαστεί με ιδιαίτερη περιβαλλοντική ευαισθησία, καθώς επιτυγχάνει αποτύπωμα άνθρακα μικρότερο από 0,1 kg CO₂ ανά τ.μ. ετησίως. Αυτό επιτυγχάνεται κυρίως επειδή τα υπάρχοντα υλικά της περιοχής, όπως ο γρανίτης και το σκυρόδεμα, επαναχρησιμοποιούνται στον νέο σχεδιασμό ως επιφάνειες και αστικός εξοπλισμός. Παράλληλα, τα όμβρια ύδατα, αντιμετωπίζονται επιτόπου μέσω ανοιχτών καναλιών, τοπογραφικών λεκανών και διαπερατών στρωμάτων, ενώ και η φύτευση βασίζεται σε αυτοφυή είδη, συμβάλλοντας στην προώθηση της βιοποικιλότητας και τη βελτίωση των συνθηκών θερμικής άνεσης στον χώρο.
Εστιάζοντας στους επιμέρους χώρους της ανάπλασης, στην πλατεία DR Concert Hall το υπάρχον υδάτινο στοιχείο, αξιοποιείται και διαμορφώνει μία νέα αστική σκηνή. Κλιμακωτά καθίσματα και πλωτές πλατφόρμες προσκαλούν τον χρήστη να ξεκουραστεί, να παίξει ή να παρακολουθήσει μία παράσταση. Εδώ, τα επαναχρησιμοποιημένα πλακόστρωτα σχηματίζουν νέες γραμμές οργάνωσης του χώρου και σκαλοπάτια καθισμάτων, ενώ η ρωγμή δημιουργεί μία διαδρομή φωτός και νερού. Από την άλλη, μπροστά από το Bella Arena, η ρωγμή μετασχηματίζεται σε μία σειρά από καθίσματα, πράσινους χώρους με πιο βυθισμένες φυτεύσεις και περιοχές ευνοϊκού μικροκλίματος, ενώ συνεχίζει ως γεωμετρία και στην πρόσοψη του κτιρίου. Σχετικά με τη φύτευση, αυτή διαφοροποιείται ανάλογα με τις εποχές του χρόνου, ενώ τα επιλεγμένα υλικά, πέρα από τα επαναχρησιμοποιημένα, περιλαμβάνουν επίσης φυσική πέτρα και θερμικά επεξεργασμένο σκυρόδεμα. Τέλος, στο Fields Mall, δύο εικαστικά έργα που παραπέμπουν σε μετεωρίτες εισάγουν μια καλλιτεχνική διάσταση και η ρωγμή εδώ γίνεται ένας φωτεινός οδηγός που κατευθύνει τους περαστικούς προς το Royal Arena.
Το «The Impact» αποτελεί αφορμή για να επαναπροσδιορίσουμε τη σχέση μας με τον δημόσιο χώρο και να στραφούμε προς μια ουσιαστική επανασύνδεση με τη φύση, όπως το επιχειρούν οι νικητές του διαγωνισμού μέσα από την ιδέα της ρωγμής. Παρερμηνεύοντας τα υπάρχοντα υλικά, προτείνουν μια πιο βιωματική και διαδραστική αστική σκηνή, όπου ο άνθρωπος συνυπάρχει και αλληλοεπιδρά με τα φυσικά στοιχεία. Ο δημόσιος χώρος μετατρέπεται σε ένα πεδίο εμπειρίας, όπου η φύση δεν είναι φόντο, αλλά ενεργό και αναπόσπαστο μέρος της αστικής ζωής.
Πηγές:
- The Impact. BIG. https://big.dk/projects/the-impact-21709 (τελευταία πρόσβαση 30.07.2025)
