Το Μάρτιο του 1915, κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου (1914-18), οι βρετανικές και γαλλικές δυνάμεις εξαπέλυσαν μια κακότυχη επίθεση στις τουρκικές δυνάμεις στα Δαρδανέλια στη βορειοδυτική Τουρκία. Μ’ αυτήν την επίθεση ήλπιζαν να πάρουν τον έλεγχο του στρατηγικά ζωτικής σημασίας στενού που χωρίζει την Ευρώπη από την Ασία. Η αποτυχία της εκστρατείας των Δαρδανελίων , μαζί με την εκστρατεία που ακολούθησε αργότερα την ίδια χρονιά στην Καλλίπολη, αποτέλεσαν ένα σοβαρό πλήγμα στη φήμη της πολεμικής στρατηγικής των Συμμάχων, συμπεριλαμβανομένης αυτής του Ουίνστον Τσόρτσιλ, του Βρετανού Πρώτου Λόρδου του Ναυαρχείου, ο οποίος ήταν από καιρό υπερασπιστής μιας επιθετικής στρατηγικής ενάντια στην Τουρκία
Εκστρατεία των Δαρδανελίων: Παρασκήνιο
Σαν τη μοναδική υδάτινη οδό μεταξύ της Μαύρης Θάλασσας στην ανατολή και της Μεσογείου στη δύση, τα Δαρδανέλια ήταν μια πολύ σημαντική περιοχή από την αρχή του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Βρετανικός έλεγχος του στενού θα σήμαινε μια απευθείας γραμμή στο ρωσικό στόλο της Μαύρης Θάλασσας, επιτρέποντας τον ανεφοδιασμό των ρωσικών δυνάμεων στην Ανατολή και διευκολύνοντας την συνεργασία των δύο πλευρών. Οι Σύμμαχοι ανταγωνίζονταν επίσης με τις Κεντρικές Δυνάμεις για την υποστήριξη των Βαλκανικών χωρών. Οι Βρετανοί ήλπιζαν ότι μια νίκη ενάντια στην Τουρκία θα έπειθε τις ουδέτερες Ελλάδα, Βουλγαρία και Ρουμανία να εισέλθουν στον πόλεμο στην πλευρά των Συμμάχων. Τέλος όπως είχε δηλώσει ο Βρετανός υπουργός εξωτερικών, Έντουαρντ Γκρέι, η προσέγγιση ενός τόσο ισχυρού συμμαχικού Στόλου προς την καρδιά της Οθωμανικής αυτοκρατορίας θα μπορούσε να προκαλέσει πραξικόπημα στην Κωνσταντινούπολη και να οδηγήσει την Τουρκία στο να εγκαταλείψει της Κεντρικές Δυνάμεις και να επιστρέψει στην προηγούμενη ουδετερότητα της.
Η υποστήριξη από το υπόλοιπο του βρετανικού πολεμικού επιτελείου δεν άργησε να έρθει για τον Ουίνστον Τσόρτσιλ (1874-1965), το Βρετανό πρώτο Λόρδο του Ναυαρχείου, ο οποίος ήταν από καιρό υπερασπιστής της επιθετικής στρατηγικής ενάντια στην Τουρκία. Παρ’ όλα αυτά, ο Γάλλος επικεφαλής, Ζοζέφ Ζοφρ, υποστήριξε ότι το ναυτικό δεν έπρεπε να χτυπήσει έως ότου μπορέσουν να διατεθούν τα στρατεύματα του στρατού ξηράς από το δυτικό μέτωπο. Ο Τσόρτσιλ όμως πίεσε ώστε να αρχίσει αμέσως η επίθεση.
Εκστρατεία των Δαρδανελίων: Μάρτιος 1915
Η επίθεση ξεκίνησε στις 18 Μαρτίου 1915. Έξι αγγλικά και τέσσερα γαλλικά θωρηκτά έπλευσαν προς το στενό των Δαρδανελίων. Οι Τούρκοι γνώριζαν ότι μια συμμαχική επίθεση στο στενό ήταν πολύ πιθανή και, με γερμανική βοήθεια, είχαν βελτιώσει πολύ τις άμυνες τους στην περιοχή. Αν και οι σύμμαχοι είχαν βομβαρδίσει και καταστρέψει τα τουρκικά οχυρά στην είσοδο του στενού τις ημέρες πριν την επίθεση, τα νερά ήταν γεμάτα νάρκες. Τα ναρκαλιευτικά των συμμάχων δεν κατάφεραν να καθαρίσουν τελείως την περιοχή, έτσι τρία από τα δέκα θωρηκτά των συμμάχων βυθίστηκαν. Άλλα δύο υπέστησαν σοβαρές βλάβες. Με το μισό στόλο ανήμπορο να συνεχίσει τα υπόλοιπα πλοία υποχώρησαν. Αν και ο Τσόρτσιλ υποστήριζε την συνέχιση της επίθεσης την επόμενη ημέρα, πιστεύοντας, λανθασμένα, ότι στους Τούρκους τελείωναν τα πυρομαχικά, ο συμμαχικός στόλος επέλεξε να καθυστερήσει τη δεύτερη επίθεση και να τη συνδυάσει με μια επίγεια εισβολή της χερσονήσου της Καλλίπολης, η οποία οριοθετούσε τη βόρεια πλευρά του στενού.
Εκστρατεία της Καλλίπολης: Απρίλιος 1915-Ιανουάριος 1916
Ο συμμαχικός στρατός αποβιβάσθηκε στην Καλλίπολη στις 25 Απριλίου 1915. Κατά την απόβαση -συνάντηση σκληρή αντίσταση επέδειξαν οι τουρκικές δυνάμεις με ηγέτη τον Μουσταφά Κεμάλ ,που αργότερα έγινε γνωστός ως Ατατούρκ. Για το υπόλοιπο του έτους, οι Συμμαχικές δυνάμεις δεν κατάφεραν να εισχωρήσουν βαθύτερα από τις παραλίες που είχαν αποβιβασθεί. Σ’ αυτό δεν βοήθησε η άτολμη και αναποτελεσματική ηγεσία του Βρετανού διοικητή Σερ Ίαν Χάμιλτον. Ο Χάμιλτον αντικαταστάθηκε στο τέλος του 1915 από τον Κάρολο Μονρό. Εκείνος συνέστησε την εγκατάλειψη της επιχείρησης. Ο στρατό είχε εκκενώσει την περιοχή μέχρι τα τέλη του Ιανουαρίου 1916.
Η Εκστρατεία των Δαρδανελίων και της Καλλίπολης: Απώλειες
Η αποτυχία της εκστρατείας των Δαρδανελίων και της Καλλίπολης είχε ως αποτέλεσμα βαριές απώλειες —περίπου 205.000 για τη βρετανική αυτοκρατορία και 47.000 για τη Γαλλία (η Τουρκία είχε επίσης 250.000 θύματα)— και ήταν ένα σοβαρό πλήγμα για την φήμη των Συμμάχων, αλλά ιδιαίτερα του Τσόρτσιλ που παραιτήθηκε από τη θέση του στο ναυαρχείο και υποβιβάστηκε σε απλό ταγματάρχη.
