Είναι γεγονός πως η πανδημία αφήνει πίσω της μια πληθώρα παράπλευρων απωλειών. Τα πρώτα ανησυχητικά δείγματα είχαν αρχίσει να εμφανίζονται και να προβλέπονται, μάλιστα, πολύ πριν την σταδιακή άρση των μέτρων. Θα λέγαμε πως κανένας τομέας δεν έμεινε ανεπηρέαστος από τις καινούργιες συνθήκες. Μέσα σε αυτούς, οι τέχνες, ο πολιτισμός και κατ’επέκταση τα μουσεία υπέστησαν ισχυρό πλήγμα. Παρά τις προσπάθειες για προσαρμογή στην νέα πραγματικότητα, τα πράγματα, όπως φαίνεται, θα είναι αρκετά δύσκολα για τα μουσεία από εδώ και στο εξής.
Οι μοιραίες οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας
Η Διεθνής Ημέρα Μουσείων, που γιορτάστηκε διαδικτυακά στις 18 Μαΐου 2020, αποτέλεσε την αφορμή για την διεξαγωγή σχετικής έρευνας. Εξετάζονται οι συνέπειες της πανδημίας του κορωνοϊού στον πολιτισμό και συγκεκριμένα στα μουσεία. Η έρευνα, που πραγματοποιήθηκε από την UNESCO και το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων, έχει σκοπό να αναδείξει τον αντίκτυπο της πανδημίας στα μουσεία. Επιπλέον, μελετάει τους τρόπους προσαρμογής που επέλεξαν τα ιδρύματα. Εξετάστηκαν οι περιπτώσεις 193 κρατών που είναι μέλη της UNESCO και επιπλέον 11 συνεργαζόμενων κρατών. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, 90% των μουσείων παγκοσμίως, που σε απόλυτο αριθμό μεταφράζεται ως 95.000 μουσεία, αναγκάστηκαν να κλείσουν προσωρινά τις πόρτες τους στο κοινό, λόγω της πανδημίας.
Παρά το γεγονός ότι αρκετά μουσεία ανά τον κόσμο έμειναν ενεργά μέσα από διαδικτυακές περιηγήσεις, δράσεις και ποικίλο online περιεχόμενο, οι οικονομικές επιπτώσεις από το κλείσιμο παραμένουν καταστροφικές. Χαρακτηριστικά είναι τα παρακάτω στοιχεία.
- Η Αμερικανική Ένωση Μουσείων υπολόγισε, ότι τα κλειστά μουσεία στις ΗΠΑ χάνουν καθημερινά, περίπου 33 εκατομμύρια δολάρια.
- Καταμέτρηση της ΜΚΟ «Americans for the Arts» έδειξε, ότι οι τέχνες και ο πολιτισμικός τομέας στις ΗΠΑ έχουν απολέσει, μέχρι στιγμής 5.5 δισεκατομμύρια δολάρια.
Όπως καταλαβαίνουμε, αναπόδραστη συνέπεια είναι, ότι το 13% των μουσείων κινδυνεύουν να κλείσουν οριστικά, λόγω της πανδημίας.
Η αναγκαία απαίτηση για στήριξη προς τα μουσεία
Είναι κοινώς αποδεκτό ότι τα μουσεία διαθέτουν εξέχουσα θέση ανάμεσα στους φορείς εκπαίδευσης και πολιτισμού. Η Γενική Διευθύντρια της UNESCO τόνισε την σημασία διατήρησης της επαφής τους με το κοινό τους: «Τα μουσεία διαδραματίζουν θεμελιώδη ρόλο στην ανθεκτικότητα των κοινωνιών. Αυτή η πανδημία μας υπενθυμίζει, επίσης, ότι το ήμισυ της ανθρωπότητας δεν έχει πρόσβαση σε ψηφιακές τεχνολογίες. Πρέπει να εργαστούμε για την πρόσβαση στον πολιτισμό για όλους, ειδικά για τους πιο ευάλωτους και απομονωμένους». Κάποια σχετικά στοιχεία της έρευνας:
- Στην Αφρική και στα αναπτυσσόμενα κράτη μικρών νήσων, όπως αυτά της Καραϊβικής, ή σε Περιοχές του Ειρηνικού, μόλις το 5% των μουσείων, μπόρεσε να προσφέρει online περιεχόμενο.
- Ο αριθμός των μουσείων παγκοσμίως, έχει αυξηθεί κατά 60% από το 2012, σε περίπου 95.000 οργανισμούς, όμως, μόλις το 1.5% των μουσείων βρίσκονται στην Αφρική και στα μικρά νησιωτικά αναπτυσσόμενα κράτη.
Ο πρόεδρος του Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων, δήλωσε χαρακτηριστικά: «Γνωρίζουμε πλήρως και πιστεύουμε στην ικανότητα των επαγγελματιών των μουσείων στην αντιμετώπιση των προκλήσεων που θέτει η πανδημία του COVID-19. Ωστόσο, τα μουσεία δεν μπορούν να επιβιώσουν από μόνα τους, χωρίς την υποστήριξη του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα. Είναι επιτακτική ανάγκη να δημιουργηθούν ταμεία έκτακτης ανάγκης και να θεσπιστούν πολιτικές για την προστασία των επαγγελματιών και των αυτοαπασχολούμενων εργαζομένων με επισφαλείς συμβάσεις».
Η UNESCO ανακοίνωσε, το ξεκίνημα μιας σειράς συζητήσεων με ειδικούς, για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα μουσεία την εποχή του κορωνοϊού. Οι τρεις πρώτες συνεδρίες θα επικεντρώνονται στην Ιβηρο-αμερικανική περιοχή και θα συζητηθούν τρόποι στήριξης των μουσείων και του προσωπικού τους. Ας ελπίσουμε πως οι συζητήσεις θα επιφέρουν καρπούς. Τα μουσεία πρέπει να επανακάμψουν δυναμικά, ανοίγοντας ξανά τις πύλες του πολιτισμού στους μικρούς και μεγάλους τους φίλους.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο αυτό:
UNESCO: Περισσότερα από ένα στα δέκα μουσεία στον κόσμο κινδυνεύουν να κλείσουν λόγω της πανδημίας, ανακτήθηκε από https://www.cnn.gr/
